İğdır Bölgede Hayvancılık

Bölgede hayvancılık

Bölgede hayvancılık

Bölgede hayvancılık tabii çevreşartlarının bir sonucu olarak iktisadî faaliyetler arasında çok önemli bir yeresahiptir Gerçekten de bölgede geniş alanlar kaplayan çayır ve otlak arazilerhayvancılık faaliyetleri için elverişli bir ortam oluşturur

Bölgede çayır ve otlak alanlarının yüz ölçümü 146026 hektarı bulmaktadır Buda yaklaşık 358351 hektar kadar olan bölge yüz ölçümünün %4075'inioluşturmaktadır Bölgede genel olarak mera hayvancılığı besleme sistemiuygulanmaktadır Dolayısıyla mevcut hayvan sayısı içinde et ve süt verimleridüşük olan yerli ırklar çoğunluktadır İl genelinde bulunan 450000 büyükbaş veküçükbaş hayvanın beslenmesinde esas olarak çayır ve otlak alanlardanyararlanılmaktadır ancak çayır ve otlak araziler mevcut hayvan sayısıkarşısında çok yetersiz kalmaktadır Bu nedenle hayvan sayısı arazilerin genişlikve kapasitelerini aşmayacak miktarda olmalı diğer taraftan da mera alanlarını ıslahetmek suretiyle değerleri yükseltilmektedir Ancak bu şekilde hayvan ürünlerininkalitesini yükseltmek aşırı otlatma yüzünden gittikçe değerden düşen meralarıverimsiz hale gelmekten kurtarmak mümkündür Ayrıca bol ve ucuz yem temini kredisağlanması iklime ve şartlara uygun damızlıkların seçimi hayvanyetiştiricilerinin organizasyonu hayvansal ürünlerin değerlendirilmesinde ulaşımkolaylığının sağlanması ve bakıcılara gerekli pratik bilgilerin verilmesi gibitedbirlerin alınması bölge hayvancılığında sorunların çözümüne katkıdabulunacaktır Ancak konunun bir başka ve en önemli yönü ilimiz ve ülkemizgenelinde hayvan varlığında hızlı bir düşüşün görülmesidir Gerçekten de1992'de 836926 olan ilimiz genelindeki büyük ve küçükbaş hayvan sayısı 1993'te777352 adede 2000 yılında ise 449039'a kadar gerilemiştir Yani oran olarak1992'den 2000'e hayvan varlığında yaklaşık % 46'lık bir azalma görülmüştür Bugerilemenin en önemli sebepleri; bölgede cereyan eden terör olayları dolayısıylaçayır ve otlak araziler olarak kullanılan ve bölge hayvancılığında çok önemlibir yere sahip bulunan Büyük ve Küçük Ağrı Dağları ile diğer yüksek kesimlerinyasak bölge ilan edilerek yaylaya çıkışların durdurulmasıdır Diğer önemli birsebep de terör olayları nedeniyle köyden şehre büyük göç olaylarınınyaşanmasıdır Ülkemizde de hayvan varlığında özellikle son 14 yıl içindehızlı bir düşüşün olduğunu görüyoruzNitekim 1930'da ülkemizde sağılanhayvan sayısı 15203866 iken 1950'de 23305526'ya 1970'te 32086000'e ve 1982'de enyüksek değerine 38821140'a yükselmiştir Ancak bu yıldan sonra hayvan sayısındasürekli bir düşüş görülerek 1985'te 35910152'ye 1990'da 35791950'ye ve 1992'de34326980'e gerilemiştir 1982 yılını baz alırsak 1992 yılına kadar geçen 10yıllık zaman zarfında ülkemizde hayvan varlığının %12 dolayında azaldığınıgörüyoruz İlimiz genelindeki azalma %32 dolayında olduğuna göre demek ki ildekiazalma ülke ortalamasının çok üstündedir Bu nedenle hayvancılık sektöründezaman kaybetmeden acil tedbirlerin alınması zorunlu olarak görülmektedir

Küçükbaş Hayvancılık :

