|
Prof. Dr. Sinsi
|
Anıtkabirin Mimarisi, Anıtkabir Ne Zaman Yapıldı
Zafer Kulesi
Kulenin duvarlarında Atatürk’ün en önemli üç zaferinin tarihi ve zaferle ilgili özlü sözleri yazılıdır
Kule içinde Atatürk’ün naaşını 19 Kasım 1938 tarihinde İstanbul Dolmabahçe Sarayı’ndan alarak Sarayburnu’nda donanmaya teslim eden top arabası sergilenmektedir
İsmet İnönü’nün lahdi:Barış ve Zafer Kuleleri arasında yanları açık sütunların oluşturduğu galerinin ortasında 25 Aralık 1973 yılında vefat eden Atatürk’ün en yakın silah arkadaşı, Kurtuluş Savaşı’nın Batı Cephesi komutanı ve II Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün sembolik lahdi bulunmaktadırMezar odası alt kattadır
İsmet İnönü, Anıtkabir’e 28 Aralık 1973′te Bakanlar Kurulu kararı ile defnedilmiştirBarış Kulesi Kulenin iç duvarında Atatürk’ün Yurtta Barış, Dünyada Barış ilkesini dile getiren bir kabartma kompozisyonu yer almaktadır Bu kabartmada çiftçilik yapan köylüler ve yanlarında kılıcını uzatarak onları koruyan bir asker figür tasvir edilmiştir Bu asker barışın sağlam ve güvenli kaynağı olan Türk ordusunu sembolize etmektedir Yani vatandaşlar Türk ordusunun sağladığı huzur ortamı içinde günlük hayatlarını devam ettirmektedirler Kabartma, Nusret Suman’ın eseridir
Kule duvarlarında Atatürk’ün barış ile ilgili şu sözleri yer almaktadır
Dünya vatandaşları kıskançlık, açgözlülük ve kinden uzaklaşacak şekilde terbiye edilmelidir (1935)
Yurtta Barış, Cihanda Barış
Ulusun hayatı tehlikeyle karşı karşıya kalmadıkça savaş bir cinayettir (1923)
Kulenin içinde ise Atatürk’ün 1935-1938 yılları arasında kullandığı Lincoln marka tören ve makam otomobilleri sergilenmektedir
23 Nisan Kulesi Kulenin iç duvarında 23 Nisan 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışını temsil eden bir kabartma yer almaktadır Bu kabartmada, ayakta duran kadının tuttuğu kağıdın üzerinde 23 Nisan 1920 yazılıdır Kadının diğer elinde Millet Meclisimizin açılışını simgeleyen bir anahtar bulunmaktadır Kabartma, Hakkı Atamulu’nun eseridir
Kule duvarlarında meclisin açılışıyla ilgili Atatürk’ün özlü sözleri yer almaktadır:
Bir tek karar vardı: O da ulusal egemenliğe dayalı, hiçbir koşula bağlı olmayan bağımsız, yeni bir Türk Devleti kurmak (1919)
Türkiye Devletinin tek ve gerçek temsilcisi yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir
Bizim bakış açılarımız kuvvetin, gücün, egemenliğin, yönetimin doğrudan doğruya halka verilmesidir, halkın elinde bulundurulmasıdır
Kule içinde Atatürk’ün 1936-1938 yılları arasında kullandığı Cadillac marka özel otomobili sergilenmektedir
Misak-ı Millî Kulesi Müzenin girişindeki bu kulenin içinde bulunan kabartma, ulusun tek vücut olarak kenetlenişini sembolize etmektedir Kabartma, bir kılıç kabzası üzerinde üst üste konmuş dört elden ibarettir Bu komposizyon Türk vatanının kurtarılması için içilen millet andını ifade etmektedir Kabartma Nusret Suman’ın eseridir
Kulenin duvarlarında Atatürk’ün Misak-ı Milli ile ilgili şu sözleri yazılıdır:
Kurtuluşumuzun genel kuralı olan ulusal andı tarih safhasına yazan ulusun demir elidir (1923)
Ulusal sınırlarımız içinde özgür ve bağımsız yaşamak istiyoruz (1921)
Ulusal benliği bulamayan uluslar başka ulusların avıdır (1923)
Kulenin içinde Anıtkabir’de icra edilen törenlerde Anıtkabir Özel Defteri’nin imzalandığı kürsü yer almaktadır Aynı zamanda müzenin girişi olan bu kulede bulunan aktüalite panolarında Anıtkabir’de yapılan önemli törenlere ait fotoğraflar da sergilenmektedir
İnkılâp Kulesi Müzenin devamı olan bu kulede Atatürk’ün giydiği elbiseler sergilenmektedir Kulenin iç duvarında yer alan kabartmada zayıf, güçsüz bir elin tuttuğu sönmek üzere olan bir meşale, çökmekte olan Osmanlı İmparatorluğu’nu simgelemektedir Güçlü bir elin göklere doğru kaldırdığı ışıklar saçan diğer bir meşale ise, yeni Türkiye Cumhuriyeti ve Atatürk’ün Türk ulusunu çağdaş uygarlık düzeyine ulaştırmak için yaptığı inkılâpları simgelemektedir Kabartma Nusret Suman’ın eseridir
Kule duvarlarında Atatürk’ün inkılâplarla ilgili şu sözleri yazılıdır:
Bir toplum aynı amaca bütün kadınları ve erkekleriyle beraber yürümezse ilerlemesine, uygarlaşmasına teknik imkân ve bilimsel ihtimal yoktur
Biz ilhamlarımızı gökten ve bilinmeyen alemden değil, doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz
Atatürk’ün kıyafetleri ve kendisine verilen hediyeler de bölümde yer almaktadır
