Kaza Namazları Ve Eda İle Kazanın Arasındaki Fark

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark
Hakkında Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark

Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark

Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark

Bir namazı vaktinde kılmaya "eda" denir

Vaktinden sonra kılmaya da "kaza" denir

Vaktinde kılınan veya kılınacak olan bir namaza "vaktiyye" veya "salât-ı hazıra" denir

Vaktinde kılınmamış olan bir namaza da "faite" denilir

Bunun çoğulu "fevait" dir

Vaktinde kılınmamış olan beş vakit farz namazlarının kazası farzdır

Vitir namazının kazası ise vacibdir

Sünnetlere gelince: Bir sabah namazı sünneti ile beraber kaçırılınca, o günün güneş doğuşundan (kerahet vaktinin çıkışından) sonra istiva zamanına kadar bu sünnet farz ile beraber kaza edilir

Güneşin yükselişinden (kerahet vaktinden) önce ve istivadan sonra sünnet kaza edilmez

İmam Muhammed´e göre, bu sünnet yalnız olarak kaçırılmış olsa, yine güneşin doğuşundan sonra istiva zamanına kadar kaza edilir

Bir de, öğle namazının her iki sünneti, farza yetişmek için terk edilecek olsa, farzdan sonra evvelki sünnet ve sonra iki rekat sünnet kaza edilir

Fetva bu şekildedir

Böylece vakit içinde sünnet iki defa gecikmemiş olur

Bununla beraber son iki rekat sünnetten sonra da dört rekat sünnet kaza edilebilir

Namazın sırası iki defa değişmemesi için bunu daha iyi görenler de vardır

Cuma namazının ilk dört rekat sünneti hakkında bu öne alma ve sonraya bırakma hükmü vardır

Terk edilen diğer sünnetlerin kaza edilmesi gerekmez

Fakat başlanıldıktan sonra, her nasılsa terk edilmiş olan bir sünnetin (nafile namazın) kazası gerekir

Örnek: Öğlenin son sünnetine başlanmış iken, cenaze namazını kaçırmamak için bu sünnet kesilmiş olsa, bu sünneti sonradan kaza etmek gerekir

Bir namazı özürsüz yere kazaya bırakmak büyük günahdır (kebiredir)

Bu namaz kaza edilmekle yerine getirilmiş olur

Fakat bunun geciktirilmesinden dolayı meydana gelen günahın bağışlanması için tevbe etmek ve Allah´dan afv dilemek lâzımdır

Herhangi bir bahane ile namazı geciktirip kazaya bırakmakdan son derece sakınmalıdır

Çünkü bunun günahı çok büyüktür

İnsan, gerek yaratıcısına karşı ve gerekse insanlara karşı olan borçlarını bir an önce ödemeğe çalışmalıdır

Hayatın süresi belli, çok azdır! Borçlarını ödemeden âhirete gidenlerin hallerine ne kadar acınsa azdır

UYARI: Kazaya kalan altmış, yetmiş senelik bir çok namazlar belli bir günde (Ramazan ayının son cumasında) kılınacak bir günlük namaz ile kaza edileceği ve böylece bağışlanacağı hakkındaki sözlerin hiç bir dinî değeri yoktur

Bu konuda rivayet edilen bir hadis, hadis alimlerinin ve diğer alimlerin açıklamalarına göre asılsızdır, uydurmadır, ümmetin icmaına da aykırıdır

Çünkü böyle herhangi bir ibadet, senelerce terk edilmiş olan farzların ve vaciblerin yerini tutamaz

Böyle bir iddia, farzların ve vaciblerin terk edilmesini, önemsenmemesini gerektireceğinden akla, şeriata ve hikmete aykırıdır

Günah, kolaylığa sebeb olamaz

Bu usul ilminde bir esastır

Bir de bu hadisi nakledenler hadis alimlerinden değillerdir

Bir kaynak da gösterememektedirler: Artık bu naklin ne değeri olabilir

Kazaya kalan namaz, bizim için yerine getirilmesi gerekir

Biz bunu yerine getirmek zorundayız, bunu yapmazsak azaba hak kazanmış oluruz

Şu kadar var ki, kazaya kalmış olan bir namazı Yüce Allah dilerse bağışlar ve dilerse bağışlamaz

Herhangi bir ibadet sebebiyle de sahibine bir çok sevablar da verebilir

Kimse bunlara karışamaz ve bunlar üzerinde kesin hüküm, veremez

Yukarıdaki iddia, kesinlikle kazası gereken bir namazın, ona denk bir ibadetle kaza edilmesi hakkındaki farziyeti inkâr etmektir ki, bu asla caiz olamaz

Bu konu üzerinde, Merhum Aliyyü´l-Kari´nin ve diğer alimlerin incelemeleri vardır

Aliyyü´l-Kari´nin Mevzuatına", Abdurrahim Fetvasına ve "Mev´ize-i Hasene´ye" bakabilirsiniz!

