Trabzon Ve Akçaabat Tanımları Ve Resimleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Trabzon Bedesteni

Trabzon’daki Türk eserlerinin en önemlilerinden, şehrin en eski ticari yapılarından biri olan Bedesten, Semerciler Camisi’nin batısında, Taş Han’ın yanındadır

Kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi konusunda araştırmacılar kesin bir sonuca varamamışlardır

S

Ballance, burada bu yapıdan önce Trabzon Komnenoslar zamanında bir yapı olduğunu belirtmiştir

Trabzon’u gezen birçok gezgin ve araştırmacı da bedestenden söz etmiştir

Minas Bıjışkiyan isimli bir araştırmacı doğu kapısı üzerinde bulunan bozuk yazıların Cenevizlilere ait olduğunu söylemişse de bu iddia kesinlik kazanamamıştır

Oysa yapı XVI

yüzyıl mimari elemanları, plânı ile Osmanlı özellikleri göstermektedir

Özellikle iç mekândaki fil ayakları Osmanlı mimarisinde sık sık karşılaşılan örneklerdendir

Ancak Cenevizlilere ait bir yapının Osmanlı döneminde karakterini tamamen değiştirdiği akla en uygun ihtimaller arasındadır

Evliya Çelebi de h

1057 (1647) tarihinden söz etmekte, ayrıca bazı bilgiler de vermektedir

“Çarşıların en seçmesi mumhane kapısındaki taşra esnafıdır

Bunların kapısının hizasında deniz kıyısında kat kat sıkışık dükkânlardır

Kâgir yapı bir bedesten vardır ki içindekiler zengin eli açık muhterem vakarlı bezirgânlardır

Ayrıca seksen kadar dükkân vardır”

Kesme taştan 20

60x22

60 m

ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlıdır

İçten içe de 18

00x19

00 m

ölçüsündedir

Bedestenin alt kısmı oldukça düzgün kesme taştan yapılmış, bunun üzeri 40 cm

içeriye çekilmiş, köşeleri pahlanmış ve moloz taştan duvarlar örülmüştür

Bu duvarlar kirpi saçakla sona erdirilmiştir

Ayrıca kapı ve üst bölümdeki pencerelerin söveleri taş ve tuğladandır

Bedestenin her cephesinin ortasına dört ayrı kapı açılmıştır

Bu kapıların her iki yanında 1

40 m

yüksekliğinde ve 75 cm

derinliğinde de nişler bulunmaktadır

Bedestenin içerisindeki dört taş ayak 5 m

çapında tromplu bir kubbeyi taşımaktadır

Bu kubbenin dışında kalan yerler tuğla tonozlarla örtülüdür

Bazı kaynaklarda bedestenin iki katlı olduğu yazılıdır

Ancak buna işaret eden bir ize rastlanmamıştır

İkinci katın ahşap olduğu ve günümüze gelemediği de düşünülmektedir

10-14-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Trabzon Ve Akçaabat Tanımları Ve Resimleri Trabzon Bedesteni Trabzon’daki Türk eserlerinin en önemlilerinden, şehrin en eski ticari yapılarından biri olan Bedesten, Semerciler Camisi’nin batısında, Taş Han’ın yanındadır Kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi konusunda araştırmacılar kesin bir sonuca varamamışlardır SBallance, burada bu yapıdan önce Trabzon Komnenoslar zamanında bir yapı olduğunu belirtmiştir Trabzon’u gezen birçok gezgin ve araştırmacı da bedestenden söz etmiştir Minas Bıjışkiyan isimli bir araştırmacı doğu kapısı üzerinde bulunan bozuk yazıların Cenevizlilere ait olduğunu söylemişse de bu iddia kesinlik kazanamamıştır Oysa yapı XVI yüzyıl mimari elemanları, plânı ile Osmanlı özellikleri göstermektedir Özellikle iç mekândaki fil ayakları Osmanlı mimarisinde sık sık karşılaşılan örneklerdendir Ancak Cenevizlilere ait bir yapının Osmanlı döneminde karakterini tamamen değiştirdiği akla en uygun ihtimaller arasındadır Evliya Çelebi de h1057 (1647) tarihinden söz etmekte, ayrıca bazı bilgiler de vermektedir “Çarşıların en seçmesi mumhane kapısındaki taşra esnafıdır Bunların kapısının hizasında deniz kıyısında kat kat sıkışık dükkânlardır Kâgir yapı bir bedesten vardır ki içindekiler zengin eli açık muhterem vakarlı bezirgânlardır Ayrıca seksen kadar dükkân vardır” Kesme taştan 2060x2260 m ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlıdır İçten içe de 1800x1900 m ölçüsündedir Bedestenin alt kısmı oldukça düzgün kesme taştan yapılmış, bunun üzeri 40 cm içeriye çekilmiş, köşeleri pahlanmış ve moloz taştan duvarlar örülmüştür Bu duvarlar kirpi saçakla sona erdirilmiştir Ayrıca kapı ve üst bölümdeki pencerelerin söveleri taş ve tuğladandır Bedestenin her cephesinin ortasına dört ayrı kapı açılmıştır Bu kapıların her iki yanında 140 m yüksekliğinde ve 75 cm derinliğinde de nişler bulunmaktadır Bedestenin içerisindeki dört taş ayak 5 m çapında tromplu bir kubbeyi taşımaktadır Bu kubbenin dışında kalan yerler tuğla tonozlarla örtülüdür Bazı kaynaklarda bedestenin iki katlı olduğu yazılıdır Ancak buna işaret eden bir ize rastlanmamıştır İkinci katın ahşap olduğu ve günümüze gelemediği de düşünülmektedir