Mersin Kaleler Ve Hisarlar

Kaleler ve Hisarlar

Kaleler ve Hisarlar

MERSİN MERKEZ

HEBİLLİ KALESİ

Mersin’in yaklaşık 18 km kuzeydoğusundaki Hebilli Köyündedir Ortaçağ dönemine tarihlenen kalenin uzunluğu 20 m genişliği 14 m’ dir Komutan Kalah Habellieh tarafından yaptırılmıştır Dışı kesme kalker taş kaplama içi moloz taşlarla örülmüştür Yer yer ağaç hatıl izleri bulunmaktadır Tavanı tonozlu köşeleri yuvarlak kuleli ve iki katlıdır Eteğinde sarnıç ve kilise kalıntısı vardır Köyün girişinde şapel olabilecek tonozlu küçük bir yapı kalıntısı da bulunmaktadır

GÖZNE KALESİ

Mersin’in yaklaşık 29 km kuzeyindeki Gözne beldesinden 500 m’lik stabilize bir yolla ulaşılan kale 1085 m yükseklikte sarp kayalıklar üzerinde yer alan iki yapıdan oluşmaktadır

Doğudaki yapı üçü güneyde biri doğuda olmak üzere dört burçlu ve dikdörtgen formludur Giriş batıdaki tek kapıdandır Kapı eşiği toprak seviyesinden 1 m kadar yüksektedir Yapı sivri kemerli tonozla örtülü olup içi üç kemerle dört kısma ayrılmıştır İkisi kuzey üçü güney duvarlarda olmak üzere 5 ışık ve havalandırma deliği vardır

Batıdaki yapı üç pencereli iki kapılı altıgen formlu kule tiplidir Yapının üstünde güney batı ve kuzey yanlarında olmak üzere 15 sundurma bulunmaktadır Tavan yerden çatıyı saran bir kemerle ikiye bölünmüştür Kemerin batı tarafındaki tavan üç ayrı üçgen yüze sahiptir Doğu kısmı sivri uçlu tonoz tekniğinde yapılan kale Ortaçag dönemine tarihlenmektedir

SİNAP KALESİ

Mersin’in yaklaşık 29 km kuzeyinde yer alan Gözne beldesinin 5 km kuzeyinde Ayvagediği yaylasına girmeden sağa dönülen ve Çandır Kalesi’ne doğru giden yol güzergahındadır Bu önemli yol Sinap’ı konaklama yeri haline getirmiştir Belki de bir garnizon olabilecek bu yerin Ortaçağ’daki adı bilinmemektedir

Kale köşelerinde dört kulesi olan dikdörtgen planlıdır Topoğrafik yapıya göre çukurda kalan kalenin duvarları kısmen çökmüş ve iç yapısı tamamen yok olmuştur

Dış duvarlarda bosajlı duvar örgü sistemi uygulanırken duvar aralarındaki kırık moloz taşlar ise dolgu malzemesini oluşturmaktadır İç duvarlar ise düz kesme taştan yapılmıştır Kuleler kuzeydoğudaki hariç birbirinin aynıdır Üst kata çıkan merdiven basamağı izleri yer yer gözlenebilmektedir Giriş muhtemelen doğu duvarı içinde olmalıdır Kalenin ikinci katında altı adet gözetleme deliği bulunmaktadır

ÇANDIR (PAPERON) KALESİ

Ortaçağ Ermeni Kalesi olan Çandır önemli bir coğrafi konumdadır( Paperon/Barbaron ) Mersin’in 40 km kuzeyinde Çandır Köyü’ nün kuzeybatısında oldukça yüksek yöreye hakim bir platonun tüm zirvesini kaplamaktadır İç Anadolu’ya ulaşan iki önemli yol bu kalenin tam kuzeyinde birleşmektedir Çandır’ ın güneyindeki yol Sinap Gözne ve Belenkeşlik Kaleleri tarafından korunmaktadır Köyün doğusunda Kızlar kalesine giden bir yol daha vardır Kalede her zamanki gibi su kaynağı olarak sarnıçlar kullanılmıştır

Burada yerleşim Ermeni göçmenlerden önce başlamıştır Ermeni Gezgin Alişhan’a göre Çandır Bizans kalesi olan Papirion veya Papurion’dur İmparator Zeno devrinde en parlak günlerini yaşamıştır Zeno tahtı terk ettikten sonra orada gömülmüştür Stilit Joshua’ya göre imparator Zeno kaleyi arkadaşı Illius’a teslim etmiştir Illius burada acil durumlarda kullanılacak hazineler biriktirmiştir 479 yılında Veria’nın en küçük üvey oğlu Prens Marcinus kaleye sürgün edilmiş ve beş yıl sonra Illius geri getirilerek idam edilmiştir Gottwald’a göre Çandır’ın Papirion olması imkansızdır Eski tarihçiler kaleyi Kilikia Kapadokya ve Isauria arasında olarak tanımlarlar Oysa Papirion her zaman Kilikia bağlantılı olmamıştır

