İğdır Ve Yöresi Türk Kültürünün Engüzel Örneklerinden Olan Atasözleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Iğdır ve yöresi Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri

Iğdır ve yöresi, Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri

Iğdır ve yöresi Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri açısından da çok zengindir

Atasözlerinde; yiğitliğimertliği çalışkanlığı doğruluğu telkin eden bir çok söze rastlamak mümkündür

Atasözleri bölgenin bir nevi anatomisini ortaya koymaktadır

Iğdır yöresine ait bazıatasözlerini aşağıda bulabilirsiniz

Korkak min defe öler yiğit bir defe

Duz duz dağında eşek nağırda duz alan duz alan

Gartal yuvasında gartal uçar

Ayna alemi beziyer özü lüt gezer

Ağılsız başın cezasını ayağlar çeker

Yerin nuru güneştir insanın nuru ilimdir

Ehtiyat yiğidin yaraşığıdır

İlanın ağınada nehlet garasınada

Her kuşa öz yuvası doğmadır

Ata malına göz tiken oğul aç galar

Toprakta izi olanın sofrada üzü olar

Bir avuç gızılın oluncabir avuç toprağın olsun

Yay da çeken zehmeti gışta çeker lezzeti

Uşaksız evde seadet olmaz

Ana bala yolunda canını oda yağar

Artık tamah baş yarar

İsdiyirsen bal çörek al eline bel kürek

Ne tökersen aşına o da çıkar karşına

Datsız aşa duz neylesin ağılsız başa söz neylesin

Ağaç bar verende başını yere eğer

Anasına bak gızını al gırağına bak bezini al

Tike ile dost olanlar iller ile küsülü olar

Yahşi oğul neyleyir ata malını-yaman oğul neyler ata malını

Utan utanmazdan gorh gorhmazdan

Gurt tükünü değiştirer hesiyetini değiştirmez

Ağıllı fikir eyleyinceye geder deli vurdu çayı geçti

Yaman avrat yaman gonşu yaman at; birini boşa birini bağla birini sat

Bu ilki serçe bildirkine çihçih örgedir

Özüne erişte kesebilmir özgesine umac avır

Gurddan gorhan goyun sahlamaz

Ay daş atan bahtavar daşında bir vahtı var

Serti sumda kesek xermen üste yabalaşmıyah

Doğru söz bayramlıdır yalan söz viranlığ

Yalandan düzelen evi yol yıhar

Novruzda at bezesen murada yetersen

Novruzda gülen il boyu güler

Fehleçiliknen karın doymaz

Gezmeyen ayağa taş değmez

İt başı honçada durmaz

Keçel yağı bilse öz başına yakar

Lotuynan gezen lotu olar

Min bilsen bir bilene sor

Niyet hara menzil ora

Ocaktan kül eksik olmaz

Ölmüş essek kurttan korkmaz

Sürüden ayrılanı kurt yiyer

Toyuğ kaz yumurtası doğmaz

Yağcı gün ağardar yaman gün karardar

Bo ş gazan ses verer

Merifeti kimden orgendin gözü çıkmış gardaşdan

Çörek açan gapını kılınç açmaz

Dama dama göl olar dada dada heç

Aslından dönen bedes ildir ot kökün üsde biter

Aslanın erkeği dişisi olmaz

Ağaç eyildi gırıldı yiğit eyildi öldü

Buz suyun gış yuxusudur

Baharda bir gün itiren yayda bir ay payızda bir il itirer

Balalı guşa den çatmaz

Od söner ad yok

Gurt getti yazıya meydan galdı tazıya

Veteni goruyarsan veten olar gorumazsan kefen olar

Babanın töktüğünü bala yığar ki baba olanda eli boş galmasın

Ele gelir gelir afdafa leğenbize gelir sarımsak döyen

Getti bostanın gırası galdı üzümün garası

Sen ağa men ağa inekleri kim sağa

