İstanbul Semt İsimlerini Nereden Alıyor

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-13-2012

İstanbul Semt İsimlerini Nereden Alıyor?

Aksaray

Fatih’in sadrazamı Ishak Paşa, Iç Anadolu Bölgesi’ndeki Aksaray’ı ele

geçirdikten sonra orada yaşayan bölge insanlarını bugünkü Aksaray semtinin

bulunduğu yere gönderir

Aksaraylılar da semte adlarını verirler

Ahırkapı

Marmara Denizi’nin kıyısında yer alan yedi ahır kapısından birisi

olan bu semte, Padişah atlarının bulunduğu has ahırın yanında

yer aldığı için Ahırkapı ismi verildi

Aşiyan

Kuş yuvası

Günümüzdeki ismini şair Tevfik Fikret’in burada bulunan,

Farsçada kuş yuvası anlamına gelen ‘Aşiyan’ isimli evinden alıyor

Bağlarbaşı

Semt, en ünlü bağ ve bahçelerin bir dönem burada yer

almasından dolayı bu adla anılıyor

Bebek

Semtin isminin nereden geldiği konusunda iki rivayet bulunuyor

Bunlardan ilki,Fatih Sultan Mehmet’in bölgeyi koruması için gönderdiği

bölükbaşının Bebek lakaplı olması

Diğeri ise,padişahın semtteki bahçesinde

gezerken yılan görüp korkan şehzadesine bebek demesi

ve bundan sonra bahçesinin bebek bahçesi olarak anılması

Beşiktaş

Ilk görüş, semtin ismini Barbaros Hayrettin Paşa’nın gemilerini

bağlamak için diktirdiği beş taştan aldığı yönünde

Diğeri ise bir

papazın burada yaptığı kiliseye Kudüs’ten getirdiği

beşik taşını koyduğu ve ismin buradan geldiği yönünde

Beyazıt

Sultan II

Beyazıt’ın buraya kendi ismiyle anılacak bir külliye

yaptırmasından sonra semt, Beyazıt olarak anılmaya başladı

Beyoğlu

Semtin isminin nerden geldiği konusunda çeşitli rivayetler bulunuyor

Bunlardan ilkine göre, Islamiyet’i kabul edip burada oturmaya

başlayan Pontus Prensinden adını alıyor semt

Diğerine göreyse,

‘Bey Oğlu’ diye anılan Venedik Prensinin burada oturmasından geliyor semtin adı

Son bir rivayet de, burada oturan Venedik elçisine, yazışmalarda,

“Beyoğlu” diye hitap edilmesinden semtin bu adla anıldığını söylüyor

Bakırköy

Bizanslıların ‘Makri Hori’ dedikleri semt, 14

yüzyılda Osmanlıların eline

geçince ‘Makriköy’ adını aldı

1925′te ulusal sınırlar içindeki yabancı

kökenli adların değiştirilmesi sırasında

Atatürk’ün isteğiyle semt Bakırköy adını aldı

Bostancı

Semt, adını eskiden her türlü meyve ve sebzenin yetiştirildiği

bostanlardan biri olmasından alıyor

Çatladıkapı

