Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-13-2012

Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler

Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler

Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler

Gelenek ve göreneklerin birçoğu çağdaşlaşma nedeni ile terkedilmiştir

Batıl inançlar yok denilecek kadar azdır

Ailede baba etkindir

Anne ve çocuklar ona saygı duyarlar

Köylerde yaşayanlar gelenek ve göreneklere daha çok bağlıdır

Köylerde erkek çocuklar evlendiklerinde genellikle baba ocağında kalırlar

İlçe merkezinde ise ayrı bir ev açılır

Medeni nikahın yanında dini nikahta yapılır

Giyim kuşamda mahalli olarak dokunan giyecekler bırakılmıştır

Daha çok hazır giyime ilgi duyulmaktadır

Yöreye ait giyeceklerden yeldirme, kirlik, terlik, örtme, atkı ve mahrama giyilmektedir

Bayramlarda, düğünlerde ve önemli günlerde bindallı, şalvar, şıtari, elmasiye, cepken ve zeybek elbisesi giyilir

Poşu takılır

I-Doğum Gelenekleri

Anne adayı hamileliğinden itibaren doğacak bebeğe “çeyiz düzme”ye başlar

Aynı anda gelinin annesi ve damadın annesi de, bütçelerine göre, doğacak torunlarına giyim eşyası örerler

Yorgan diktirirler

Dünürler karşılıklı anlaşarak birisi beşik veya karyola, diğeri çocuk arabası alır

Kız annesi bebekle birlikte kızına ve damadına da kıyafet alır

Doğuma bir hafta kala gelin yatak odasını süsler, bebeğin karyolası hazırlanır ve süslenir

Heyecanla doğum beklenmeye başlanır

Yöremizde doğum evde veya hastanede olur

Hastaneden eve getirelen anne ve bebeğin önceden süslenip hazırlanan lohusa yatağına yatırırlar

Doğumu duyan akraba, komşu ve yakınları ; süt, sütlaç, börek gibi yiyecek maddeleri ve bebek için armağanlar alarak geçmiş olsuna gelirler

Gelenlere lohusa şerbeti ile pasta sunulur

Doğumdan sonraki ilk cuma günü bebeğin ismi konur

Sabah ile öğlen arasında ailenin yakınlarından biri ezan okuyarak çocuğun kulağına üç kez adını fısıldar ve bu suretle çocuğun adı konmuş olur

Bebek bir haftalık veya 10 günlük olunca “bebe mevlidi” okutulur

Mevlit’ten bir gün önce gelin ve damat anneleri yaptıkları bebek çeyizlerini getirerek masa üstüne sergilerler

Mevlit’te konuklara gül suyu dökülür

Mevlit’in bitiminden önce bebek bir battaniye içine konur; babaanne ve anneanne bebeği sallar

Daha sonra diğer konuklar da bebeği sallarlar

Salam işi bittikten sonra konuklara pasta ve çay ikram edilir

Bebek yarı kırkına gelince “kırk uçurmaya” çıkarılır

Gelin, annesi başka yakınları ile birlikte ilkönce babaanneden başlayarak el öpme ziyaretine götürülür

Gidilen evde bebeğin yanına yumurta ve şeker konması adettir

Babaanneden sonra anneanne ve diğer yakınlar ziyaret edilir

Bebeğin ilk dişini gören kişi bebeğe iç çamaşırı veya oyuncak gibi armağanlar alır

II- Sünnet Gelenekleri

Sünnet düğünleri okulların tatile girdiği, havaların güzel olduğu yaz aylarında yapılır

Sünnet olma çağı genelde ilkokul çağıdır, çocuğun başka erkek kardeşi yoksa, 10 yaşına kadar sünnet ettirilir

Kardeşi varsa onun büyümesi için 12 yaşına kadar da bekletilir

Aileler çocuğun sünnet olduğunu bilmesi için küçük yaşlarda pek sünnet yapmazlar

Sünnetten bir müddet önce çocuğa özel sünnet giysileri olan: takım elbise, gömlek, şapka, pelerin gibi giysiler alınır

