İstanbuldaki Vapur İsimleri

İntizam ve İkdam Vapurları

İntizam ve İkdam Vapurları Şirketi Hayriye tarafından İngiltere, Londra’da R& H Gren tezgâhlarında 1894 yılında buharlı yolcu vapuru olarak yaptırılmıştır Vapurlar 244 grostonluk olup, 503 m uzunluğunda, 64 m genişliğinde idiler Su kesimi de 31 idi İki silindirli buhar makinesi ile saatte 12 mil hız yapıyorlardı

Yapıldıkları dönemin en hızlı vapurlarından olmalarından ötürü IDünya Savaşı sırasında İntizam Vapuru Haydarpaşa ile Sirkeci arasında asker taşımış, 1915’ten 1916’ya kadar Marmara iskeleleri arasında seferler yapmıştır 18 Eylül 1916’da orduya ait erzakı Ereğli ile Zonguldak’tan getirmiştir Süvarisi Sıtkı Kaptan’ın yönetiminde 1 Ekim 1916’da Ereğli’den dönerken Prenses Maria isimli bir Rus gemisinin saldırısına uğramıştır Hasar gören gemideki malzemeler karaya çıkarılmıştır Vapurun onarımı için Hasköy Fabrikasına getirilmesi gerekiyordu Bunun için Osmanlı yönetimine Şirketi Hayriye tarafından verildi ve yeniden onarıldı Sefer yaptığı Hasköy önlerinde 1917’de de batmıştır

Emirgân Vapuru

Emirgan Vapuru’nu Şehir Hatları İşletmesi’nin siparişi üzerine Hollanda’nın Kinderdijk’te LSmith-Zoon’da 1951 yılına yapılmıştır Vapur 283 grostonluk olup, 34,70 m boyunda, 764 m genişliğinde ve 270 m derinliğinde idi 12 mil kadar hız yapan bu vapurun 300 kişilik yolcu kapasitesi bulunuyordu Beşiktaş Vapuru da bunun benzeri idi

Emirgan ve Beşiktaş vapurları az sayıda yolcu taşımasından ötürü Adalar-Bostancı arasında uzun bir süre yolcu taşıdı Ardından kadro dışı bırakılarak satılmıştır Vapurların yeni sahipleri her ikisini de lokantaya dönüştürmüştür

Bebek ve Göksu Vapurları

Bebek Vapuru Şirketi Hayriye tarafından İskoçya’da Glaskow’daki Armstrong gemi tezgâhlarında birbirinin eşi iki vapur olarak yaptırılmıştır Vapurların kendi başına İngiltere’den İstanbul’a kadar gelmesi sakıncalı görülmüş, bu yüzden sökülmüş parçalar halinde Hasköy Tersanesi’nde bir araya getirilmek üzere bir şilep ile yola çıkarılmıştır Ancak, şilebin yolda batması üzerine vapurların parçaları yok olmuştur Bunun üzerine yapımcı firma yenisini yaptırarak İstanbul’a göndermeyi kabul etmiştir Bunun üzerine Bebek Vapuru ile eşi olan Göksu Vapuru 1905’te yapılmış ve aynı şekilde İstanbul’a getirilerek hizmete konulmuştur

Bebek ve Göksu vapurları Şirketi Hayriye’nin en küçük vapurlarından olup, her ikisi de 65 grostonluk idi Uzunlukları 21 m genişliği 48 m, derinliği de 18 m idi Vapurların buhar makinesi 150 beygir gücünde idi Tek uskurlu olan vapurlar saatte 8 mil yapıyorlardı Her iki vapur da Boğaz’ın iki yakası arasında çalıştırıldı ve 9 Kasım 1963’te hizmet dışı bırakılmış, 27 Temmuz 1967’de sökülmüştür

Altınkum Vapuru

Cumhuriyetin ilanından sonra Şirketi Hayriye tarafından İskoçya’da Glaskow’daki Fairfield Sihpbuilding Cop tezgâhlarında 1929 yılında yaptırılmıştır Vapur 915 grostonluk olup, uzunluğu 46 m, genişliği 76 m, su kesimi de 29 m idi Vapurun 580 beygir gücünde iki buhar makinesi ile saatte 10 mil üzerinde hız yapabiliyordu

İlk yapıldığı yıllarda baş tarafında ay yıldızlı kabartma süsleri vardı Sonraki yıllarda bunlar bakımındaki zorluktan ötürü kaldırılmıştır Boğaziçi’nde 1930’lu yıllarda sefer yapan bu vapur daha sonra Yalova’ya, Çınarcık’a eğlence seferleri için kullanılmıştır

Şirketi Hayriye’nin tanınmış kaptanlarından Şeref Kaptan öldüğünde bu vapur ile Beykoz’a götürülmüştür

Altınkum Vapuru 1984’te kadro dışı bırakılmış, 1987’de satılmıştır

Asayiş Vapuru

Şirketi Hayriye tarafından Londra’da MWigram tezgâhlarında 1865’te yapılmıştır Asayiş Vapuru Bahariye Vapuru’nun bir eşi olup, 70 beygir gücünde idi Ahşap tekneli, yandan çarklı bir vapur olup, Hasköy fabrikasının baş mimarı Mehmet Efendi’nin gözetiminde monte edilerek 1865 yılında hizmete girmiştir