Bölge hayvancılığında en fazla yetiştirilen tür koyundur Bu bakımdan bölgekoyun yetiştiriciliğine en uygun bölgelerden biridir Bu da mera hayvancılığı içinen uygun türün koyun olmasından ileri gelmektedirBölgede koyun yetiştirilmesinigüçleştiren en önemli sorun yılın 35-6 aylık bir süresi boyunca arazinin karlaörtülü olması ve hayvanların ağıl veya komlarda hazır otla beslenmesizorunluluğudur Iğdır ili ve çevresinde daha çok "Mor Karaman" cinsi koyunyetiştirilmektedir Zaten Doğu Anadolu Bölgesi'nin iklim ve arazi yapısına en iyiadapte olmuş koyun ırkı Mor Karaman cinsidir Bu cins koyunların canlı ağırlığı45-50 kg yapağı verimi 10-15 kg süt verimi ise 05-1 kg/gün arasındadırBölgede toplam koyun sayısı yıldan yıla değişmekle birlikte 350000 ile 400000arasında değiştiği tahmin edilmektedir Örneğin; 1985 yılında 719049 baş kadarolan koyun sayısı 1986'da 593150 adede düşmüştür İlin 1992'deki koyun sayısıise 733629 kadardır Ancak bu yıldan sonra bölgenin iki en önemli sorunu olan"terör ve göç" nedeniyle 1994 yılı itibariyle koyun varlığı 476733adede 1997 itibariyle de 355365 adede kadar düşmüştür Bölgede huzur ve güvenortamının sağlanmasıyla birlikte 2000 yılında bu sayı 373249 adedeyükselmiştirBölgedeki hayvan varlığının artış ve azalışlarında daha öncebelirtilen nedenlerden farklı olarak Mayıs-Haziran-Temmuz aylarında bölgeye düşenyağış miktarıyla ilişkili olduğunu da söylemek gerekir Çünkü çayır ve otlakarazilerdeki otların büyümesinde bu aylarda düşen yağış miktarı etkiliolmaktadır Iğdır Ovası ve çevresinde yaz mevsimlerinin az yağışlı geçmesihayvanların beslenmesinde büyük güçlüklerle karşılaşılmasına ve dolayısıylahayvan satışlarının artmasına yol açar Bu nedenle bazı yıllarda bölgedeki koyunsayısında önemli miktarlarda azalmalar olmaktadır Bu durum başlıca iki şekildehayvancılığı etkilemektedir Birincisi çoğu hayvan yetiştiricilerinin kışlıkihtiyaçlarını karşılayacak miktarda kuru ot üretememeleri ikincisi de çayır veotlak alanların hayvan besleme kapasitelerinin büyük ölçüdezayıflamasıdırBölgede keçi yetiştiriciliği koyunculukla bir arada yürütülürGenellikle her koyun sürüsünde 5-10 tane de keçi bulunur Bölgenin toplam keçivarlığı 25000 ile 50000 arasında değişmektedir Çadır yapımında kılındanyararlanmak için bölgede önemli ölçüde kıl keçisi yetiştirilir Kıl keçisiyetiştiriciliğini teşvik eden bir diğer faktör de bu hayvanların süt verimlerininkoyunlara oranla daha fazla olmasıdır Gerçekten bölgede bir koyun günde ortalama05-1 kg kadar süt verirken keçiden yaklaşık 15 kg kadar süt elde edilmektedirBölgede yaylacılık faaliyetleriyle geçinen oymakların yaşadığı köylerde kılkeçisi sayısı belirgin bir şekilde artmaktadır Kuşkusu/ bu durum keçininbölgenin dağlık ve engebeli yörelerine çok iyi uyum sağlayan bir hayvan türüolmasından kaynaklanmaktadır denilebilir Buna karşılık keçi beslemeye elverişligeniş çayır ve otlak arazilere sahip olmayan ve daha çok ekme-dikme şeklindekitarımsal faaliyetlerin önem kazandığı ova köylerinde keçi yetiştiriciliğiekonomik anlamda pek önem taşımaz

Büyükbaş Hayvancılık :

