Panik Atak Ve Panik Bozukluk

Tedavi Yöntemleri

Bu bölüme kadar anlatılanlardan da anlaşılacağı gibi, panik atak tedavisinde en önemli nokta 'erken tanı ve erken tedavidir'
Hastalığın kronikleşmesi hem hastalığın verdiği hasarları artırmakta hem de tedaviyi zorlaştırmaktadır Kronik panik atakta da tedavi şansı devam eder, ama daha uzun süre gerekir Panik Atak Dostları Derneği'nin kuruluş amaçlarından biri ve 1998 yılından beri olanaklarına göre yüksek başarıyla yürüttüğü bir çabası da bu yöndedir Yani hastalığın bilinirliğinin artması ve erken tanı konulabilmesidir Erken tanının bir diğer yararı da hastayı bir çok gereksiz tıbbi test ve tetkikten kurtarması, ekonomik ve sosyo-psikolojik kaybını azaltmasıdır

Tedavi için erken başvuruda bulunulursa panik bozukluk 4-6 ay içinde % 100 e yakın bir başarı oranı ile tedavi edilebilir Ama kronikleşme, başarı şansını % 70-80' lere kadar düşürebilir Kronikleşmiş hastalardaki bu tedavi başarı oranındaki düşüşün nedenlerinden bazıları, tedavi süresinin uzaması nedeniyle hastanın hem sabır, hem ekonomik açıdan zorlanması nedeniyle tedaviye katılımının kesintiye uğraması ve yine bıkkınlaşmış hastalarda tedavi olacağına dair inanç yitimi gelişmesidir

Tedavi Yöntemleri

Panik atak tedavisinde 3 temel araç ya da yöntem vardır Bunlar ilaç, psikoterapi ve yardımcı tedavi yöntemleridir Hastalar tercihen sadece ilaçla ya da sadece terapiyle tedavi edilebilirler En yaygın yaklaşım bu ikilinin birlikte kullanımıdır Yardımcı tedavi yöntemleri, diğer ikisi ( ilaç ve terapi ) gibi temel tedavi yöntemleri olmamakla birlikte temel tedavi yöntemlerinin başarısını arttırırlar

1- İlaç

Panik atak tedavisinde temel ilaçlar antidepresanlardır Antidepresanlar hem kullanıldıkları süre boyunca panik nöbetlerin sıklığını, şiddetini düşürürler Hem hastalığın yarattığı, hastayı oldukça rahatsız eden gerginlik, stres, aşırı duyarlılık hallerini hafifletir ya da ortadan kaldırırlar, hem de uzun kullanımlarında hastalığın tümüyle ortadan kalkmasına yardımcı olabilirler Antidepresanların panik bozuklukta tümüyle tedavi edicilik oranları tartışmalı olmakla birlikte % 70' ler civarında olduğu genel kabul görmektedir Antidepresanlar, terapi ile birlikte kullanıldığında ise tedavi oranı %90' ları bulmaktadır Yine tartışmalı diğer bir konu da antidepresanların ne kadarlık bir kullanım sürecinde bu başarı oranının yakaladığıdır Bize göre erken başvurularda 4-6 aylık antidepresan kullanımı yeterli olabilirken, uzamış panik bozukluklarda bu süre bir yıla hatta iki yıla kadar uzayabilmektedir

Antidepresanların çoğu zararsız olan bir çok yan etkileri olabilir Yan etkiler doktor gözetiminde yapılan bir kullanımda kolaylıkla yönetilebilir ve bunlar için endişelenmeye gerek kalmaz Antidepresanların uzun kullanımlarının yan etkiyi arttırması gibi tehlike yoktur Gerektiği takdirde çok uzun sürelerde güven içinde kullanılabilirler Bağımlılık yapmamaları ve güvenilirlikleri günümüzde antidepresanları panik bozuklukla başetmede en etkili kimyasal silah haline getrmektedir

Yeşil reçeteli olan ve olmayan anksiyolitikler ( sıkıntı, endişe gidericiler ) de tedavide kullanılabilir Bu ilaçlar alındıkları saatler içinde etkilidir, uzun vadeli etkileri ve dolayısıyla tedavi edici etkileri yoktur Yeşil reçeteli ilaçların kullanımı ise yüksek bağımlılık potansiyelleri nedeniyle özel bir dikkat gerektirir Başka bir çok ilaç, örneğin sara ilaçları, antipsikotikler, kas gevşeticiler vb doktor tercihlerine bağlı olarak kullanılabilir Ama bunlar panik atak tedavisinde temel ilaçlar değil, yardımcı ilaçlardır

2-Terapi

Psikoterapi, yani sözel yardım, panik bozukluk tedavisinde daha ilk adımda başlar Panik nöbetler yaşamış ve sarsılmış hastaların yaşadıkları şokun giderilmesi, onların organik bir hastalıkları olabileceği korkularından uzaklaştırılıp, panik nöbetler yaşadıklarına ikna edilmesi, panik bozukluğun detaylı anlatılması ve tedaviye cesaretlendirilmeleri hep bir terapi yaklaşımı gerektirir Daha sonraki süreçlerde doktorun tercih ettiği terapi yöntemleri ile hastanın nöbetlerle başetmeyi öğrenmesi, stres faktörlerini tanıması ve yönetebilir hale gelmesi, sonra da panik bozukluğu yenebilir hale gelmesi amaçlanır