Bizans zamanında yapılan surların Sidera adı bir verilen kapısı,

1532 tarihinde meydana gelen depremde çatlayınca, hem semt

hem de kapı Çatladıkapı olarak anılmaya başladı

Çemberlitaş

Bizans’ın en önemli meydanlarından Constantinus Forumu’nun bulunduğu

yerdeki büyük sütunlardan birisi olan Çemberlitaş, semte adını verdi

Çengelköy

Eskiden gemi çapaları bu köyde yapıldığı için

isminin buradan geldiği tahmin ediliyor

Çıksalın

Güzel manzaralı, geniş bir çevreye hakim olan bölgeye,

halk arasında “çıksalın” denilmeye başlandı

Eminönü

Osmanlı döneminde çarşıdaki esnafı denetleme yetkisi ‘Emin’lere aitti

Semt,adını burada bulunan ‘Gümrük Eminliği’nden alıyor

Feriköy

Semt adını Sultan Abdülmecit ve Abdülaziz dönemlerinde

yaşayan Madam Feri’den alıyor

Bölgede bulunan geniş topraklar padişah tarafından

Madam Feri’nin eşine bağışlanmıştı

Ama eşi ölünce

semt onun ismiyle anılmaya başlandı

Galata

Gala, Rumca da “süt” anlamına geliyor

Bir rivayete göre

Galata’nın adı semtteki süthanelere gönderme yapılarak türetildi

Başka bir görüşe göre ise,Italyanca ‘denize inen yol’ anlamına

gelen ‘galata’ kelimesi düşünülerek bu isim verildi

Horhor

Fatih’te bulunan semt, adını Horhor çeşmesinden alıyor

Rivayete göre Fatih Sultan Mehmet bölge civarında yürürken

yerin altından su sesleri duyar ve yanındakilere,

“Buraya bir çeşme yapın baksanıza ‘hor hor’ su sesleri geliyor”

der ve buraya bir çeşme yapılır

Çeşme de semt de

Horhor ismiyle anılmaya başlar

Okmeydanı

Fetih Ordusu kuşatmanın bir kısmını burada kurulan karargâhta

geçirmiş

Semtin ismi de böylelikle Okmeydanı olarak kalmış

Şişli

Şiş yapımıyla uğraşan ve Şişçiler diye anılan bir ailenin burada bir konağı

olduğu ve ‘Şişçilerin Konağı’nın zamanla değişikliğe uğrayarak ‘Şişlilerin

Konağı’ hâline gelmesiyle semtin adının Şişli olarak kaldığı anlatılıyor

Şaşkınbakkal

Henüz yerleşimin olmadığı dönemlerde yaz günleri denizden

yararlanmak için bölgeye gelenlere bir bakkal dükkânı açıldığını görenler,

burada iş yapılmayacağını düşünerek bakkala “şaşkın bakkal” yakıştırması yaptılar

Bundan sonra da semt Şaşkınbakkal olarak anılmaya başlandı

Sütlüce

Bugün Sütlüce semtinin olduğu yerde Süt Menbat isimli bir Rum köyü vardı

Köyün bir köşesindeki bakır bir kadın heykelinin memelerinden su akar;

