Tiroid Bozuklukları

ÖZEL DURUMLAR

Anjina
Hipotiroidide kandaki çeşitli yağ ya da lipit düzeyleri yükselir ve hastalığın uzun süre fark edilmediği kişilerde kalbi besleyen koroner damarlar yağ birikmesi nedeniyle daralabilir Bu durumda, özellikle egzersiz sırasında kalbe gerektiği kadar kan gelmez ve kişi göğsünün ortasında bir ağrı (anjina) hisseder

Tiroksin tedavisi anjinayı kötüleştirebilir; böyle bir sorun varsa tedavinin düşük dozla başlatılması ve dozun normalden daha yavaş artırılması gerekir Ayrıca tiroksin tedavisine başlamadan önce ya da sonra ameliyatla koroner arterlerdeki kan akışını düzeltmek gerekli olabilir

Geçici hipotiroidi
Tiroksin tedavisi genellikle ömür boyu uygulanır Bununla birlikte Basedow-Graves hastalığı nedeniyle yapılan ameliyat ya da radyoaktif iyot uygulamasını izleyen ilk üç-dört ay içinde hipotiroidi gelişirse, kısa (yalnızca birkaç hafta) süren bu gibi durumlarda herhangi bir tedavi uygulanması gerekmeyebilir Doğum sonrası tiroidit ya da de Quervain tiroiditinin komplikasyonu olarak gelişen hipotiroidide de durum aynıdır (bk s 18)

Hafif hipotiroidi
Doktorların çoğu tiroit sorunlarından kuşkulandıkları anda bir kan testi istedikleri için, halsizlik gibi genel yakınmalarla doktora başvuran ya da aile öyküsünde otoimmün hastalık olan kişilerde genellikle oldukça küçük anormallikler ortaya çıkarılabiliyor

Doktorların subklinik (belirti vermeyen) hipotiroidi olarak adlandırdıkları en yaygın bulgu T4’ün “normal” olmasına karşın TSH düzeyinin yükselmesidir Sonraki yıllarda, bu kişilerin her yıl yaklaşık %5 ile %20’sinde belirgin hipotiroidi gelişeceği biliniyor

Bu nedenle, günümüzde birden çok testte anormallik saptanması durumunda önlem olarak tiroksin tedavisi vermek yaygın bir uygulamadır Bu tedavinin kişi üzerinde çarpıcı bir etkisi olmaz, ama önleyici tedavi hastalık geliştikten sonra tam iyileşme sağlamak amacıyla uygulanan tedaviden daha iyidir

İlaçlara bağlı hipotiroidi
Manik depresif hastalıkta yaygın olarak kullanılan bir ilaç olan lityum karbonat, guatr ve hipotiroidiye neden olabilir Normal olarak bu kişilerin lityum karbonat almaya devam etmesi, dolayısıyla da sürekli tiroksin tedavisi uygulanması gereklidir

Kalpteki bazı düzensizliklerin tedavisinde kullanılan bir ilaç olan amiodaron yalnızca hipertiroidiye değil, hipotiroidiye de yol açabilir ve bu ilacı kullanan kişilerin zaman zaman tiroit kan testleri yaptırmaları gerekir

Her zamanki tiroksin dozunun değiştirilmesi
Gebelik sırasında (s 29-36), barsaklarda çöliyak hastalığı gibi bir emilim bozukluğu varsa ya da tiroksinin emilimini azaltan ya da tiroksinin vücutta parçalanmasını hızlandıran bir ilaç kullanmaya başlarsanız, tiroksin dozunun artırılması gerekebilir Daha fazla tiroksine ihtiyacınız olursa, önceleri normal olan TSH düzeyi önemli ölçüde yükselecektir



Gelecekte uygulanabilecek olası tedaviler

Kandaki T4 ve TSH düzeylerine göre aldıkları tiroksin dozu yeterli olduğu sürece, hipotiroidili hastaların çoğu kendilerini gayet iyi hisseder Bununla birlikte bazı kişiler, gereğinden biraz daha fazla tiroksin almalarına, dolayısıyla TSH düzeylerinin normalin altına inmesine karşın kendilerini bekledikleri kadar iyi hissetmeyebilir

Henüz doğrulanmamış olsa da, bu küçük hasta grubunda yer alanlara tiroksinle birlikte diğer tiroit hormonu olan T3 (triiyodotironin) verilmesinin yararlı olabileceğini düşündüren bazı kanıtlar vardır

Bu ikili tedaviye geçince, tiroksin dozu 25-50 mikrogram azaltılmalı ve tedavinize yarım tablet (10 mikrogram) T3 (liotironin olarak da adlandırılır) eklenmelidir Bazı ülkelerde hayvanlardan elde edilen ve hem T3, hem de T4 içeren tiroit özleri (ekstreleri) de satılıyor, ama bunlarda bulunan hormon miktarı değişken olduğu için bu ilaçlar önerilmiyor Tiroit bezi çalışmayınca eksik olan hormon miktarını yerine koymak gerektiği açıktır ve ideal yerine koyma tedavisinde 100 mikrogram T4 ve 10 mikrogram T3 (yavaş salınan formu) içeren bir tablet kullanılması gerekir Böylece ilaç alınınca kandaki T3 düzeyinin doruğa çıkması ve rahatsız edici çarpıntılara neden olması önlenir Ne yazık ki ilaç endüstrisi tarafından henüz böyle ideal bir ilaç geliştirilmedi

ÖNEMLİ NOKTALAR

• Hipotiroidi genellikle yavaş gelişir ve başlangıçta belirtiler belli belirsizdir
• Doktor basit bir kan testiyle tanıyı doğrulayabilir
• Tedavide tabletler kullanılır ve büyük bir olasılıkla bu tedavi yaşam boyunca sürdürülür
• Tiroit bezi uzun zamandan beri az çalışan kişilerde anjinaya bağlı göğüs ağrıları vardır Tiroksin bu kişilerde sorunu daha da ağırlaştıracağı için, dozun dikkatle izlenmesi gerekir Tiroit sorununuz ortaya çıkarıldığında anjina sorununuz varsa tedavinizde buna göre ayarlamalar yapılacaktır
• Tiroit kan testleriniz yalnızca biraz anormalse, size önleyici tiroksin tedavisi uygulanabilir