Başım girmeyen yere bedenini soğma

Anlayana daş daşı anlamazla yeme aşı

Keçiye içki içiripler gedip gurdun mekanını basıp

Menden sene bir öyüt kendi ununu kendin öğüt

Yalançı pehlivan el içinde rüsvay olar

Çok eğilme basarlar çok ucalma asarlar

Tülkü tülküye buyurur tülküde guyruğuna

Dovşanın taya da bala çığartması tazının günahlığındandır

Ağrımıyan başa soğan goyma

Ağız yemese üz utanmaz

Arvat kişinin genedidi

Arvat var arpadan aş eyler arvat var kişini külbaş eyler

Atın guyruğuna bakıb giymet vereller

Atdı muratdı ağrısını aldığım arvatdı

Atdan yıxılan ölmez eşşekden yıxılan öler

Ata evladına taht yarada biler baht yarada bilmez

Boğusanda barışmağa üz sakla

Gaya uçmasa çuxur dolmaz

Gatranı gaynatsan olmaz şeker

İt ola et ola dayana

Mal sahabının malı gidende nökerin canı gedir

İtin haysiyeti çarık aparmak olar

İtden çox çarık aparan yokdu gene eyakyalındı

Yesen dadındı versen adındı yığıb saklasan yadındı

Kasıb itinin adını gümüş goyar

Gezen ayağa daş deyer

Pişiye dediler: atan yaxşıdı anan? Dedi: ne o ne de o

Tumanın darlığı bezin gıtlığındandı

Yahşı dost pis günde belli olar

Ağacı gurt öz içinden yiyer

Bu ilki serçe bildirki serçeye cik cik öğredir

Can yanmazsa gözden yaş çıhmaz

Çobanın gönlü olsa tekeden peynir tutar

Derziye köç dediler iynesini sancdı yakasına

Deryaya daş atmağla su bulanrnaz

Ev yıhanm evi olmaz

Deve ile dost olanın darvazası geniş gerek

Et yiyen guş dimdiğinden belli olar

Gonşu gonşu olsa kör gız ere gider

Ucuz etin şorvası olmaz

Ot kökü üsde biter

Gurddan gürhan goyun sahlamaz

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İğdır Ve Yöresi Türk Kültürünün Engüzel Örneklerinden Olan Atasözleri Iğdır ve yöresi Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri Iğdır ve yöresi, Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri Iğdır ve yöresi Türk kültürünün engüzel örneklerinden olan atasözleri açısından da çok zengindir Atasözlerinde; yiğitliğimertliği çalışkanlığı doğruluğu telkin eden bir çok söze rastlamak mümkündürAtasözleri bölgenin bir nevi anatomisini ortaya koymaktadır Iğdır yöresine ait bazıatasözlerini aşağıda bulabilirsiniz Korkak min defe öler yiğit bir defe Duz duz dağında eşek nağırda duz alan duz alan Gartal yuvasında gartal uçar Ayna alemi beziyer özü lüt gezer Ağılsız başın cezasını ayağlar çeker Yerin nuru güneştir insanın nuru ilimdir Ehtiyat yiğidin yaraşığıdır İlanın ağınada nehlet garasınada Her kuşa öz yuvası doğmadır Ata malına göz tiken oğul aç galar Toprakta izi olanın sofrada üzü olar Bir avuç gızılın oluncabir avuç toprağın olsun Yay da çeken zehmeti gışta çeker lezzeti Uşaksız evde seadet olmaz Ana bala yolunda canını oda yağar Artık tamah baş yarar İsdiyirsen bal çörek al eline bel kürek Ne tökersen aşına o da çıkar karşına Datsız aşa duz neylesin ağılsız başa söz neylesin Ağaç bar verende başını yere eğer Anasına bak gızını al gırağına bak bezini al Tike ile dost olanlar iller ile küsülü olar Yahşi oğul neyleyir ata malını-yaman oğul neyler ata malını Utan