Adana Nın Göç Hareketleri

Romanya'dan: Romanya toprakları Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresindeyken Besarabya ve Kırım'dan onbinlerce Türk buraya yerleşti 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşları'nda Rus orduları Tuna'yı aşarak Şumnu'ya kadar ilerlediği sırada Akkerman Bender İsmail kalelerinde muhasarada kalan Türkler Dobruca'ya; Eflâk ve Boğdan'da bulunanlar da güneye doğru göç ettiler Böylece gelmiş olan bu göçmenlerin sayısı 200 000 kişiyi aştı Birçoğu da Anadolu'ya ve özellikle Eskişehir'e yerleşti 1826'da yapılan Akkerman antlaşmasıyla Müslüman ve Türklerin bu bölgede oturması şartlara bağlandı Besarabya 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Rusların eline geçti Dobruca Rumenlere verildi Devam eden Rus saldırılarından zarar gören Türkler göç etmeye başladılar Sonraki yıllarda Dobruca'dan 80-90 000 Türk yurtlarını terk ederek Anadolu'ya yerleştiler Bölgede kalan Türklerin Romen ordusuna alınmak istenmesi üzerine Türkiye'ye yeniden göç başladı (1883) 1899'daki kıtlıkta Türk ahâli Tulça sancağından Köstence ve Tulça yoluyla denizden Anadolu'ya geçtiler 1900-1923 arasında göçlerde bir azalma görüldü 1923'ten sonra Dobruca'dan yeni göçler başladı 1923-1933 arasında 33 852 kişi göç etti Türklerden boşalan yerlere yerleştirilen Makedonyalı Ulahlar takındıkları sert tavırlarla Türk halkını fazlasıyla rahatsız ettiler Bu durum yeni Türk göçlerine sebep oldu 1934'te 15 321 kişi göç etti Romen hükümeti ile yapılan anlaşmalarla göç işleri bir düzene sokuldu 1935-1939 arası toplam olarak 64 570 kişi göç etti Romanya 1939'da güney Dobruca'yı Bulgarlara bıraktı ve burada kalan 8000 Türk 1952'de Türkiye'ye gönderildi 1934-1960 yılları arasında Romanya'dan göç edenlerin sayısı 87 476'dır Bu göçmenler Trakya Batı Anadolu ve diğer bölgelere yerleştirildiler 1960-1970 arasında Romanya'dan 271 serbest göçmen geldi

Yugoslavya'dan: 1804'te isyan eden Sırpların şiddet hareketleri sırasında Semendire'ye bağlı yerlerde Türklere karşı girişilen katliâmdan kaçanlar Rumeli ve Bosna-Hersek'e göç ettiler 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nın başlamasıyla Ruslardan yardım gören Sırplar Türkler üzerindeki şiddet hareketlerini ve baskıyı daha da arttırdılar Bu sırada kaçabilen Türkler Manastır Üsküp ve Kosova'ya yerleştiler 1826'da imzalanan Akkerman antlaşmasıyla 150 000'e yakın Türk Sırbistan'dan çıkarıldı; Belgrad ve diğer Türk kalelerinden 15 000 kadar Türk Anadolu'ya göç ederek Sakarya ırmağı çevresine yerleşti 1908-1923 yılları arasında 300 000 1923-1933 arasında da 108 179 Türk Türkiye'ye göç etti Yugoslavya'daki rejim değişikliğinden sonra da göç hareketleri devam etti 1934-1960 yıllarında 160 922 kişi Türkiye'ye yerleşti Yugoslavya'dan göçler daha sonraki yılarda da yakın zamana kadar devam etmiştir 1960-1970 arasında 43 753 serbest göçmen gelmiştir

Doğu Türkistan'dan: Bugün Çin idaresinde olan Doğu Türkistan zengin madenlere sahip olması yüzünden bir çok istilâya uğradı Bölgedeki halk göç etmeğe başladı 1917'de 20 000 kişilik bir kafile Tibet'e buradan da 1940'ta Hindistan'a sığındı 1949'da Çin baskısından kaçan 7000 Türkistanlı Türkiye'ye göç için yola çıktılar; bunlardan ancak 852 kişi Türkiye'ye gelebildi (1953) ve Adana Konya Kayseri Niğde ve Salihli'ye yerleştirildi Kısaca Türkistan'dan 1934-1960 arasında 2128 göçmen geldi Türkistan'dan 1960-1970 arasında gelen serbest göçmenlerin sayısı 169'dur

Kıbrıs'tan: 1570'te Osmanlı idaresine geçen Kıbrıs'a Anadolu'nun güney vilayetlerinden 50-60 bin Türk yerleştirildi Böylece adanın nüfusu 200 000'e çıktı Ada İngilizlere kiralanınca (1878) buradaki Türk halkı Anadolu'ya göç etmeğe başladı Bu göçlerle 15 000 kişi Anadolu'ya geldi Lozan antlaşmasıyla ada İngilizlere bırakılınca göçler daha da hızlandı ve 24 000 kişi Türkiye'ye geldi 1878'den itibaren göç edenlerin sayısı 70 000'i buldu Gelenlerin çoğu Ankara İstanbul ve İzmir'e yerleştirildi