|
Prof. Dr. Sinsi
|
Müslüman Bir Ailenin Özellikleri Neler?
Sonuç olarak İslam'ın getirdiği bu ev içi veya dışardan gelenlerin görüşme edebi, insanların tecrübelerle ulaşabileceği en yararlı ve en güvenli kurallardır Günümüzde uygulanan kilit, kapı zili, diyafon hatta görüntülü kamera sistemi vb önlemler, görüşmelerde güveni sağlama gayesine yöneliktir İslam 15 asır önce görüşmelerdeki bu güvenlik sistemini kurmuştur Aynı sistem, dükkan, mağaza, depo, büro, fabrika vb iş yerlerini de kapsamına alır Belki kapısı herkese açık olan yerler için "giriş izni" verilmiş sayılır İş yeri temsilcisi ile selam verilerek ünsiyet kurulmuş olur
6) Aile fertleri, günün gerektirdiği bilgi, görgü, edep ve tecrübe ile sürekli bir gelişmenin içinde bulunmalıdır
İslam pratik ve dinamik bir dindir Bu yüzden mü'minlerin sürekli maddi ve manevî bir gelişmenin içinde olmalarını ister Önce anne-baba çeşitli konulardaki bilgi ve amel eksikliğini gidermeye çalışmalıdır Çocuklar da günün şartlarına göre en az lise düzeyinde bir eğitim görmeli, mümkün olursa yüksek öğrenim de yaptırılmalıdır Ancak yüksek öğrenim gören gençler yalnız devlet kapısına güvenmemeli, kendi mesleğine uygun iş alanlarını kendi çabası ile meydana getirmeye çalışmalıdır Mesela; ziraat fakültesinin tarım bölümünü bitiren çiftlik kurmanın, hayvancılık bölümünü bitiren hayvan çiftliği oluşturmanın yollarını aramalıdır Madencilik sektöründe uzmanlaşanın da, maden işletmesini bizzat kurarak veya organize ederek işin başına geçmeyi hedeflemesi gerekir Bir İslam toplumunda bu gibi yatırımların yapılmasında sermaye önemli bir rol oynamaz Kişinin güvenilir, müteşebbis ve dürüst olması ve ufuklarının geniş bulunması yeterlidir İslam'ın ekonomik sistemi içindeki "Mudârebe (emek-sermaye ortaklığı)", "Muzaraa (ziraat ortakçılığı)" ve "Muşârake (sermaye ortaklığı)" gibi yöntemler işletmeciye gerekli olan sermayeyi sağlamak için yeterlidir (bk Hamdi Döndüren, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, İstanbul 1993, s: 409-450, 606, 607,622-628)
İslam, mü'minleri sürekli ilim talebine teşvik etmiştir Kur'an-ı Kerîm'de şöyle buyurulur: "De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akıl sahipleri düşünüp fikir üretir" ( ez-Zümmer, 39/9) "De ki: Rabbim! Benim ilmimi artır" (Taha,20/114) "Kulları içinden ancak alim olanlar, Allah'tan (gereği gibi) korkarlar" (Fatır, 35/28) "Allah sizden iman edenleri ve kendilerine ilim verilenleri derece bakımından yükseltir" (el-Mücadele, 58/11) Bu ayetin baş tarafında bir muaşeret kaidesine dikkat çekilir Bir mecliste, başkalarına yer açmak ve "kalkın" denilince, yeni gelenlere yer vererek kalkmak, mü'mini edepli ve tevazu sahibi yapar Böylece iman ve ilimle tamamlanan edep ve tevazu mü'mini dünya ve ahirette yüksek derecelere ulaştırır
Hz Peygamber (sas)'in ilme teşvik eden pek çok hadisleri vardır Bir kaçını zikredeceğiz: "İlim edinmek için çalışmak her müslümana farzdır" (İbn, Mace, Mukaddime, 17, en-Nevevî, bu hadis için; anlam bakımından doğru ise de sened yönünden zayıftır, demiştir) "Bir topluluk Allah'ın evlerinden bir evde toplanır, Allah'ın kitabını okur ve onu aralarında müzakere ederlerse, melekler onları kuşatır, üzerlerine sekînet iner ve kendilerini ilahî rahmet kaplar Yüce Allah onları nezdindeki kimselerin yanında anar" (Ebü Davud, Vitr, 14; İbn Mace, Mukaddime, 17) "Allah, hakkında hayır murad ettiği kimseyi dinde fakih kılar" (Buharî, İlm, 10,13; İbn Mace, Mukaddime, 17)
İlimle uğraşan mü'min, ihtisas alanının zirvesine çıkmayı, ticaret veya sanatla uğraşan da kendi alanında söz sahibi olmayı hedeflemelidir Çünkü mü'min "iki günü eşit olan zarardadır" prensibine uyar ve Allahü Teala'nın; rnesleğinde derinleşen sanatkarı sevdiğini bilir Diğer yandan ilim edinmenin gayesi onunla amel etmektir Bu yüzden çocukları pratik değeri olmayan ve günlük yaşayışta amel yönü bulunmayan teorik ilimler yerine pratik ilimlere yöneltmelidir