bu suyun, kadınların sütünü çoğalttığına inanılırdı

Bundan dolayı semt,Sütlüce olarak anılır oldu

Tahtakale

Sözlük anlamı ‘kale altı’ olan Taht-el-kale’nin bozulmasıyla

Tahtakale’ye dönüşen semtin, Mercan ya da Beyazıt dolaylarındaki

eski sur benzeri yapının aşağı kotunda yer aldığı için

bu ismi aldığı tahmin ediliyor

Taksim

Osmanlı zamanında sucuların; suyu, halka taksim ettikleri yer,

Taksim olarak anılmaya başlandı

Teşvikiye

Sultan Abdülmecit’in bir mahalle kurulması için teşvikte bulunduğu semtin

adı Teşvikiye olarak kaldı

Bu durumu, Harbiye Karakolu ile Rumeli ve

Valikonağı Caddelerinin kesiştiği kavşakta bulunan iki taş belgeliyor

Unkapani

Bazı satış yerlerinde Arapça’da ‘Kabban’ adını taşıyan büyük teraziler

bulunduğundan, buraları Kapan adını taşırdı

Sahiline buğday ve arpa

yüklü gemiler demirlediğinden, semt bu adı aldı

Üsküdar

Bizans devrinde, Skutari denilen asker kışlaları, şehrin bu

yakasında yer aldığı için semt Skutarion diye anılıyordu

Bu isim zamanla Üsküdar’a dönüştü

Veliefendi

Hipodrom bir zamanlar Şeyhülislam Veli Efendi’nin sahibi olduğu

topraklar üzerinde kurulduğundan semtin adı Veli Efendi’yle anılıyor

10-13-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İstanbul Semt İsimlerini Nereden Alıyor İstanbul Semt İsimlerini Nereden Alıyor? Aksaray Fatih’in sadrazamı Ishak Paşa, Iç Anadolu Bölgesi’ndeki Aksaray’ı ele geçirdikten sonra orada yaşayan bölge insanlarını bugünkü Aksaray semtinin bulunduğu yere gönderir Aksaraylılar da semte adlarını verirler Ahırkapı Marmara Denizi’nin kıyısında yer alan yedi ahır kapısından birisi olan bu semte, Padişah atlarının bulunduğu has ahırın yanında yer aldığı için Ahırkapı ismi verildi Aşiyan Kuş yuvası Günümüzdeki ismini şair Tevfik Fikret’in burada bulunan, Farsçada kuş yuvası anlamına gelen ‘Aşiyan’ isimli evinden alıyor Bağlarbaşı Semt, en ünlü bağ ve bahçelerin bir dönem burada yer almasından dolayı bu adla anılıyor Bebek Semtin isminin nereden geldiği konusunda iki rivayet bulunuyor Bunlardan ilki,Fatih Sultan Mehmet’in bölgeyi koruması için gönderdiği bölükbaşının Bebek lakaplı olması Diğeri ise,padişahın semtteki bahçesinde gezerken yılan görüp korkan şehzadesine bebek demesi ve bundan sonra bahçesinin bebek bahçesi olarak anılması Beşiktaş Ilk görüş, semtin ismini Barbaros Hayrettin Paşa’nın gemilerini bağlamak için diktirdiği beş taştan aldığı yönünde Diğeri ise bir papazın burada yaptığı kiliseye Kudüs’ten getirdiği beşik taşını koyduğu ve ismin buradan geldiği yönünde Beyazıt Sultan II Beyazıt’ın buraya kendi ismiyle anılacak bir külliye yaptırmasından sonra semt, Beyazıt olarak anılmaya başladı Beyoğlu Semtin isminin nerden geldiği konusunda çeşitli rivayetler bulunuyor Bunlardan ilkine göre, Islamiyet’i kabul edip burada oturmaya başlayan Pontus Prensinden adını alıyor semt Diğerine göreyse, ‘Bey Oğlu’ diye anılan Venedik Prensinin burada oturmasından geliyor semtin adı Son bir rivayet de, burada oturan Venedik elçisine, yazışmalarda, “Beyoğlu” diye hitap edilmesinden semtin bu adla anıldığını söylüyor Bakırköy Bizanslıların ‘Makri Hori’ dedikleri semt, 14 yüzyılda Osmanlıların eline geçince ‘Makriköy’ adını aldı 1925′te ulusal sınırlar içindeki yabancı kökenli adların değiştirilmesi sırasında Atatürk’ün isteğiyle semt Bakırköy adını aldı Bostancı Semt, adını eskiden her türlü meyve ve sebzenin yetiştirildiği bostanlardan biri olmasından