Nikah İlan Edilip, Anne Babadan Gizlenmesi Durumunda Hüküm Nedir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir?
Hakkında Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir?

Soru: Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir?
Ya da sadece bir kaç kisiye ilan edilmesi durumunda?

Islâm hukukuna göre nikâhin sahih olmasi için bazi sartlar vardir

Bu sartlardan birisi de evlenecek olan kadinin velisi durumunda olan kisinin izninin ve rizasinin alinmasidir

Bu mesele Hanefî mezhebi disinda kalan üç mezhebe göredir

Velinin izni, Mâlikî ve Safiî mezhebine göre nikâhin bir rüknü, Hanbelî mezhebine göre ise sartidir

Her üç mezhebe göre kadinin velisinin izni alinmadikça yapilan nikâh sahih olmaz, bâtildir

Hanefî mezhebine göre ise henüz bulûg çagina ermemis kiz çocuklarinin, kendini idare edemeyecek durumda aklen noksan olanlarin ve bunaklarin velilerinin izni olmadan nikâhlari caiz olmaz

Bunlarin disinda kalan kadinlar, velilerinin izni olmadan da evlenip nikâh akdedebilirler

Çünkü nikâhta kadinin ifadesi muteberdir

Bu fikhî bir hüküm olmakla beraber, gerek Islâmî bir âdet, gerekse ailevi bir âdâb olarak velinin izin ve rizasinin alinmasi en dogru olani ve isabetlisidir

Zaten bazi istisnalar disinda kizin evliliginde velisinin iznine müracaat edilmekte, önce o muhatap alinmaktadir

Daha sonra kizin rizasi da alinirsa nikâh akdine baslanmaktadir

Hanefî mezhebi disindaki üç mezhebe göre nikâhin rüknü olan veli, "mücbir veli" durumundadir

Sirasiyla baba, dede; ana-baba bir erkek kardes mücbir veli olurlar

Bakire olan kizin nzasi olmasa da esas itibariyle bunlar kizi evlendirebilirier

Fakat, her ne kadar bu hüküm mutlak gibi görünüyorsa da, birtakim istisna ve sartlan vardir

Meselâ su bes sart mevcutsa kizin velisinin izni alinmadan, sâdece kendisinin muvafakati ile nikâh akdedilir

Bu sartlar sunlardir:

1

Veli ile kiz arasinda herhangi bir sekilde düsmanlik varsa,
2

Kiz ile damat adayi atasinda bir düsmanlik varsa,
3

Damat adayi kiza mehir veremeyecek durumda fakir ise,
4

Mehr-i misil veremeyecek kadar maddî durumu müsait degilse,
5

Adam âmâ veya yasli ise

Bu gibi durumlarda veli selâhiyetini kullansa da yapilan nikâh sahih olmaz

Çünkü kadinin zor durumda olacagi, büyük bir huzursuzluk ve geçimsizlik içine girecegi bastan bellidir

Halbuki nikâhtaki esas maksat, eslerin birbirinden memnun olarak yasamalari, aile yuvasinin dünyada iken bir saadet merkezi mahiyetinde bulunmasidir

Safiî mezhebine göre, bir kiza denk ve uygun bir erkek talip olur, kiz da arzu eder, fakat velisi evlendirmeye yanasmaz mâni olursa, sorumlu sayilacagi gibi, veli olmaktan da düser

Yine kiza denk ve uygun bir erkek talip olur, kiz da razi olursa, fakat yine velisi (babasi) bazi bölgelerimizde (bilhassa Sark vilâyetlerimizde) oldugu gibi fazla baslik talebinde bulundugu takdirde mücbir veli olamaz, velayetine itibar edilmez

Artik velinin izninin sarti aranmaz

Mümkün olursa kiz o talipli ile evlendirilir

Veli mâni olursa büyük bir vebal altina girmis olur

iste baslik belâsinin yayginlastigi vilâyetlerimizde bu mahzurlu durumlar sik sik görülmekte, kizin velisi de, "velayet" selâhiyetini kullanarak bazi günahlarin ve huzursuzluklarin dogmasina sebep olmaktadir

2

Nikâhta velinin izninin sart kosulmasi mezhepler arasinda farkli olmakla beraber, bölgenin ve ailenin kendi sartlan ve âdetleri açisindan önemlidir

Öyle zamanlar olur ki, kiz tecrübesizliginden, ilk anda bazi hususlari tam düsünemediginden, velilerinin memnuniyetsizlikle rine ragmen diretir, isteyen bir erkekle nikahlanirlar

Fakat ileride pisman olacaklarini, kocasinin kendisine denk olmadigini görür ve bir huzursuzluktur gider

Bu açiklamalara göre diger sartlar yerine gelmis ancak anne babanin haberi olmadan nikah yapilmis ve yukarida belirtilen engeller de bulunmuyorsa, Hanefi mezhebine göre nikah geçerlidir

Diger mezheplere göre ise velinin izni gerekli oldugundan nikah geçerli olmaz

Böyle durumlarda velinin müsaadesini, rizasini almak hem bir Islâmî vecibedir, hem de büyüklere edep ve terbiyeye uygundur