Davetiye bastırılır ve dağıtılır

Sünnetten birkaç gün önce sünnet yatağı hazırlanır

Duvara ve tavana halı çakılır

Sünnet yatağı oyalı kreple, krepon kağıtları, balonlar, fenerlerle süslenir

Sünnet törenleri genelde Cumartesi ve Pazar günleri yapılır

Törenden birkaç gün önce kına gecesi yapılır

Kına gecesinde bayanlar kendi aralarında eğlenirler

Sünnet olacak çocuğa kına yakılır

Önceden karılan kınanın içine mumlar yakılır ve tepsi çocuğun eline verilir

Orada bulunan davetliler çocuğa para takarlar

Ertesi gün çocuk giydirilir, konuklar gelir, sünnet çocuğu ve arkadaşları arabalarla gezdirilir

Bazen bu gezi atla yapılı

Gezi tamamlandıktan sonra çocuk, at ya da arabadan inmez

Büyüklerinden armağanlar ister ve istediği armağanı alınca iner

Evde mevlit okutulur, çocuğa sünnet gömleği giydirilir

Mevlit’ten sonra dua yapılır; tekbirlerle sünnet işlemi tamamlanır

Tek çocuk sünnet ettiriliyorsa bir adet de horoz kesilir

Sünnet olayı tamamlandıktan sonra orada bulunan davetliler, sünnet olan çocuğa geçmiş olsun der para ve çeşitli armağanlar bırakırlar

Davetlilere yemek veya pasta, meşrubat ikram edilir

O gün akşama kadar çocuğun canının sıkılmaması için eğlenceler yapılır

III- Evlenme Gelenekleri

Kız İsteme Ve Nişan:

İlimizde önceleri aile baskısı ile oluşan evlilik zamanla değişerek genç kız ve erkeğin birbirin beğenip arkadaşlıkları sonucunda gerçekleşmeye başlamıştır

Erkeğin ailesi oğullarının evini geçindireceğine inandıkları an beğendiği birinin olup olmadığı sorarlar

Böyle biri varsa, öncelikle o kız istenir

Eğer yoksa erkeğin yakınları kendisine yakın gördükleri kızı görmeye giderler

Kızı beğenirlerse tekrara rahatsız edeceklerini belirtir; ikinci defa giderken ağız tadı olarak şeker veya çikolata alınıp kararlaştırılan günde kızı istemeye giderler

Dünürcülerden biri “Allah’ın emri, Peygamberin kavli” şeklinde söze başlayarak kızı ister

Bu istek uygun görülürse belirti olarak “nasipse olur” denir, olumsuz karşılanırsa çeşitli bahanelerle istek geri çevrilir

Kız istenip olumlu cevap alındıktan sonraki Perşembe veya Pazar günü akşamı kız evi tekrar ziyaret edilir

“Mendil alma” denilen bu ziyarette kıza çeyizinde harcamak için bir miktar para verip söz yüzüğü takar

Daha sonra nişan günü karalaştırılır

Nişandan bir müddet önce iki aile birlikte alışverişe çıkarak gelin ve damat için gerekli giyim eşyaların alırlar

Nişandan bir gün önce kızın evine nişan için alınan giyecek ve kuruyemişleri getirirler

Aynı gün iki üç saat sonra da kız tarafı, oğlan evine bohça götürür

Bu bohçada damat ve yakınları için çeşitli armağanlar bulunur

Nişan , salon ya da evde yapılır

Davetlilerin huzurunda bir aile büyüğü tarafından nişan yüzükleri takılır

Oğlan tarafı aldıkları bilezikler, küpe, altın ve saat gibi ziynetleri kıza taktıktan sonra, kız ve oğlan davetlilerin elini öperler

Yeni nişanlılar ortaya çıkarak birlikte karşılama oynarlar

Daha sonra erkekler düğün yerini terk ederek bayanları kendi aralarında eğlenmeye bırakırlar

Nişandan bir gün önce gelen armağanlar konuklara gösterilir

Armağanlarla birlikte gelen yemişler, birgün sonra kızın arkadaşları tarafından eğlence düzenlenerek yenir

Düğün:

Nişandan sonra yavaş yavaş düğün hazırlıklarına başlanır

Kız çeyizindeki eksiklikleri tamamlar

Oğlan tarafı maddi durumuna göre ev eşyaları alır

Kız tarafı durumu iyi ise yatak odası takımı alır

Her şey hazırlandıktan sonra düğün hazırlıklarına başlanır

Alışverişe çıkıp kıza gelinlik manto gibi giyecekler ile oğlana damatlık elbiseler alınır