alıyor Çatladıkapı Bizans zamanında yapılan surların Sidera adı bir verilen kapısı, 1532 tarihinde meydana gelen depremde çatlayınca, hem semt hem de kapı Çatladıkapı olarak anılmaya başladı Çemberlitaş Bizans’ın en önemli meydanlarından Constantinus Forumu’nun bulunduğu yerdeki büyük sütunlardan birisi olan Çemberlitaş, semte adını verdi Çengelköy Eskiden gemi çapaları bu köyde yapıldığı için isminin buradan geldiği tahmin ediliyor Çıksalın Güzel manzaralı, geniş bir çevreye hakim olan bölgeye, halk arasında “çıksalın” denilmeye başlandı Eminönü Osmanlı döneminde çarşıdaki esnafı denetleme yetkisi ‘Emin’lere aitti Semt,adını burada bulunan ‘Gümrük Eminliği’nden alıyor Feriköy Semt adını Sultan Abdülmecit ve Abdülaziz dönemlerinde yaşayan Madam Feri’den alıyor Bölgede bulunan geniş topraklar padişah tarafından Madam Feri’nin eşine bağışlanmıştı Ama eşi ölünce semt onun ismiyle anılmaya başlandı Galata Gala, Rumca da “süt” anlamına geliyor Bir rivayete göre Galata’nın adı semtteki süthanelere gönderme yapılarak türetildi Başka bir görüşe göre ise,Italyanca ‘denize inen yol’ anlamına gelen ‘galata’ kelimesi düşünülerek bu isim verildi Horhor Fatih’te bulunan semt, adını Horhor çeşmesinden alıyor Rivayete göre Fatih Sultan Mehmet bölge civarında yürürken yerin altından su sesleri duyar ve yanındakilere, “Buraya bir çeşme yapın baksanıza ‘hor hor’ su sesleri geliyor” der ve buraya bir çeşme yapılır Çeşme de semt de Horhor ismiyle anılmaya başlar Okmeydanı Fetih Ordusu kuşatmanın bir kısmını burada kurulan karargâhta geçirmiş Semtin ismi de böylelikle Okmeydanı olarak kalmış Şişli Şiş yapımıyla uğraşan ve Şişçiler diye anılan bir ailenin burada bir konağı olduğu ve ‘Şişçilerin Konağı’nın zamanla değişikliğe uğrayarak ‘Şişlilerin Konağı’ hâline gelmesiyle semtin adının Şişli olarak kaldığı anlatılıyor Şaşkınbakkal Henüz yerleşimin olmadığı dönemlerde yaz günleri denizden yararlanmak için bölgeye gelenlere bir bakkal dükkânı açıldığını görenler, burada iş yapılmayacağını düşünerek bakkala “şaşkın bakkal” yakıştırması yaptılar Bundan sonra da semt Şaşkınbakkal olarak anılmaya başlandı Sütlüce Bugün Sütlüce semtinin olduğu yerde Süt Menbat isimli bir Rum köyü vardı Köyün bir köşesindeki bakır bir kadın heykelinin memelerinden su akar; bu suyun, kadınların sütünü çoğalttığına inanılırdı Bundan dolayı semt,Sütlüce olarak anılır oldu Tahtakale Sözlük anlamı ‘kale altı’ olan Taht-el-kale’nin bozulmasıyla Tahtakale’ye dönüşen semtin, Mercan ya da Beyazıt dolaylarındaki eski sur benzeri yapının aşağı kotunda yer aldığı için bu ismi aldığı tahmin ediliyor Taksim Osmanlı zamanında sucuların; suyu, halka taksim ettikleri yer, Taksim olarak anılmaya başlandı Teşvikiye Sultan Abdülmecit’in bir mahalle kurulması için teşvikte bulunduğu semtin adı Teşvikiye olarak kaldı Bu durumu, Harbiye Karakolu ile Rumeli ve Valikonağı Caddelerinin kesiştiği kavşakta bulunan iki taş belgeliyor Unkapani Bazı satış yerlerinde Arapça’da ‘Kabban’ adını taşıyan büyük teraziler bulunduğundan, buraları Kapan adını taşırdı Sahiline buğday ve arpa yüklü gemiler demirlediğinden, semt bu adı aldı Üsküdar Bizans devrinde, Skutari denilen asker kışlaları, şehrin bu yakasında yer aldığı için semt Skutarion diye anılıyordu Bu isim zamanla Üsküdar’a dönüştü Veliefendi Hipodrom bir zamanlar Şeyhülislam Veli Efendi’nin sahibi olduğu topraklar üzerinde kurulduğundan semtin adı Veli Efendi’yle anılıyor