Bir kimsenin namazı kazaya kalınca bakılır: Eğer o kimse tertib sahibi ise, bu kaza namazı ile vakit namazları arasında sırayı gözetmek gerekir

Tertib sahibi değilse, bu namazı kaza etmeden diğer namazları kılabilir

Bir kimsenin tertib sahibi sayılabilmesi için, en az altı vakit namazı kazaya kalmamış olmalıdır

Altı vakit namaz kazaya kaldı mı, tertib sahibi olmaktan çıkar; artık onun ne kaza namazları arasında ve ne de kaza namazları ile vakit namazları arasında sırayı gözetmesi gerekmez

Kazaya kalmış namazlarda eskiye ve yeniye gelince, bunlar iki kısımdır

Yakın zamanda kazaya kalanlar altı vakte ulaşınca, ittifakla sıra gözetme gereğini kaldırır

Evvelce kaçırılmış bulunan (eski) namazlara gelince, bunlar da altı vakte ulaşmışsa, geçerli kabul edilen fetvaya göre sıra gözetmenin gereğini kaldırır

Örnek: Bir kimse, vaktiyle bir ay namaz kılmayıp sonradan bunları kaza etmeden vakit namazlarını devamlı olarak kılmaya başlamışken tekrar bir vakit namazını kazaya bırakacak olsa, bu son namazını hatırladığı halde onu kaza etmeden vakit namazını kılabilir

Böyle bir kimse, geçmişteki kaza namazlarını tamamen kılmadıkça tertib sahibi olamaz