utanmazdan gorh gorhmazdan Gurt tükünü değiştirer hesiyetini değiştirmez Ağıllı fikir eyleyinceye geder deli vurdu çayı geçti Yaman avrat yaman gonşu yaman at; birini boşa birini bağla birini sat Bu ilki serçe bildirkine çihçih örgedir Özüne erişte kesebilmir özgesine umac avır Gurddan gorhan goyun sahlamaz Ay daş atan bahtavar daşında bir vahtı var Serti sumda kesek xermen üste yabalaşmıyah Doğru söz bayramlıdır yalan söz viranlığ Yalandan düzelen evi yol yıhar Novruzda at bezesen murada yetersen Novruzda gülen il boyu güler Fehleçiliknen karın doymaz Gezmeyen ayağa taş değmez İt başı honçada durmaz Keçel yağı bilse öz başına yakar Lotuynan gezen lotu olar Min bilsen bir bilene sor Niyet hara menzil ora Ocaktan kül eksik olmaz Ölmüş essek kurttan korkmaz Sürüden ayrılanı kurt yiyer Toyuğ kaz yumurtası doğmaz Yağcı gün ağardar yaman gün karardar Bo ş gazan ses verer Merifeti kimden orgendin gözü çıkmış gardaşdan Çörek açan gapını kılınç açmaz Dama dama göl olar dada dada heç Aslından dönen bedes ildir ot kökün üsde biter Aslanın erkeği dişisi olmaz Ağaç eyildi gırıldı yiğit eyildi öldü Buz suyun gış yuxusudur Baharda bir gün itiren yayda bir ay payızda bir il itirer Balalı guşa den çatmaz Od söner ad yok Gurt getti yazıya meydan galdı tazıya Veteni goruyarsan veten olar gorumazsan kefen olar Babanın töktüğünü bala yığar ki baba olanda eli boş galmasın Ele gelir gelir afdafa leğenbize gelir sarımsak döyen Getti bostanın gırası galdı üzümün garası Sen ağa men ağa inekleri kim sağa Başım girmeyen yere bedenini soğma Anlayana daş daşı anlamazla yeme aşı Keçiye içki içiripler gedip gurdun mekanını basıp Menden sene bir öyüt kendi ununu kendin öğüt Yalançı pehlivan el içinde rüsvay olar Çok eğilme basarlar çok ucalma asarlar Tülkü tülküye buyurur tülküde guyruğuna Dovşanın taya da bala çığartması tazının günahlığındandır Ağrımıyan başa soğan goyma Ağız yemese üz utanmaz Arvat kişinin genedidi Arvat var arpadan aş eyler arvat var kişini külbaş eyler Atın guyruğuna bakıb giymet vereller Atdı muratdı ağrısını aldığım arvatdı Atdan yıxılan ölmez eşşekden yıxılan öler Ata evladına taht yarada biler baht yarada bilmez Boğusanda barışmağa üz sakla Gaya uçmasa çuxur dolmaz Gatranı gaynatsan olmaz şeker İt ola et ola dayana Mal sahabının malı gidende nökerin canı gedir İtin haysiyeti çarık aparmak olar İtden çox çarık aparan yokdu gene eyakyalındı Yesen dadındı versen adındı yığıb saklasan yadındı Kasıb itinin adını gümüş goyar Gezen ayağa daş deyer Pişiye dediler: atan yaxşıdı anan? Dedi: ne o ne de o Tumanın darlığı bezin gıtlığındandı Yahşı dost pis günde belli olar Ağacı gurt öz içinden yiyer Bu ilki serçe bildirki serçeye cik cik öğredir Can yanmazsa gözden yaş çıhmaz Çobanın gönlü olsa tekeden peynir tutar Derziye köç dediler iynesini sancdı yakasına Deryaya daş atmağla su bulanrnaz Ev yıhanm evi olmaz Deve ile dost olanın darvazası geniş gerek Et yiyen guş dimdiğinden belli olar Gonşu gonşu olsa kör gız ere gider Ucuz etin şorvası olmaz Ot kökü üsde biter Gurddan gürhan goyun sahlamaz