Kombi Ve Soba Zehirlenmeleri

CO ZEHİRLENMESİNDEN KORUNMA YOLLARI:

Karbon monoksit zehirlenmesi, hayatı tehdit eden acil bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır Karbon içeren odun, kömür, benzin, fuel oil, doğal ve likid gaz gibi yakıtları kullandığımız sürece karbon monoksit gazından zehirlenme riski de her zaman devam edecektir Bu gazın zararlı etkileri, ancak aşağıda açıklanan tedbirlerle önlenebilmektedir

1 Genel: CO gazının çok tehlikeli bir gaz olduğu ve her gün kullandığımız cihazların bizler için her an öldürücü olabileceği hiç akıldan çıkarılmamalı ve bu cihazların kullanma kılavuzlarına harfiyen uyulmalıdır Gece yatarken sobaların tamamen sönmesi sağlanmalı; gerekirse elektrikli battaniyeler kullanılmalıdır

2 Cihazlarla İlgili Tedbirler:

a Sobaların az veya çok kuvvetli yanmasını, daima sobanın alt kapağı ile idare etmeli ve bu maksatla borular üzerine konulmuş anahtar kullanılmamalıdır,

b Soba ve şofbenlerde atık gaz borusu, en kısa yoldan bacaya bağlanmalıdır,

c Soba ve şofbenlerde atık gaz borusu uzunluğu yatayda 2 metreden fazla olmamalı ve hafif bir eğimle (yaklaşık 2 derece) yükselerek, baca kanalına bağlanmalıdır Bunun dışındaki bağlantı şekillerinde ortamda CO gazı birikme riski bulunmaktadır

d Ortamdaki CO düzeyleri tehlikeli boyutlara ulaştığında içeridekileri ikaz edecek dedektörler kullanılmalıdır CO dedektörlerinin son zamanlarda yaygın olarak kullanımı, her yıl binlerce Amerikalının hayatını kurtarmaktadır

3 Havalandırma İle İlgili Tedbirler:

CO zehirlenmesi izolasyonu yüksek evlerde daha çok olmaktadır Bu nedenle, kapalı ortamlarda temiz havanın içeri gireceği ve kirlenmiş havanın gelen temiz hava ile karışmadan dışarı atılacağı bir havalandırma sistemi mutlaka sağlanmalıdır Bu maksatla, aşağıdaki yöntemlerden biri tercih edilebilir:

a Kapalı ortamların alt ve üst kısımlarında birer açıklık bulundurulması: Bu durumda, dış hava iç ortamdan daha soğuk ise (kışın) odanın kirli ve sıcak havası tavana doğru yükselecek ve yüksekte açılmış delikten dışarı atılacaktır; soğuk ve temiz hava ise odanın alt kısmından içeri girecek ve odanın kirli havası sürekli olarak temizlenecektir Dışarıdan alınan havanın ısısı çok düşük değilse bu tarz havalandırma iyi neticeler vermektedir Odaya dışarıdan giren hava daha sıcak ise (yazın), temiz hava üst deliklerden girecek ve soğudukça aşağı inerek kirlenmiş olduğu halde aşağıdaki deliklerden dışarı atılacaktır

b Vantilatörler: İçeri temiz hava veren ve dışarı kirli hava atan çeşitleri mevcuttur

c Pencereleri açarak havalandırma: Bu şekilde ortamın havalandırılması içerideki insanların bu ihtiyacı hissetmelerine ve havanın bozukluğu hakkındaki takdirlerine bağlıdır Yazın tatbik edilebilse bile havalandırma ihtiyacının aynı derecede mevcut olduğu kış mevsimleri için mahzurları nedeniyle hemen hemen uygulanamaz Tek pencere açıldığı zaman havalandırma köşelerdeki ölü hava değişmediği için genellikle yeterli olmamaktadır Karşı karşıya pencere açılması ortam havasının daha çabuk ve her tarafında birden değişmesini temin etmektedir Başka türlü havalandırma fırsatı bulunmayan yerlerde ara sıra karşı karşıya pencere açmak suretiyle havalandırma yapılabilir

d Pencerelerde temiz havanın gireceği ve kirli havanın çıkacağı özel açıklıklar yapmak: Pencerenin üst kısımları, vasistas denilen açılıp kapanabilecek tarzda yapıldığında kirli hava yükselip çıktıkça karşı taraftan temiz hava girebilmektedir Pencerenin üst kısımlarında 6-8 cmlik bir cam kısmını kaldırıp bu kısımdan odaya hava girip çıkmasını temin etmek ve yağmur ve karın içeriye girmemesi için bu çıkarılan parçayı açık kalan kısmın 4-5 cm ilerisine koymakla da havalandırma sağlanabilmektedir

Kaynaklar:

1 Jain KK Textbook of Hyperbaric Medicine, 1990

2 Wingagard LB Human Pharmacology, Wolfe Publishing Limited, 1991

3 Katzung BG Pharmacology 6Ed Prentice Hall Int Inc Connecticut, 1995

4 Bettelheim FA, March J General & Organic Biochemistry, Saunders College Publishing, New York, 1991

5 Ural ZF Koruyucu Hekimlik, 5 Baskı, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1972