Düğün davetiyeleri bastırılıp dağıtılır

Düğünden üç dört gün önce oğlan tarafı çeyiz almaya gider

Alının çeyiz kız ve oğlan yakınlarınca gelinin evine serilir

Arzu edenler düğüne kadar çeyizi görmeye gelirler

10-13-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler Bilecik'te Gelenek Ve Görenekler Gelenek ve göreneklerin birçoğu çağdaşlaşma nedeni ile terkedilmiştirBatıl inançlar yok denilecek kadar azdırAilede baba etkindirAnne ve çocuklar ona saygı duyarlar Köylerde yaşayanlar gelenek ve göreneklere daha çok bağlıdır Köylerde erkek çocuklar evlendiklerinde genellikle baba ocağında kalırlarİlçe merkezinde ise ayrı bir ev açılırMedeni nikahın yanında dini nikahta yapılır Giyim kuşamda mahalli olarak dokunan giyecekler bırakılmıştırDaha çok hazır giyime ilgi duyulmaktadırYöreye ait giyeceklerden yeldirme, kirlik, terlik, örtme, atkı ve mahrama giyilmektedir Bayramlarda, düğünlerde ve önemli günlerde bindallı, şalvar, şıtari, elmasiye, cepken ve zeybek elbisesi giyilirPoşu takılır I-Doğum Gelenekleri Anne adayı hamileliğinden itibaren doğacak bebeğe “çeyiz düzme”ye başlarAynı anda gelinin annesi ve damadın annesi de, bütçelerine göre, doğacak torunlarına giyim eşyası örerlerYorgan diktirirlerDünürler karşılıklı anlaşarak birisi beşik veya karyola, diğeri çocuk arabası alırKız annesi bebekle birlikte kızına ve damadına da kıyafet alır Doğuma bir hafta kala gelin yatak odasını süsler, bebeğin karyolası hazırlanır ve süslenir Heyecanla doğum beklenmeye başlanır Yöremizde doğum evde veya hastanede olur Hastaneden eve getirelen anne ve bebeğin önceden süslenip hazırlanan lohusa yatağına yatırırlar Doğumu duyan akraba, komşu ve yakınları ; süt, sütlaç, börek gibi yiyecek maddeleri ve bebek için armağanlar alarak geçmiş olsuna gelirler Gelenlere lohusa şerbeti ile pasta sunulur Doğumdan sonraki ilk cuma günü bebeğin ismi konur Sabah ile öğlen arasında ailenin yakınlarından biri ezan okuyarak çocuğun kulağına üç kez adını fısıldar ve bu suretle çocuğun adı konmuş olur Bebek bir haftalık veya 10 günlük olunca “bebe mevlidi” okutulur Mevlit’ten bir gün önce gelin ve damat anneleri yaptıkları bebek çeyizlerini getirerek masa üstüne sergilerler Mevlit’te konuklara gül suyu dökülür Mevlit’in bitiminden önce bebek bir battaniye içine konur; babaanne ve anneanne bebeği sallar Daha sonra diğer konuklar da bebeği sallarlar Salam işi bittikten sonra konuklara pasta ve çay ikram edilir Bebek yarı kırkına gelince “kırk uçurmaya” çıkarılır Gelin, annesi başka yakınları ile birlikte ilkönce babaanneden başlayarak el öpme ziyaretine götürülür Gidilen evde bebeğin yanına yumurta ve şeker konması adettir Babaanneden sonra anneanne ve diğer yakınlar ziyaret edilir Bebeğin ilk dişini gören kişi bebeğe iç çamaşırı veya oyuncak gibi armağanlar alır II- Sünnet Gelenekleri Sünnet düğünleri okulların tatile girdiği, havaların güzel olduğu yaz aylarında yapılır Sünnet olma çağı genelde ilkokul çağıdır, çocuğun başka erkek kardeşi yoksa, 10 yaşına kadar sünnet ettirilir Kardeşi varsa onun büyümesi için 12 yaşına kadar da bekletilir Aileler çocuğun sünnet olduğunu bilmesi için küçük yaşlarda pek sünnet yapmazlar Sünnetten bir müddet önce çocuğa özel sünnet giysileri olan: takım elbise, gömlek, şapka, pelerin gibi giysiler alınır Davetiye bastırılır ve dağıtılır Sünnetten birkaç gün önce sünnet yatağı hazırlanır Duvara ve tavana halı çakılır Sünnet yatağı oyalı kreple, krepon kağıtları, balonlar, fenerlerle süslenir Sünnet törenleri