Bir çok terapi yöntemi olmakla birlikte panik bozuklukta en geçerli terapi yöntemlerinin kognitif terapi ve davranış terapisi kombinasyonu olduğu genel kabul görür Genel bir anlatımla kognitif yani bilişsel terapi, hastanın geçmişte edinmiş olduğu onu panik atağa sürükleyen negatif düşünce ve inançların, yani bilişlerin daha yararlı olanlarla yer değiştirmesini sağlanmasıdır Davranış tedavisi de genel anlamda korkulan durumlarla ilgili sistematik ya da direkt üstüne gitme yöntemleri içerir ve özellikle kaçınmaların tedavisinde yararlı olabilir


Negatif Düşüncelere Karşı Alternatif Düşünce Üretme Örnekleri

Aşağıda panik atağın bizde ortaya çıkardığı bazı olumsuz düşünce kalıplarını ve bunların alternatiflerini bulacaksınız Bir alttaki boşluğa siz de kendi ürettiğiniz olumlu düşünceleri yazabilirsiniz

Olumsuz düşünce: Örneğin efor sırasında, "kalbim hızlanıyor kalp krizi geçirebilirim ”

Alternatif düşünce 1: Efor sarf edilen bir iş sırasında bedenim hızlandığı için nefesimin ve kalbimin hızlanması normaldir

Alternatif düşünce 2: Bu hızlanma her insanda olur ve bu kalp krizine yol açmaz Yoksa kimse merdiven çıkmazdı”

Alternatif düşünce 3:

Olumsuz düşünce: "Ataklarımın şiddeti azaldı ama bunu başarı olarak görmüyorum Bu hastalıktan kurtulamayacağım"

Alternatif düşünce 1: Hastalığın azalarak iyileştiği, bir günde iyileşme olmadığı söyleniyor Bu durumda bendeki ilerlemeleri daha olumlu yorumlayabilirim

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: “Panik atak sırasında kalp krizi geçireceğim”

Alternatif düşünce 1: Daha önce de bu hisse kapılmıştım ama gerçek çıkmadı Panik nöbet geçirdiğim sırada yine kalp krizi geçirdiğim hissine kapılacağım Ama belki bu sefer bu hisse direnebilirim

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: "Ya aşırı stresten bayılırsam?"

Alternatif düşünce 1: Daha önce stres ve endişeden hiç bayılmadım

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: "Ya panik atak yaşarsam?"

Alternatif düşünce 1: Eğer panik nöbet geçirirsem daha önce de olduğu gibi atlatabilirim

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: "Ya yemeğin orta yerinde ayrılmak zorunda kalıp konukların da akşamını zehir edersem?"

Alternatif düşünce 1: Büyük bir olasılıkla ayrılmak zorunda kalmam ama kalırsam da onlar beni anlar ve desteklerler

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce : "Ya korkudan, panikten ölürsem"

Alternatif düşünce 1: Şimdiye kadar kimse panik ataktan ölmemiş, ilk ölen ben olmam herhalde

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: " Kontrolümü kaybedip kendimi utanç verici bir duruma düşüreceğim"

Alternatif düşünce 1: Paniğe kapıldığımda biraz kafam karışıyor, ama hiç kontrolümü kaybetmedim Bu sefer neden olsun?

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: " Kapana kısılmış gibi hissedeceğim"

Alternatif düşünce 1: Hep seçeneklerim vardır

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce: "Nefes alıp verişim aşırı hızlanırsa bayılabilirim"

Alternatif düşünce 1: Nefes alıp verişimi yavaşlatabilir, kontrol altına alabilirim

Alternatif düşünce 2:

Olumsuz düşünce:" Delireceğimden eminim"

Alternatif düşünce 1: Deli olmak çok farklı bir şey Ben sadece sinirli ve endişeliyim

Alternatif düşünce 2:


Panik Nöbetler Sırasında Ne Yapılmalı?

-Öncelikle solunum düzenlenmeli ve ve beden gevşetilmelidir
-Panik nöbetin panik nöbet olduğundan şüphe edilmemelidir
-Negatif kaygı üretici düşünceler durdurulmalı ve alternatifleri ile değiştirilmeye çalışılmalıdır
-Dikkati bedenden uzaklaştırmaya çalışılmalıdır Beden belirtilerini yüksek algılamaya neden olan seçici algıdan kaçınılmalıdırBu amaçla dikkat başka bir objeye ya da konuya kaydırılmaya çalışılmalıdır
-Panik nöbetin kısa bir süre sonra kendiliğinden geçeceğinden şüphe edilmemelidir
-Yalnız isek sevdiğimiz insanlar ya da dostlarımız yardım isteğinden çok sohbet amacıyla aranmalıdır
-Panik nöbet geçirildiğinde yapmakta olduğumuz iş bırakılmamalıdır Örneğin, yürüyüş, araba kullanma vb Sadece yavaşlanmalıdır
-Pozitif imajinasyonlar, sevdiğiniz yerler, ortamlar, durum ve kişilerin hayal edilmesi gibi, bir hastane acil servisinde olduğumuzu hayal etmekten daha iyi olacaktır