İki Fransız firması 1908’de bu vapurda seyyar sinema oynatmak istemişti Bunun üzerine römorkörle çekilerek Boğaziçi’nde, Adalar’da, Bakırköy’de ve İzmit Körfezi’nde uygun yerlere bağlanacak ve içerisinde sinematografi gösterileri yapılacaktı Ancak, Sultan II Abdülhamit bunu sakıncalı görerek izin vermemiştir Bundan sonra Asayiş Vapuru 1914’te kadro dışı bırakılmış, IDünya Savaşı sırasında yeniden hizmete sokulmuş, 1919 yılında da sökülmek üzere satılmıştır

Boğaziçi Vapuru

Boğaziçi Vapuru Şirketi Hayriye tarafından İskoçya Glaskow’daki Fairfields Shipbuilding Cop tezgâhlarında 1910 yılında yaptırılmıştır Aynı yıl İstanbul’a getirilmiş ve hizmete sokulmuştur Vapur 433 grostonluk olup, uzunluğu 488 m, genişliği 79 m, derinliği de 24 m idi 455 beygir gücünde iki buhar makineli ve çift uskurlu idi Saatte 125 mil hız yapıyordu Bu vapurun bir eşi Sarayburnu Vapuru’dur

Boğaziçi iskeleleri arasında çalışmış, 1981’de hizmet dışı bırakılmış ve yüzer lokanta haline getirilerek önce Marmaris’te, sonra da İstanbul’da bu şekilde kullanılmıştır Vapur 29 Eylül 1980’de yanmış, üst kamaraları kaldırılmış ve Boğaziçi Eğlence Gemisi’ne dönüştürülmüştür

Sarayburnu Vapuru

Sarayburnu Vapuru eşi Boğaziçi Vapuru ile birlikte Şirketi Hayriye tarafından İskoçya’nın Glaskow’da Fairfield Shipbuilding Cop Firması tezgâhlarında 1910 yılında yaptırılmıştır

Sarayburnu Vapuru 434 grostonluk olup, 46 m uzunluğunda, 79 m genişliğinde idi Vapurun su kesimi 24 m idi Vapur iki adet 450 beygir gücünde buhar makinesi ile çalışıyordu Çift uskurlu olan vapur saatte 125 mil hız yapıyordu

Aziz Kaptan’ın süvariliğinde 1910’da hizmete giren Şirketi Hayriye’nin Münakalat Vekâleti (Ulaştırma Bakanlığı) tarafından satın alınması üzerine Sarayburnu Vapuru Devlet Deniz Yolları İşletmesi Umum Müdürlüğü’nce 74 yıl Boğaziçi’nde yolcu taşımıştır 29 Mart 1989’da hizmet dışı bırakılmış, satışa çıkarılmış, Hürriyet Gazetesi sahibi Haldun Simavi tarafından satın alınarak Pendik Tersanesi’nde iki bacalı lüks bir gezinti teknesine dönüştürülmüştür Buhar makineleri ile kazan daireleri yerine dizel motorları yerleştirilmiştir 1993 yılında Kuruçeşme’de bağlı bulunduğu sırada bir sabotaj sonucu yanmıştır

Günümüzde aynı ismi taşıyan Sarayburnu Vapuru Haliç Tersanesi’nde yapılmıştır Bu vapur 456 grostonluk, 208 net tonluktur Uzunluğu 582 m, genişliği 106 m, su kesimi de 24 m dir Vapurun her biri 750 beygirlik ikişer dizel motoru vardır Çift uskurlu olan vapur saatte 14 mil hız yapmaktadır Yolcu kapasitesi 1500’dür

Sütlüce Vapuru

Sütlüce Vapuru Şirketi Hayriye tarafından Fransa’nın Dunkerque’de Atl& Chant De France tezgâhlarında 1909 yılında buharlı yolcu vapuru olarak yapılmıştır Vapur 521 grostonluk olup, 442 m uzunluğunda, 73 m genişliğinde, 3 m de su kesimi vardır Vapurun 645 beygir gücünde iki adet buhar makinesi bulunuyordu Çift uskurlu olup, saatte 105 hız yapıyordu

Sütlüce Vapurunun Hünkâr İskelesi, Sultaniye ve Küçüksu isimli üç benzeri vardı IDünya Savaşı sırasında ordu hizmetine verilmiş, 13 Kasım 1917’de Karadeniz’de İğneada önlerinde Bylkiy ile Bystryi isimli iki Rus savaş gemisinin saldırısı ile hasar görmüştür Bundan sonra kısmen onarılmış, Varna’ya doğru yoluna devam etmiş, şiddetli fırtına yüzünden karaya oturmuştur Bundan sonra İstanbul’dan gönderilen bir römorkör ve Prens Boris isimli Bulgar vapuru tarafından çekilerek İstanbul’a getirilmiştir Hasköy Fabrikalarında onarıldıktan sonra 1919 yılında yeniden hizmete girmiştir 65 yıl aralıksız çalışmış, 1974’te hizmet dışı bırakılmış ve satılmıştır Ardından yenilenerek 397 grostonluk kuru yük teknesi haline getirilmiştir Motorları dizele dönüştürülmüş, 1975’te Hızır Kaptan ismi ile, sonra da Tamanlar ismi ile özel olarak çalıştırılmıştır

Kabataş Vapuru

Kabataş Vapuru Şirketi Hayriye tarafından 1938’de satın alınmıştır Hollanda’da 1910 yılında yapılan bu vapur Haliç Tersanesi’nde araba vapuru haline getirilmiştir Kabataş 61 groston ağırlıkta çelik saçtan bir tekneye sahipti Eski kazan ve makineleri 120 beygir gücünde dizel bir motorla değiştirilmiştir