Çorum Hakkında Genel Bilgiler

Çorum Cami ve Mescitleri

Çorum Ulu Camisi (Murad-ı Rabi Camisi) (Merkez)

Çorum, Osmancık Caddesi üzerinde bulunan Ulu Camisi’nin ne zaman yapıldığı konusunda araştırmacılar kesin bir tarih verememektedirler Bununla beraber Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat’ın azatlı kölesi Hayrettin Hazır tarafından yaptırıldığı kaynaklardan öğrenilmektedir Bununla beraber ağaç işçiliği yönünden son derece önemli bir eser olan minberine dayanılarak Selçuklu döneminin sonlarında yapıldığı ileri sürülmüştür XIII yüzyıl sonları ile XIVyüzyılın başlarına tarihlendirilmiştir Ancak bu minberin cami ile bağlantılı olup olmadığı da tartışmalıdır Minberin yapımından daha sonra camiye getirildiği de ileri sürülmüştür Ancak minberin nereden getirildiği de bilinmemektedir Büyük olasılıkla bir diğer Selçuklu Camisi için yaptırılmış ve sonra da Çorum Ulu Camisi’ne konulmuştur

Sultan IIBeyazıd zamanındaki bir depremle hasara uğramıştır Daha sonra Sultan IIIMurad ve Sultan IIISelim zamanında değişikliğe uğramıştır Mimar Sinan tarafından onarıldığı, Mimar Sinan’ın Teskiret-ül Ebniye isimli eserinde yazılıdır Sultan IVMurad zamanında yapılan onarımdan sonra “Sultan Muradi Rabi Camisi” olarak isimlendirilmiştir Bunu XIX yüzyılda yapılar daha geniş bir onarım izlemiştir

Cami ilk yapımında ağaç sütunların taşıdığı toprak damlı dikdörtgen planlı idi Sultan IVMurad zamanında yapılan onarımla yapının mimari planı tamamen değiştirilmiş ve Osmanlı mimarisindeki çok kubbeli ulu cami plan tipine dönüştürülmüştür Evliya Çelebi bu onarımı “Çarşı içinde Mimar Sinan Ağakari (yapısı) olup cemaati çoktur” şeklinde belirtmektedir İbadet mekanının üzeri sütunların taşıdığı dokuz kubbe ile örtülmüştür Sultan IIISelim zamanında onarımla ibadet mekanı kareye dönüştürülmüş ve üzeri köşelerdeki üçer sütuna dayalı piramidal konik bir kubbe ile örtülmüştür

Ulu Cami 1786, 1793 yıllarındaki depremlerde büyük zarar görmüş, bundan sonra sekiz yıl boyunca harap bir durumda kalmıştır Çorum halkı Bozok ve Çankırı Mutasarrıfı Çapanoğlu Abdülcabbarzade Süleyman Bey’den yardım istemiştir Bunun üzerine Abdülcabbarzade caminin eskiden olduğu gibi dokuz kubbeli olarak onarımını başlatmıştır Onarım sürerken Abdülcabbarzade Süleyman Bey ölmüş, oğlu Abdülfettah Bey caminin günümüze ulaşan ahşap, ortadaki büyük tek kubbesini yaparak son cemaat yerine de tek katlı bir ekleme yapmış ve 1810 yılında onarımı tamamlamıştır

Caminin yapımında blok taşlar kullanılmış, bunların arasında üzerinde yazılar bulunan taşlar arasında Roma devrine ait taşlara da rastlanmıştır İki sütunlu bir girişten sonra beş kubbeli bir son cemaat yeri bulunmaktadır Bunun dışında kalan bölümler ahşap çatılıdır Mihrap mermerden olup barok üsluptadır Son cemaat yerinin iki tarafında birer şerefeli iki minare bulunmaktadır Caminin mihrabı mermer kaplamalıdır Ahşap minberi üzerindeki kitabeden1306 tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır Bu kitabeden de minberi Ahmet bin Davut isimli bir kişinin yaptırdığı öğrenilmektedir Ayrıca bu minberin Ankaralı bin Ebubekir ve Davud bin Abdullah isimli iki ağaç ustasının isimleri yazılıdır Çatma kündekari tekniğinde, geometrik bezemeli bu minber Selçuklu ağaç işçiliğinin en güzel örnekleri arasındadır Yıldızlı ve içice geçmiş çokgen geometrik kompozisyonların içleri rumilerle doldurulmuştur Buna benzer bir diğer minber de Çorum da, günümüze ulaşamayan Beyler Camisi’nden Hamid Muzaffer Paşa Camisine getirilmiştir

Hamid Muzaffer Paşa Camisi (Merkez)

Çorum Çarşısı içerisinde, Çöplü Mahallesinde bulunan Hamid Muzaffer Paşa Camisi, XVI yüzyılın ortalarında Hüseyin oğlu Rüstem Bey tarafından yaptırılmıştır

Cami dikdörtgen planlı olup üzeri düz toprak bir damla örtülmüştür Caminin en büyük özelliği içerisinde bulunan ahşap minberidir Bu minber günümüze ulaşamayan Çorum’daki Beyler Camisi’nden buraya getirilmiştir Üzerindeki kitabesinden Muzafferüddin Beyler Çelebi’nin eseri olduğu anlaşılmaktadır Minberin diğer Selçuklu ve Beylikler dönemi minberlerinden ayrılan en büyük özelliği korkuluklarındaki şebekeyi andıran kasetleridir Burada dinsel konulu bir kitabeli bir friz çepeçevre minberin etrafında dolaşmaktadır Bunun dışında kalan geometrik bölümlerin daha sonraki yıllarda buraya konulduğu sanılmaktadır

Hıdırlık Camisi (Merkez)

Çorum il merkezinin batısında Hıdırlık Mevkiinde yer alan Hıdırlık Camisi, HzMuhammedi’n yakınlarından , aynı zamanda sancaktarı Süheyb-i Rumi’nin anısına Sultan IIAbdülhamid zamanında Yedi Sekiz Hasan Paşa’nın isteği üzerine Hıdır oğlu Hayrettin tarafından l889’da yaptırılmıştırDaha önce burada bulunan caminin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedirİlk yapı bir deprem sonucu yıkılmıştır

Cami, geniş bir avlunun ortasında moloz taş ve tuğladan yapılmıştır Kare planlı olup üzeri içten kubbe dıştan çatı ile örtülüdür İbadet mekanı alt ve üst sırada yuvarlak kemerli üçer pencere ile aydınlatılmıştır Kuzey yönündeki girişin önünde dışa kapalı çatı ile örtülü, dört bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır Caminin avlusunda konik kubbeli ve sütunlu şadırvanı bulunmaktadır

Han Camisi (Merkez)

Çorum Tepecik Mahallesi’ndeki Han Camisi, l580 yılında yaptırılmıştır Moloz taştan yapılan cami kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülüdür Önünde dört bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır Avlusunda konik kubbeli ve sütunlu bir şadırvanı vardır