Sonuç olarak bir ailede herkes kendi iş, çalışma ve meslek alanı ne ise, öncelikle kendisine her gün gerekli olan İslamî bilgileri öğrenmesi gerekir Çiftci bununla, tüccar ticaretle, sarraf kendi mesleği ile ilgili esasları öğrenmelidir Hz Ömer'in devlet başkanı olunca valilerine şu genelgeyi yayınladığı nakledilir: "Bizim çarşı ve pazarlarımızda, ticaretin dini esaslarını bilmeyen alış-veriş yapmasın" (Tirmizi, Vitr, 21)
Günümüzde ileri ülkeler bilim, teknoloji ve tıp alanlarında başdöndürücü bir gelişmenin içine girmişlerdir İslam toplumları da bu yarışın dışında kalamaz Avrupa Ortaçağ karanlıklarını yaşarken İslam alemi kültür ve medeniyette üstün durumda idi Ancak günümüzde bilim ve teknoloji üstünlüğünü ele geçiren batı ülkeleri, bu üstünlüğü, geri kalmış ülkeler ve özellikle de İslam ülkeleri aleyhine kullanmaktadır Bu yüzden İslam toplumları tarihteki bu kültür ve medeniyet değerleri ile bağlarını koparmadan bunları yeni bilgi, teknik, sanat ve becerilerle geliştirerek, yüzyılın medeniyetlerini aşmanın yollarını bulmalıdır Bu da ciddi çalışmakla, sabırla ve kendisine rakip olarak aldığı, batılı firma ve kuruluşu aşmayı bir gaye ve ideal haline getirmekle olabilir Cenab-ı Hak isteyene istediğini, çalışana da çalıştığının karşılığını verir Hadiste; "İslam yücedir, onun üzerine yücelinmez" (Buhari, Cenaiz, 79) buyurulmuştur
7) Aile bireylerinin İslam ahlakı ile ahlaklanması hedeflenmelidir
İslam en son ve mükemmel bir din olduğu için en yüce ahlak değerleri de onda toplanmıştır Ahlak, arapça "huluk" sözcüğünün çoğulu olup, sözlükte; huylar, seciyeler ve karakterler anlamına gelir İslam ahlakının esaslarını vahiy ve sünnet belirlemiştir İslamı en güzel yaşayan ve İslam ahlakının en iyi örneklerini veren Hz Muhammed (sas)'dir Kur'an'da şöyle buyurulur: "Sen en yüce bir ahlak üzeresin" (el-Kalem, 68/4) "Şüphesiz, Allah'ın Rasülünde, sizin için, Allah'ın rahmetini ve ahiretin nimetlerini arzulayanlar ve Allah'ı çokça zikredenler için güzel bir örnek vardır" (el-Ahzab33/21)
Hz Peygamber (sas) hem ahlaklı yaşamış ve hem de ashabını ahlaklı olmaya çağırmıştır Hadislerde şöyle buyurulur: "Ben ahlakın güzelliklerini tamamlamak için gönderildim" (Ab Hanbel, II, 381; Malik, Muvatta', Hüsnü'l-Hulk, 8) "İnsanlara verilen şeylerin en hayırlısı güzel ahlaktır" (Ab Hanbel, IV, 278) "Müminlerin iman bakımından en olgunu güzel ahlak sahibi olanıdır" (Ebu Davud, Sünne, 14; A b Hanbel, II, 250, 472, 527, V, 89, 99) "Nebî (sas) insanlar arasında ahlakı en güzel olanı idi" (Buharî, Edeb, 112; Müslim, Edeb, 30; Ebu Davud, Edeb, 1) Hz Aişe'den; "Allah'ın Nebîsinin ahlakı Kur'an idi" dediği nakledilmiştir Başka bir hadiste ahlakın özü şöyle belirlenmiştir: "Her dinin bir ahlakı vardır İslam'ın ahlakı ise utanmadan (haya) ibarettir" (İbn Mace, Zühd, 17; Malik, Muvatta, Hüsnü'l-Hulk, 9)
Sonuç olarak aile içinde çocukların yetişmesi ve eğitilmesi sırasında İslam'ın bu yüce değerlerinin onlara telkin edilmesi veya bu değerleri alabileceği kurs, okul, sohbet, seminer, kamp, konferans vb yerleri tercihte aile reislerinin gerekli istişare ve feraseti göstermesi beklenir Çünkü çeşitli eğitim kurumlarında yalnız pozitif ve tabiat bilimlerini okuyan gençlik, manevî ilim ve değerlerden habersiz yetişirse, belki diploma sahibi olmakta, fakat "emanete ehil" duruma gelememektedir Allah korkusu ve ahiret inancı olmayan bir kimse, hayatta ele geçirdiği makamları ve maddi imkanları kendi kişisel çıkarları için kullanabilmekte ve toplum bundan ciddi yaralar almaktadır Bu yüzden günün gerektirdiği bilgi ve tecrübeleri kazanan imanlı gençlik, aynı zamanda sabır, tevekkül, haya, tevazu, edep gibi güzel huyları alır ve kibir, ucub, hased, kin ve yalancılık gibi kötü huyları da bırakırsa İslam toplumunun özlediği ve ihtiyaç duyduğu emanet ehilleri yetişmiş olur İşte mü'min bir ailenin, çocuklarını böyle bir eğitimden geçirmesi ve ömür boyu güzel ahlak üzere bulunmayı hedeflemesi gerekir Bu yolda gösterilecek gayretin, sonuç versin veya vermesin, sahibine ecir kazandıracağında şüphe yoktur
|