Tokat Şehir Rehberi

Kırk Kızlar Kümbeti (Niksar)

Kümbetin yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir Yapı üslubundan XIII Yüzyılın ilk yarısına ait olduğu anlaşılmaktadır

Kümbet kesme taş ve tuğladan, içeriden ve dışarıdan sekizgen planlı olarak yapılmıştır Üzerini içeriden tromplu kubbe, dışarıdan da piramidal bir külah örtmüştür Kümbetin altında mumyalık kısmı bulunmaktadır Kuzeydoğu cephesinden kümbetin içerisine girilmektedir

Türbe içerisindeki türkuaz sırlı tuğla ile örgülü kufi yazıyla yazılı bir kitabede; “Amel-i Ahmed bin Ebubekr el Marendi” yazısı bulunmaktadır Bu da kümbeti yapan mimarın ismidir Kümbetin kuzeybatısındaki pencere alınlığında çini mozaik tekniğinde yapılmış on iki köşeli yıldız şekillerinden ibaret bir bezeme görülmektedir

Türbe günümüze harap bir durumda gelmiş olup, üst kısmı yıkılmıştır

Sungur Bey Türbesi (Niksar)

Tokat ili Niksar ilçesi, Cami-i Kebir Mahallesi Halil Efendi Sokağı’nda bir evin bahçesi içerisinde kalmış olan bu kümbetin Sungur Bey’e ait olduğuna dair bir bilgiye rastlanmamıştır Yalnızca Michael Meinecke, Danişmend Gazi’nin oğlu İsmail’in burada gömülü olduğuna ilişkin bir halk söylentisini belirtmiştir İsmail Hakkı Uzunçarşılı ise, İsmail Bey’in oğlu Sungur Bey’in burada gömülü olduğunu belirtmiştir Bu konuda araştırma yapan Halit Çal’a göre çini tekniği itibarı ile bu türbenin XII Yüzyılda yapılmış olması, yani İsmail Bey’e veya oğlu Sungur Bey’e ait olmasının çok uzak bir ihtimal olduğunu ileri sürmüştür Ayrıca Sungur Bey’in mezarının Amasya’da bulunduğunu kaydetmiştir

Türbeden günümüze yalnızca mumyalık kısmı gelebilmiştir Türbe meyilli bir arazide yapıldığından mumyalığın batı cephesi yol zeminindedir Doğu duvarı ise tamamen toprağa gömülüdür

Türbe Sungur Bey Zaviyesi’ne bitişik olarak yapılmıştır Türbenin çini ile kaplı olduğu kaynaklardan öğrenilmektedir Bu kaynaklarda iç mekânının mozaik kakma tekniğinde yıldız ve üçgen şekillerinde, patlıcan moru renginde sırlı tuğlalarla bezendiği günümüze gelebilen kalıntılarından anlaşılmaktadır

Türbenin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı konusunda bilgi bulunmamaktadır Günümüze gelebilen mumyalık kare planlı olup, üzeri basık bir kubbe ile örtülmüştür Batı duvarındaki küçük bir pencere ile de mumyalık aydınlatılmıştır Türbenin yapımında moloz taş, kubbeye geçiş ve kubbe tuğladan yapılmıştır

Türbe 1939 yılında bir deprem sonucunda harap olmuş, belediye tarafından yıktırılmış, batı duvarının bir kısmı ile kuzey ve doğu duvarları tamamen yenilenmiştir

Akyapı Kümbeti (Niksar)

Ancak, yapı üslubundan XIII Yüzyılda, Selçuklu döneminde yapıldığı sanılmaktadır

Türbe kesme taş ve moloz taştan kare planlı olarak yapılmış, üzeri kubbe ile örtülmüştür Bu kubbe doğrudan doğruya duvarlar üzerine oturtulmuştur Güney cephesinde dikdörtgen söveli tek bir penceresi vardır Türbe içerisine doğu cephesinin ortasındaki sivri kemerli bir kapıdan girilmektedir Giriş kapısının iki yanında birer niş bulunmaktadır

Türbe içerisindeki sanduka günümüze gelememiştir Mumyalık kısmı da bulunmamaktadır Depremden hasar gören bu türbenin kuzey yarısı tamamen yıkılmış, 1987 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır

Yağıbasan Türbesi (Niksar)

Tokat ili, Niksar ilçesinde, Niksar kalesi içerisinde bulunan Yağıbasan Medresesi’nin batısındaki bu türbe 1939 depreminde tamamen yıkılmıştır Bu türbenin XII Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Albert Gabriel’in daha önce yayınlamış olduğu eserdeki fotoğraftan türbenin sekizgen planlı moloz taş duvarlar üzerine kesme taş kaplı olduğu görülmektedir Türbenin üzeri kubbe ile örtülü idi Her cephesinde yuvarlak kemerli birer penceresi bulunuyordu

İmam Melikiddin Türbesi (Zile)

Tokat ili Zile ilçe merkezindeki zaviye ve medresenin yanında bulunan bu türbe Melik Ahmet Gazi’nin şeyhülislamı İmam Melikiddin’e aittir Yanındaki medrese ve zaviye ile birlikte yaptırılmıştır Halk arasında bu türbeye Davunlu Dede ismi de verilmiştir

Kesme taş ve tuğladan yapılan türbe XII Yüzyılın ilk yıllarına tarihlendirilmektedir Türbe mimari özelliğinden tamamıyla uzaklaşmıştır

Şeyh Fakih Türbesi (Zile)

Tokat ili, Zile ilçesi Ali Kadı Mahallesi’nde bulunan bu türbe Nizameddin Yağıbasan zamanında yaptırılan medrese ve zaviye ile birlikte aynı tarihte yapılmıştır Türbe içerisinde 1106 ve 1305 tarihli iki kitabeye rastlanmışsa da bu kitabelerin hangi yapıya ait olduğu anlaşılamamıştır

Beyazıt Bestami Türbesi (Zile)

Tokat ili, Zile ilçesi Ali Kadı Mahallesi’nde bulunan bu türbe Ertena Beyliği zamanında yaptırılmış olan caminin yanındadır Türbe ve cami değişik zamanlarda yapılan onarımlarla özelliğini tamamen yitirmiştir