Samsun Camileri

İsa Baba Camisi (Merkez)

Bu bakımdan ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır Ayrıca İsa Baba konusunda da bilgiler yetersizdir Cami değişik zamanlarda ve 1895 yılında yapılan onarımlarla özgünlüğünden kısmen uzaklaşmıştır Bununla beraber XV Yüzyılda, Osmanlılar döneminde yapıldığı sanılmaktadır

Cami kesme taştan kare planlı olarak yapılmıştır Üzeri basık bir kubbe ile örtülmüştür İbadet mekânı altlı üstlü yuvarlak kemerli ve uzun pencereler ile aydınlatılmıştır Mihrap ve minberi geç dönemde yapılış ve özelliğini yitirmiştir Minaresi kare kaide üzerinde yuvarlak yivli gövdeli ve tek şerefelidir Yanında İsa Baba’nın türbesi bulunmaktadır

Hacı Hatun Camisi (Merkez)

Samsun Saathane Meydanı yakınında bulunan bu cami, Hatice Hatun’un oğlu İbrahim Bey tarafından 1694 yılında yaptırılmıştır Değişik zamanlarda yapılan onarımlarla özgünlüğünü büyük ölçüde yitirmiştir

Cami kare planlı olup duvarları taş ve tuğla karışımı bir işçilikle örülmüştür İbadet mekânının üzeri sekizgen kasnak üzerine tuğladan basık bir kubbe ile örtülmüştür Mihrap nişi yuvarlak ve alçıdan yapılmıştır Ahşap minberinin güzel bir ağaç işçiliği vardır Minaresi kalın taş bir kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir Minare gövdesinin oldukça kalın oluşu da dikkati çekmektedir

Büyük Cami (Merkez)

Batumlu Hacı Ali Efendi tarafından 1884’de yaptırılmıştır Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Valde Sultan tarafından onarılmış, bu yüzden de halk arasında Valde Camisi olarak tanınmıştır

Cami sarıya yakın renkte kesme taştan yapılmıştır Kare planlı caminin üzeri tromplu merkezi bir kubbe ile örtülmüştür Kubbe sekizgen bir kasnak üzerine oturmuş ve dıştan basık görünümdedir Merkezi kubbe dört köşedeki kulelerle desteklenmiştir Dikdörtgen çerçeve içerisinde yuvarlak kemerli giriş kapısının önünde altı sütunun taşıdığı beş bölümlü beşik tonozlu bir son cemaat yeri bulunmaktadır Son cemaat yerinin sütun araları yakın tarihlerde camekânla kapatılmıştır Son cemaat yeri ile ibadet mekânı arasında kalan dikdörtgen bölümün üzeri üç kubbe ile örtülmüştür Böylece caminin girişi daha da görkemli bir görünüm kazanmıştır

Yuvarlak bir niş şeklindeki mihrabı mermerdendir Ağaç işçiliğinin güzel örneklerinde birisini yansıtan minber üzerinde madalyonlar, yıldız ve madalyon motifleri bulunmaktadır Kubbe içerisi ve duvarlar bitkisel ve geometrik kalem işleriyle bezenmiştir Caminin giriş cephesinin her iki tarafında son cemaat yeri ile caminin ana duvarlarının birleştiği duvarların üzerine iki minare yerleştirilmiştir Minareler yuvarlak gövdeli ve birer şerefelidir

Yalı Camisi (Merkez)

Samsun il merkezinde Buğday Pazarında, Saathane Meydanı’nda bulunan bu camiyi Sadık Bin Abdullah 1894 yılında yaptırmıştır Cami aynı zamanda Hoca Hayrettin Camisi ismi ile de tanınmıştır

Cami kesme taş ve tuğladan örülmüştür Kare planlı caminin üzerini sekizgen kasnaklı tuğladan bir kubbe örtmektedir İbadet mekânı duvarlarından kubbeye geçiş, köşe tromplarının yardımıyla yapılmıştır Kuzey yönüne geç dönemlerde son cemaat yeri eklenmiştir

İbadet mekânı altlı üstlü iki sıra halında altta dikdörtgen, üstte de yuvarlak kemerli alçı pencereler ile aydınlatılmıştır Mihrap ve minber özellik göstermemektedir Mihrap alçıdan minber ise ağaçtan yapılmıştır Ceminin ana duvarına bitişik olan minaresi kalın ve uzun bir kaide üzerine yuvarlak gövdeli tek şerefelidir