Iğdır Ovası ve çevresinde küçükbaş hayvancılık kadar büyükbaş hayvancılıkda önemli bir yere sahiptir Bölgenin büyükbaş hayvan varlığı 1997'de 59388 başkadardır Büyükbaş hayvan olarak; inek öküz manda gibi türler görülürBölgede büyük ölçüde mera hayvancılığı yapılmaktadır Bunun yanında besihayvancılığı da giderek önem kazanmaktadır Bu amaçla özellikle son yıllardabölge köylerinde modern besi ahırlarının yapılmaya başlandığı gözlenmektedirIğdır Ovası ve çevresinin toplam sığır varlığı 56000-66000 arasındadeğişmektedir Örneğin; 1985'te 65524 baş 1987'de 61702 baş 1988'de 59568 baş1992'de 51799 baş ve 1997'de 59388 baş kadardır Bölgede egemen olan sığır ırkıDoğu Anadolu Bölgesi'nin en yaygın ırkı olan "Doğu Kırmızısı SığırIrkı"dır Bu ırk da iyi beslendiği takdirde ineklerin canlı ağırlığı350-400 kg'ı boğaların ise 500 kg'ı bulabilmektedir Ancak bölgede özel birbesicilik programı uygulanmadığı için bu değerler daha küçük olmaktadır Buırkın et verimi ortalaması 180 kg kadardır İneklerin süt verimi ise günde 3-4 kgkadardır Bölgenin sığır sayısının tür bileşimi gözden geçirildiğinde en çokinek varlığının bulunduğu görülür Onu sırasıyla dana boğa ve öküz izlerBölge sığır yetiştiriciliğinde süt sığırcılığı önemli bir yer tutar Ancaksüt verimi ticarete yönelik olmaktan çok ailelerin kendi ihtiyaçlarını karşılamaamacına yöneliktir Çünkü bölgede bu gibi hayvansal ürünlerin pazarlamaimkânlarının kısıtlı olması ticarete yönelik üretim yapmayı büyük ölçüdegüçleştirmektedir Öte yandan bölgede sığır yetiştiriciliğinde manda türü degörülmektedir Sığırlar tür grubunda yer alan manda; eti sütü derisi veözellikle gücünden faydalanmak için yetiştirilir Ancak bölgede daha ziyade sütüiçin manda beslenmektedir Çünkü manda ineğe göre hem daha fazla hem daha uzun birsüre süt vermekte ve ineğe göre et verim ortalaması yüksek olmakla birlikte ineksütüne göre sütündeki yağ oranı daha fazladır Iğdır ilinin toplam mandavarlığı yıllara göre 2000 ile 7000 adet arasında değişmektedir Bölgedebeslenen başlıca yük ve çeki hayvanlarını at ve eşek oluşturur Deveyetiştiriciliği zamanla önemini kaybetmiş olup 1987 yılında son devenin dekesilmesiyle bölgede bu hayvanın nesli tükenmiştir Iğdır Ovası'nın güneyindekidağlık kesimlerde yer alan köylerde at ve eşek sayısı çok belirgin bir şekildeartmaktadır Bu yörede özellikle yaz mevsiminde tarımsal ekonomik faaliyetlerincanlılık kazanmasına bağlı olarak ulaşımda da yoğunluk görülmektedir Ancakyeryüzü şekilleri ulaşımda motorlu araçların kullanılmasını engellediğindendolayı insan ve yük taşıması büyük ölçüde at ve eşek gibi çeki hayvanlarıile sağlanmaktadır

Kümes Hayvancılığı :

Iğdır Ovası ve çevresinde kümes hayvancılığında; tavuk hindi ördek ve kaz gibiçeşitli kümes hayvanları beslense de bunların en önemlisi tavukyetiştiriciliğidir Ancak bölgede tavuk da yeterince gelişmemiştir Çok eskidenberi sürdürülen bu faaliyet ilkel me-todlarla ve ilkel ırklarla daha çok ailetavukçuluğu şeklinde sürdürülmektedir Aile başına tavuk sayısı 5-10 adedi pekgeçmez İlde büyük hacimli tavuk çiftlikleri bulunmamaktadır 1992 yılında 119953adet olan kümes hayvanları sayısı 2000 yılında 87431 adet olarak tespitedilmiştir Kümes hayvancılığında en büyük pay 166700 adet (%90) ile tavuk vehoroz sayısına aittirBölgede yumurta üretiminin yılda 18100000 adet kadar olduğutahmin edilmektedir Bölgede hindi ördek ve kaz yetiştiriciliği de pekgelişmemiştir