genelde Cumartesi ve Pazar günleri yapılır Törenden birkaç gün önce kına gecesi yapılır Kına gecesinde bayanlar kendi aralarında eğlenirler Sünnet olacak çocuğa kına yakılır Önceden karılan kınanın içine mumlar yakılır ve tepsi çocuğun eline verilir Orada bulunan davetliler çocuğa para takarlar Ertesi gün çocuk giydirilir, konuklar gelir, sünnet çocuğu ve arkadaşları arabalarla gezdirilir Bazen bu gezi atla yapılı Gezi tamamlandıktan sonra çocuk, at ya da arabadan inmez Büyüklerinden armağanlar ister ve istediği armağanı alınca iner Evde mevlit okutulur, çocuğa sünnet gömleği giydirilir Mevlit’ten sonra dua yapılır; tekbirlerle sünnet işlemi tamamlanırTek çocuk sünnet ettiriliyorsa bir adet de horoz kesilir Sünnet olayı tamamlandıktan sonra orada bulunan davetliler, sünnet olan çocuğa geçmiş olsun der para ve çeşitli armağanlar bırakırlar Davetlilere yemek veya pasta, meşrubat ikram edilir O gün akşama kadar çocuğun canının sıkılmaması için eğlenceler yapılır III- Evlenme Gelenekleri Kız İsteme Ve Nişan: İlimizde önceleri aile baskısı ile oluşan evlilik zamanla değişerek genç kız ve erkeğin birbirin beğenip arkadaşlıkları sonucunda gerçekleşmeye başlamıştır Erkeğin ailesi oğullarının evini geçindireceğine inandıkları an beğendiği birinin olup olmadığı sorarlar Böyle biri varsa, öncelikle o kız istenir Eğer yoksa erkeğin yakınları kendisine yakın gördükleri kızı görmeye giderler Kızı beğenirlerse tekrara rahatsız edeceklerini belirtir; ikinci defa giderken ağız tadı olarak şeker veya çikolata alınıp kararlaştırılan günde kızı istemeye giderler Dünürcülerden biri “Allah’ın emri, Peygamberin kavli” şeklinde söze başlayarak kızı ister Bu istek uygun görülürse belirti olarak “nasipse olur” denir, olumsuz karşılanırsa çeşitli bahanelerle istek geri çevrilir Kız istenip olumlu cevap alındıktan sonraki Perşembe veya Pazar günü akşamı kız evi tekrar ziyaret edilir “Mendil alma” denilen bu ziyarette kıza çeyizinde harcamak için bir miktar para verip söz yüzüğü takar Daha sonra nişan günü karalaştırılır Nişandan bir müddet önce iki aile birlikte alışverişe çıkarak gelin ve damat için gerekli giyim eşyaların alırlar Nişandan bir gün önce kızın evine nişan için alınan giyecek ve kuruyemişleri getirirler Aynı gün iki üç saat sonra da kız tarafı, oğlan evine bohça götürür Bu bohçada damat ve yakınları için çeşitli armağanlar bulunur Nişan , salon ya da evde yapılır Davetlilerin huzurunda bir aile büyüğü tarafından nişan yüzükleri takılır Oğlan tarafı aldıkları bilezikler, küpe, altın ve saat gibi ziynetleri kıza taktıktan sonra, kız ve oğlan davetlilerin elini öperler Yeni nişanlılar ortaya çıkarak birlikte karşılama oynarlar Daha sonra erkekler düğün yerini terk ederek bayanları kendi aralarında eğlenmeye bırakırlarNişandan bir gün önce gelen armağanlar konuklara gösterilirArmağanlarla birlikte gelen yemişler, birgün sonra kızın arkadaşları tarafından eğlence düzenlenerek yenir Düğün: Nişandan sonra yavaş yavaş düğün hazırlıklarına başlanır Kız çeyizindeki eksiklikleri tamamlar Oğlan tarafı maddi durumuna göre ev eşyaları alır Kız tarafı durumu iyi ise yatak odası takımı alır Her şey hazırlandıktan sonra düğün hazırlıklarına başlanır Alışverişe çıkıp kıza gelinlik manto gibi giyecekler ile oğlana damatlık elbiseler alınır Düğün davetiyeleri bastırılıp dağıtılır Düğünden üç dört gün önce oğlan tarafı çeyiz almaya gider Alının çeyiz kız ve oğlan yakınlarınca gelinin evine serilir Arzu edenler düğüne kadar çeyizi görmeye gelirler