Çevresindeki uçurumlar savunmada önemli bir doğal set oluşturmaktadır Bu nedenledir ki kule inşa edilmemiştir Zirvenin ucundaki duvar ise heyelana karşı yapılmış olmalıdır Kaleye çıkışı sağlayan 63 basamaklı merdiven güneye doğru 59 basamakla devam etmektedir Kale içinde kilise kalıntısı ve iki katlı yapı kompleksi bulunmaktadır Büyük odalar arasında kemerli geçiş kapıları sağlam durumda olan diğer odalardaki süsleme unsurları ve boya izleri hala görülebilmektedir Üst kat odalarına küçük bir merdivenle çıkılmaktadır Kalenin güneydoğu kesiminde sivil halkın ikamet ettiği bazı yapı kalıntıları ve tahrip olmuş kilise kalıntısı vardır Bir adet lahit (sarkopaj) bulunmuştur

KIZLAR KALESİ-MANASTIR

Çandır Kalesi’nin ve köyünün doğu-güneydoğusundadır Yer yer asfalt ve çoğunlukla stabilize bir yolla ulaşılmaktadır Çandır kalesi yolundan geri döndükten sonra Sinap kalesine sapan yola değil Ayvagediği yolunada sapmadan sola ayrılan stabilize yoldan dere kenarına indikten sonra tekrar sola dönerek ve dere takip edilerek ulaşılmaktadır Araba ile bir yere kadar varılabilen bu yere geri kalan yol yürüyerek dere içine inilerek ve tırmanılarak çıkılmaktadır Bu nedenle ulaşımı zordur Yapılan incelemede halk arasında kale denilen bu yerin aslında bir manastır olduğu anlaşılmıştırYüksek bir tepenin eteklerinde yer alan burunda kurulmuştur Mimari kalıntıların çok azı ayakta kalmıştır Ana kaya önüne çekilen set duvarından hiçbir iz kalmamıştır Ancak üzerinde 18 satırlık Ermenice yazıtın bulunduğu duvar hala sağlamdır

BELENKEŞLİK KALESİ

Mersin’in yaklaşık 20 km kuzeyindeki Soğucak yaylasındadır Kale iki katlı ve dikdörtgen planlıdır Dış duvarları kesme blok taşlarla örülen kale üzerine yapıldığı kayalık arazi ile bütünleşmiştir Kapı açıklığı zeminden yukarıda olduğu için kaldırılabilir - yaklaştırılabilir ahşap bir düzenek kullanıldığı tahmin edilmektedir Giriş üç bölümlü kenar pervazıyla donatılmıştır Üst katta gözetleme delikleri bulunmaktadır Alt katta enine iki kemerle desteklenmiş odanın kuzeybatı köşesinde büyük ve üstü açık bir kapı vardır Bu kapıdan ikinci kata çıkılmaktadır İkinci katın duvarlarındaki konsolumsu taş çıkıntılarbelki de ağaç hatıllardan yapılmış bir üçüncü katın olabileceğini göstermektedir Sağlam durumdaki kale Orta Çağ dönemine tarihlenmektedir

BAŞNALAR KALESİ

Mersin’in 15 km kuzeybatısındaki İnsu Köyü’nden stabilize bir yolla 300 m yakınına gidildikten sonra geri kalan yol yürüyerek kaleye ulaşılmaktadır Kuzucubelen’in kuzeydoğusundadır Üç tarafı vadiyle çevrili olup doğusu ormanlık ve dağlıktır Kesintisiz duvarlarıyla yedigen bir plana sahip olan kalenin üç kulesi bulunmaktadır Duvar örgü sisteminden Bizans döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır

ASAR (HİSAR) KALE

Kale Gözne’den Arslanköye giden yol güzergahında Güzelyayla Yaylasına varmadan yolun solunda yer almaktadır

Kalenin dışı kalker kesme blok taşlarla örülmüştür Batı tarafındaki vadinin yanında bugün çok az taşları kalan Arslanköy kalesi görülmektedir Buranın tarihi kaynaklarda rastlanan bir adı bulunmamaktadır

