Prof. Dr. Sinsi
|
Adana Da İnanç Merkezleri
Ziyaretlerde Adaklar: (K 2,K 12,K 6,K 3,K 8)
Ziyarete dilekte bulunan kişi, dileğinin yerine gelmesi için adak adar Adak kurbanı olarak genellikle koç, horoz kesilir Hastalıktan kurtulan, dileği yerine gelen ziyaretçiler kurbanı getirerek ziyarette keserler Kimileri, kurbanı fakirlere et olarak dağıtmakta, kimileri de yemek yaparak dağıtmaktadır Kurbanın dışında Kur'an, mevlit okutma, günlük, mum yakma, ziyarete yeşil örtü, bayrak örtme, halı, kilim, seccade, havlu, baş örtüsü getirme, helva yapıp dağıtma, fakirlere yiyecek giyecek dağıtma, şeker, aşure dağıtma, tabak, tencere, çaydanlık, çay, şeker ve ziyaret bakıcısına para verme şeklinde de adaklar adanmaktadır
Önemli bir adak da belirli bir süre saç uzatılması şeklinde gerçekleştirilir Çocuğu olmayan aileler, Derviş Hoca Ziyareti’nde çocuk sahibi olmayı diler ve çocukları olması halinde, yedi yaşına gelene kadar çocuğun saçını uzatmayı, yedi yaşına gelince ziyarete kurbanla gelip saçın ve kurbanın kesileceğini adar Çocuğun kesilen saçları ziyarete bırakılır Dileği yerine gelenler ziyaretin bakımını tamirini yaparlar
Çocuğu olmasını dileyen kadınlar ziyarete patik asar, bezden beşik yapar Şifa dileyen bazı kişiler ziyarette yatarak şifa ararlar Bu yedi gece yatma şeklinde de uygulanır Süleyman Efendi Ziyaretindeki suyun boğaz hastalıklarını tedavi ettiğine, sandukanın yanındaki taşın da sırt ağrılarına iyi geldiğine inanıldığı için ziyaret suyu içilir, taşa ağrıyan yer sürtülür Burada taş kültünün öne çıktığını görüyoruz Bu işlem ata, ulu kişiye bedenle temastır Adaklardan bir diğeri ise doğacak çocuğa evliyanın adının verilmesi şeklindedir Ziyaretçiler, ziyarette önce evliyanın ruhuna fatiha okur, sonra dileklerini söyleyip adak adarlar Sait Dede Ziyaretine felçliler gelerek şifa dileyip adak adarlar
İnanç Merkezlerine Bağlı Yağmur Yağdırma Törenleri (K 1, K:17, K 7,K 11)
Tarihin ilk topluluklarından bu yana doğayı tam çözemeyen insanlar, daha sonra onun her türlü iyiliği ve kötülüğü yapabileceğini düşünmüş, onunla iyi geçinmenin yollarını aramıştır Dilekleri yerine gelince şükretmek amacıyla adaklar adamışlar, çeşitli büyüsel ve törensel işlemler uygulamışlardır ( Artun,2000:52)
Yağmur yağdırmak için yapılan törenler ve buna bağlı adetler çok eskilere dayanır Yağmur yağdırma törenlerinin belli bir zamanı yoktur Yağmur duasının amacı yağması geciken yağmurların yağmasını sağlayarak kıtlığı kuraklığı önlemektir Günümüzde yağmur yağdırmak için yapılan törenler Müslümanlığın etkisi altında yapılır Dini temsilci olan hocanın önderliğinde bütün köy yağmur duasına çıkar Yağmur duası toplumun kendi gücüyle üstesinden gelemeyeceği bir durumda büyüye başvurmasıdır Bu törenler ; taklit, kılık değiştirme , kurban ve toplu yemeden oluşur (Karadağ,1978:81) Bunlar içinde taklit vazgeçilmez ögedir Kollar uzatılır, avuç yere doğru çevrilir Parmaklar aşağıya doğru sallanarak yağmur yağışı taklit edilir (Acıpayamlı,1961:81)
Adana yağmur yağdırma törenleri büyüklerin ve çocukların yaptıkları törenler olmak üzere iki çeşittir Adana’da havalar kurak gittiğinde yağmur duasına çıkılarak Allah’tan yağmur yağdırması niyaz edilir Yağmur duasına çıkmadan önce köylüler aralarında para toplayarak bir büyük baş hayvan alırlar Köy halkından yağ, bulgur vb toplanır Yağmur duasının yapılacağı yer genellikle bir yatır veya ziyaret yeridir Yatırın mezarın etrafında yedi kez dönerler Kurban kesilerek kazanlarda pişirilir Pişirilen eti ve pilavı törene katılan bütün köy halkı topluca yer, dua öncesi tövbeler edilir Haksız yere alınmış şeyler varsa geri verilir Fakirlere sadaka verilir Sonra yağmur için dua edilir, hep bir ağızdan “cümle alemin tarlasına” denilir Açıkta iki rekat namaz kılınır Namaz sonrası hoca yerde durarak kılıç ok veya bir sopaya dayanarak hutbe okur
Adana’da diğer bir yağmur yağdırma töreni de çocukların geçlerin yaptıkları törenlerdir Bu tören için özel olarak hazırlanmış canlı veya cansız kukla benzeri bir bebektir Gençler kuklayı ev ev gezdirerek yiyecek toplarlar Ev sahibi çömçeli gelini taşıyan çocuğa bir maşrapa su döker Bütün çocuklar bodi bodi diyerek bağırırlar Yiyecekleri topluca yerler (Artun,1995:154-163)
Boğa Dede Ziyareti (K1-K2-K3-K6-K7)
Boğa Dede Ziyareti, Adana'nın Misis (Yakapınar) Kasabası'na bağlı Dedeler köyündedir Boğa Dede’nin türbesi yoktur Ziyaret yalnızca bir mezardan ibarettir Ziyaretin yakınında çok yaşlı ağaçlar bulunmaktadır Günümüzde yağmur yağdırma törenleri mezarının bulunduğu ağaçlık alanda yapılmaktadır
Bulut Dede Ziyareti (K4-K5-K8-K9-K10)
Bulut Dede ziyareti, Adana'nın Ali Dede Mahallesi'nde Ayakkabıcılar Çarşısı içindedir Türbenin küçük bir avlusu, bu avluya bakan küçük bir odada da Bulut Dedenin sandukası vardır Türbenin bahçesinde bir adak ağacı vardır, yeşil ve beyaz bezler bağlanır
Kaynak kişiler türbenin bulunduğu yere bulut şeklinde nur indiğini bu nedenle buraya türbe yapıldığını söylüyorlar Bulut Dede’nin üzerinde gölge yapsın diye üstünde bir bulut gezermiş Yağmur duası için Bulut Dede ziyaretine gidilir Yağmur yağdırma için adak adanır Dilek gerçekleşirse yiyecek dağıtılır Bulut Dede'nin mezannda Nasr duası okunur Ağaçlara oyuncak salıncaklar yapılarak, bu salıncaklarda oyuncak bebekler sallanır Bebekler sallanırken şu sözler tekrarlanır
|