Sahih olan görüş budur

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kaza Namazları Ve Eda İle Kazanın Arasındaki Fark *Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark* Hakkında *Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark* Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark Kaza Namazları ve Eda ile Kazanın Arasındaki Fark Bir namazı vaktinde kılmaya "eda" denir Vaktinden sonra kılmaya da "kaza" denir Vaktinde kılınan veya kılınacak olan bir namaza "vaktiyye" veya "salât-ı hazıra" denir Vaktinde kılınmamış olan bir namaza da "faite" denilir Bunun çoğulu "fevait" dir Vaktinde kılınmamış olan beş vakit farz namazlarının kazası farzdır Vitir namazının kazası ise vacibdir Sünnetlere gelince: Bir sabah namazı sünneti ile beraber kaçırılınca, o günün güneş doğuşundan (kerahet vaktinin çıkışından) sonra istiva zamanına kadar bu sünnet farz ile beraber kaza edilir Güneşin yükselişinden (kerahet vaktinden) önce ve istivadan sonra sünnet kaza edilmez İmam Muhammed´e göre, bu sünnet yalnız olarak kaçırılmış olsa, yine güneşin doğuşundan sonra istiva zamanına kadar kaza edilir Bir de, öğle namazının her iki sünneti, farza yetişmek için terk edilecek olsa, farzdan sonra evvelki sünnet ve sonra iki rekat sünnet kaza edilir Fetva bu şekildedir Böylece vakit içinde sünnet iki defa gecikmemiş olur Bununla beraber son iki rekat sünnetten sonra da dört rekat sünnet kaza edilebilir Namazın sırası iki defa değişmemesi için bunu daha iyi görenler de vardır Cuma namazının ilk dört rekat sünneti hakkında bu öne alma ve sonraya bırakma hükmü vardır Terk edilen diğer sünnetlerin kaza edilmesi gerekmez Fakat başlanıldıktan sonra, her nasılsa terk edilmiş olan bir sünnetin (nafile namazın) kazası gerekir Örnek: Öğlenin son sünnetine başlanmış iken, cenaze namazını kaçırmamak için bu sünnet kesilmiş olsa, bu sünneti sonradan kaza etmek gerekir Bir namazı özürsüz yere kazaya bırakmak büyük günahdır (kebiredir) Bu namaz kaza edilmekle yerine getirilmiş olur Fakat bunun geciktirilmesinden dolayı meydana gelen günahın bağışlanması için tevbe etmek ve Allah´dan afv dilemek lâzımdır Herhangi bir bahane ile namazı geciktirip kazaya bırakmakdan son derece sakınmalıdır Çünkü bunun günahı çok büyüktür İnsan, gerek yaratıcısına karşı ve gerekse insanlara karşı olan borçlarını bir an önce ödemeğe çalışmalıdır Hayatın süresi belli, çok azdır! Borçlarını ödemeden âhirete gidenlerin hallerine ne kadar acınsa azdır UYARI: Kazaya kalan altmış, yetmiş senelik bir çok namazlar belli bir günde (Ramazan ayının son cumasında) kılınacak bir günlük namaz ile kaza edileceği ve böylece bağışlanacağı hakkındaki sözlerin hiç bir dinî değeri yoktur Bu konuda rivayet edilen bir hadis, hadis alimlerinin ve diğer alimlerin açıklamalarına göre asılsızdır, uydurmadır, ümmetin icmaına da aykırıdır Çünkü böyle herhangi bir ibadet, senelerce terk edilmiş olan farzların ve vaciblerin yerini tutamaz Böyle bir iddia, farzların ve vaciblerin terk edilmesini, önemsenmemesini gerektireceğinden akla, şeriata ve hikmete aykırıdır Günah, kolaylığa sebeb olamaz Bu usul ilminde bir esastır Bir de bu hadisi nakledenler hadis alimlerinden değillerdir Bir kaynak da gösterememektedirler: Artık bu naklin ne değeri olabilir Kazaya kalan namaz, bizim için yerine getirilmesi gerekir Biz bunu yerine getirmek zorundayız, bunu yapmazsak azaba hak kazanmış oluruz Şu kadar var ki, kazaya kalmış olan bir namazı Yüce Allah dilerse bağışlar ve dilerse bağışlamaz Herhangi bir ibadet sebebiyle de sahibine bir çok sevablar da verebilir Kimse bunlara karışamaz ve bunlar üzerinde kesin hüküm, veremez Yukarıdaki iddia, kesinlikle kazası gereken bir namazın, ona denk bir ibadetle kaza edilmesi hakkındaki farziyeti inkâr etmektir ki, bu asla caiz olamaz Bu konu üzerinde, Merhum Aliyyü´l-Kari´nin ve diğer alimlerin incelemeleri vardır Aliyyü´l-Kari´nin Mevzuatına", Abdurrahim Fetvasına ve "Mev´ize-i Hasene´ye" bakabilirsiniz! Bir kimsenin namazı kazaya kalınca bakılır: Eğer o kimse tertib sahibi ise, bu kaza namazı ile vakit namazları arasında sırayı gözetmek gerekir Tertib sahibi değilse, bu namazı kaza etmeden diğer namazları kılabilir Bir kimsenin tertib sahibi sayılabilmesi için, en az altı vakit namazı kazaya kalmamış olmalıdır Altı vakit namaz kazaya kaldı mı, tertib sahibi olmaktan çıkar; artık onun ne kaza namazları arasında ve ne de kaza namazları ile vakit namazları arasında sırayı gözetmesi gerekmez Kazaya kalmış namazlarda eskiye ve yeniye gelince, bunlar iki kısımdır Yakın zamanda kazaya kalanlar altı vakte ulaşınca, ittifakla sıra gözetme gereğini kaldırır Evvelce kaçırılmış bulunan (eski) namazlara gelince, bunlar da altı vakte ulaşmışsa, geçerli kabul edilen fetvaya göre sıra gözetmenin gereğini kaldırır Örnek: Bir kimse, vaktiyle bir ay namaz kılmayıp sonradan bunları kaza etmeden vakit namazlarını devamlı olarak kılmaya başlamışken tekrar bir vakit namazını kazaya bırakacak olsa, bu son namazını hatırladığı halde onu kaza etmeden vakit namazını kılabilir Böyle bir kimse, geçmişteki kaza namazlarını tamamen kılmadıkça tertib sahibi olamaz Sahih olan görüş budur