Cumhuriyet Kulesi Anadolu Üniversitesi eski rektörü Prof Dr Yılmaz Büyükerşen’in yaptığı Atatürk’ün gerçek boyutlarında balmumu heykeli ve orijinal çalışma masası bulunmaktadır
Bu kulenin duvarlarında Atatürk’ün Cumhuriyet ile ilgili şu özlü sözü bulunmaktadır
En büyük gücümüz, en güvenilir dayanağımız, ulusal egemenliğimizi kavramış ve onu eylemli olarak halkın eline vermiş ve halkın elinde tutabileceğimizi gerçekten kanıtlamış olduğumuzdur
Kulenin içinde, Atatürk’ün öğrenim gördüğü Manastır Askeri İdadisi, Sivas ve Erzurum kongrelerinin binaları, ilk TBMM binasının maketi ve o dönemlere ait fotoğraflar sergilenmektedir
Mozole
Anıtkabir’in en önemli bölümü olan mozoleye çıkan 42 basamaklı merdivenlerin ortasında “Hitabet Kürsüsü” yer almaktadır Mermer kürsünün tören meydanı cephesi dairesel geometrik motiflerle süslü olup, ortasında Atatürk’ün “Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir” sözü yazılıdır Kürsü Kenan Yontuç’un eseridir
Mozole’de Atatürk’ün lahdiMozole 72x52x17 metre boyutlarında uzunca dikdörtgen bir plan üzerine kurulmuş olup, ön ve arka sekiz, yan cepheler ise 1440 m yüksekliğinde on dört kolonatla çevrelenmiştir Mozole cephesinde, solda Atatürk’ün Türk gençliğine hitabesi, sağda ise Cumhuriyet’in kuruluşunun 10 yıldönümünde söylediği Onuncu Yıl Nutku yer almaktadır Harfler taş kabartma üzerine altın yaldızla yazılmıştır
Şeref Holü Şeref Holü’ne bronz kapılardan girilir Girişte sağda Atatürk’ün 29 Ekim 1938 tarihli Türk ordusuna son mesajı, solda ise II Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Atatürk’ün ölümü üzerine yayınladığı 21 Kasım 1938 tarihli Türk milletine söylediği taziye mesajı yer almaktadır Bu iki yazıt Atatürk’ün doğumunun 100 yılı olan 1981′de yazılmıştır
Girişin tam karşısında büyük pencerenin yer aldığı nişin içinde, Atatürk’ün sembolik lahdi bulunmaktadır Osmaniye ilinden getirilen lahit taşı tek parça kırmızı mermer olup 40 ton ağırlığındadır Lahit taşının yer aldığı bölüm ise beyaz Afyon mermeri ile kaplıdır Şeref holünün zemini Adana ve Hatay’dan, yan duvarları ise Afyon ve Bilecik’ten getirilen kırmızı, siyah, yeşil ve kaplan postu mermerlerle kaplanmıştır
Şeref holünün 27 kirişten oluşan tavanı ile yan galeri tavanları mozaik ile süslenmiştir Şeref holünün yüksekliği 17 m olup, yan duvarlarında altışardan 12 adet bronz meşale bulunmaktadır Mozole yapısının üstü, düz kurşun çatı ile örtülüdür
Mezar Odası Atatürk’ün naaşı, mozolenin zemin katında doğrudan doğruya toprağa kazılmış bir mezarda bulunmaktadır Mozolenin birinci katı olan şeref holündeki sembolik lahit taşının tam altında bulunan mezar odası Selçuklu ve Osmanlı mimari stilinde sekizgen planlı olup, piramidal külahlı, tavanı geometrik motifli mozaiklerle süslenmiştir Zemin ve duvarlar siyah, beyaz, kırmızı mermerlerle kaplanmıştır Mezar odasının ortasında kıble yönünde kırmızı mermer sanduka yer almaktadır Mermer sandukanın çevresinde Türkiye’deki Bütün İllerden, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden ve Azerbaycan’dan gönderilen toprakların konulduğu pirinç vazolar bulunmaktadır
Anıtkabir Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi Ana madde: Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi
Anıtkabir Proje Yarışması şartlarına uygun olarak, Misak-ı Milli ve İnkılâp kuleleri arasındaki bölüm müze olarak belirlenmiştir Bu amaçla 21 Haziran 1960′ta Anıtkabir Atatürk Müzesi açılmıştır Burada Atatürk’ün kullandığı eşyalar ve kendisine hediye edilen armağanlar ve giysileri teşhir edilmektedir
Müzede ayrıca Atatürk’ün madalya ve nişanları ile manevi evlatlarından A Afet İnan, Rukiye Erkin, Sabiha Gökçen’in müzeye armağan ettikleri Atatürk’e ait eşyalar sergilenmektedir
Genelkurmay Başkanlığı tarafından yenilenen ve yeni bölümler eklenen müze Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi adını almış ve 26 Ağustos 2002 tarihinde (Büyük Taaruz’un 80 yıldönümünde) ziyarete açılmıştır Yeni düzenleme ile Atatürk mozolesinin altındaki 3000 metrekarelik alan müzeye dahil edilmiştir Cumhurbaşkanlarının gömülmesi için ayrılan ancak kullanılmayan tonozlu bölüm, Atatürk devrimlerinin anlatıldığı sergi alanlarına dönüştürülmüştür Yeni bölümler eklenmesi ile müze, Atatürk’e ait eşyaların sergilendiği bir mekan değil, Çanakkale Savaşı ile Kurtuluş Savaşı’nın canlandırıldığı bir müze haline gelmiştir
|