Dış yüzündeki taşların yüzeyi pürüzlü olarak işlenmiştir Kuzey kulesinin haricinde iç kısım duvar taşları düzgün yüzeylidir Kuzeybatıdaki kuzey kulesi parçalanmış duvarlarla bir kalıntı halindedir Kuzey kulesi aslında iki katlı bir binadır Üstteki kat çökmüş olmasına rağmen yapısı bellidir Kuzeyde şimdiki yıkık olan ince bir apsidal yapı mevcuttur Bu alan belki bir depo belki bir kilisedir

Güneydeki kule odasının girişi yıkılmıştır Odanın iç duvarlarının yapısı düzgün kesme kalker kaplama taş arası moloz dolgudur Duvar rengi ve deseni birbirinden farklı pekçok kalker taşla yapılmıştır Bu nedenle süslü ve çok değişik bir taş yapısı kullanılmıştır

Güney kulesinden başlayan duvar kuzey kulesinde son bulmaktadır Çöküş nedeniyle mazgallar ve kuzey kulesinin tepesi zeminle birleşmiştir Doğunun sonunda küçük alandan su çıkmaktadır Kuzeybatıdaki köşede toprağın içinde borular vardır Bunlar yağmur suyunu toplamak veya başka bir yere kanalize etmek için yapılmıştır Kuzeybatı köşesindeki odaların girişide çökmüştür

Kaleye ait bazı ufak depolar anayoldadırPlanından ve taş işçiliğinden Ortaçağ dönemine ait bir yapı olduğu anlaşılmaktadır Burada dönemin kralı Het’um II ‘ye ait madeni paralar bulunmuştur

GEDİĞİ KALESİ VE MANASTIR

Mersin’in yaklaşık 45 km kuzeyinde yer alan Yavca Köyü’nün 10 km güneyindedir Gediği Dağı’nın güney tarafındaki yol Akdeniz’e uzanmaktadır Kale Hisar Arslanköy Fındıkpınar ve Evciler ile karşılıklı birbirlerini görmektedir Güneybatısına doğru üstü taraçalı mağaraların bulunduğu ikinci bir tepe vardır Bu doğal kireştaşı oyuklarının herbiri duvarlarla örülmüştür Doğu zirvesinde yer alan bu kalıntıların manastır kompleksi olduğu sanılmaktadır

2210 m yükseklikteki kaleye ulaşmak son derece zordur Tırmanış yolu olarak ancak kuzeyde bir geçit bulunmaktadır Buradaki duvar aslında yokuş aşağı uzanan altlı üstlü kayalardan oluşan harici bir istihkam alanıdır Geçişleri kontrol etmek amacıyla yapılmış olmalıdır Duvar işçiliğinden 6 ve 7 yy’lara tarihlenmektedir Bu duvarda bulunan delik zamanında kapı olarak kullanılmıştır Arazinin zorluğu bu duvarın zirvedeki kale ile ilişkisini anlamayı olanaksızlaştırmaktadır Burada bulunan patika yol mağaralarla ilişkilidir Bu patikanın sonu güneybatı yönünden zirvenin kuzeydoğu ucuna doğru dönmektedir Kuzeydoğu ucunda bulunan noktalar geçit olabilecek özelliktedir

Çok yoğun bitki örtüsü nedeniyle kalıntılar çok zor görülebilmektedir Duvar taşlarının çoğu uçuruma yuvarlanmıştır Kalenin güneybatısındaki arazi eğimi yeterli korumayı sağladığından buradaki duvarlar savunma amaçlı kullanılmamış olmalıdır Bu yönde hiçbir sarnıç kalıntısıda bulunmamaktadır

Bu komplekse ulaşımın zor olmasından elverişli bir yerleşim yeri olamamıştırKalenin kompleks girişi kuleleri ve diğer bölümleri olmadığı için istihkam gibi inşa edilmediğide açıktır Belkide manastıra ait bir sığınaktır Askeri bir değeri ise ancak gözetleme ve haberleşme yeri olarak vardır

EVCİLER KALESİ

Mersin’in 40 km kadar kuzeyinde yer alan Çandır kalesinin (Arslanköy’e giden yol güzergahında ) 20 km kadar batısındaki Evciler Köyü mevkiindedir Ortaçağ’daki adı ve tarihçesi bilinmeyen küçük bir garnizon kalesidir

Basit simetrik bir iç avlusu ve iç kulesi vardır İç kale tepenin doruğundadır ve iç avlunun duvarları güneye doğru alçalmaktadır Olasılıkla Bizans döneminde yapılmış olan iç avlunun güneybatı köşesinde yuvarlak bir kule bulunmaktadır