Fakat bazi anlar da olur ki, yukarida bîr miktar sözünü ettigimiz gibi, pekçok bakimdan kizla erkek birbirlerine denk oldugu, fikren ve mizaç itibariyle birbirleriyle uyusabilecekleri mümkünken, babanin bazi pesin fikirleri öne sürerek mâni olmasi halinde, onun rizasinin baglayici olmamasi daha isabetli olacaktir

Bu durumda zaten Hanefî mezhebine göre nikâh caiz oldugundan ona tâbi olarak hareket edilir

1

Hukuk-i islâmiye ve Istilâhat-i Fikhiyye Kamusu, 2: 55-8

2

el-Ümm, 5: 20; Safiî ilmihali, s

443

Selam ve dua ile

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Nikah İlan Edilip, Anne Babadan Gizlenmesi Durumunda Hüküm Nedir? *Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir?* Hakkında *Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir?* Soru: Nikah ilan edilip, anne babadan gizlenmesi durumunda hüküm nedir? Ya da sadece bir kaç kisiye ilan edilmesi durumunda? Islâm hukukuna göre nikâhin sahih olmasi için bazi sartlar vardir Bu sartlardan birisi de evlenecek olan kadinin velisi durumunda olan kisinin izninin ve rizasinin alinmasidir Bu mesele Hanefî mezhebi disinda kalan üç mezhebe göredir Velinin izni, Mâlikî ve Safiî mezhebine göre nikâhin bir rüknü, Hanbelî mezhebine göre ise sartidir Her üç mezhebe göre kadinin velisinin izni alinmadikça yapilan nikâh sahih olmaz, bâtildir Hanefî mezhebine göre ise henüz bulûg çagina ermemis kiz çocuklarinin, kendini idare edemeyecek durumda aklen noksan olanlarin ve bunaklarin velilerinin izni olmadan nikâhlari caiz olmaz Bunlarin disinda kalan kadinlar, velilerinin izni olmadan da evlenip nikâh akdedebilirler Çünkü nikâhta kadinin ifadesi muteberdir Bu fikhî bir hüküm olmakla beraber, gerek Islâmî bir âdet, gerekse ailevi bir âdâb olarak velinin izin ve rizasinin alinmasi en dogru olani ve isabetlisidir Zaten bazi istisnalar disinda kizin evliliginde velisinin iznine müracaat edilmekte, önce o muhatap alinmaktadir Daha sonra kizin rizasi da alinirsa nikâh akdine baslanmaktadir Hanefî mezhebi disindaki üç mezhebe göre nikâhin rüknü olan veli, "mücbir veli" durumundadir Sirasiyla baba, dede; ana-baba bir erkek kardes mücbir veli olurlar Bakire olan kizin nzasi olmasa da esas itibariyle bunlar kizi evlendirebilirier Fakat, her ne kadar bu hüküm mutlak gibi görünüyorsa da, birtakim istisna ve sartlan vardir Meselâ su bes sart mevcutsa kizin velisinin izni alinmadan, sâdece kendisinin muvafakati ile nikâh akdedilir Bu sartlar sunlardir: 1 Veli ile kiz arasinda herhangi bir sekilde düsmanlik varsa, 2 Kiz ile damat adayi atasinda bir düsmanlik varsa, 3 Damat adayi kiza mehir veremeyecek durumda fakir ise, 4 Mehr-i misil veremeyecek kadar maddî durumu müsait degilse, 5 Adam âmâ veya yasli ise Bu gibi durumlarda veli selâhiyetini kullansa da yapilan nikâh sahih olmaz Çünkü kadinin zor durumda olacagi, büyük bir huzursuzluk ve geçimsizlik içine girecegi bastan bellidir Halbuki nikâhtaki esas maksat, eslerin birbirinden memnun olarak yasamalari, aile yuvasinin dünyada iken bir saadet merkezi mahiyetinde bulunmasidir Safiî mezhebine göre, bir kiza denk ve uygun bir erkek talip olur, kiz da arzu eder, fakat velisi evlendirmeye yanasmaz mâni olursa, sorumlu sayilacagi gibi, veli olmaktan da düser Yine kiza denk ve uygun bir erkek talip olur, kiz da razi olursa, fakat yine velisi (babasi) bazi bölgelerimizde (bilhassa Sark vilâyetlerimizde) oldugu gibi fazla baslik talebinde bulundugu takdirde mücbir veli olamaz, velayetine itibar edilmez Artik velinin izninin sarti aranmaz Mümkün olursa kiz o talipli ile evlendirilir Veli mâni olursa büyük bir vebal altina girmis olur iste baslik belâsinin yayginlastigi vilâyetlerimizde bu mahzurlu durumlar sik sik görülmekte, kizin velisi de, "velayet" selâhiyetini kullanarak bazi günahlarin ve huzursuzluklarin dogmasina sebep olmaktadir2 Nikâhta velinin izninin sart kosulmasi mezhepler arasinda farkli olmakla beraber, bölgenin ve ailenin kendi sartlan ve âdetleri açisindan önemlidir Öyle zamanlar olur ki, kiz tecrübesizliginden, ilk anda bazi hususlari tam düsünemediginden, velilerinin memnuniyetsizlikle rine ragmen diretir, isteyen bir erkekle nikahlanirlar Fakat ileride pisman olacaklarini, kocasinin kendisine denk olmadigini görür ve bir huzursuzluktur gider Bu açiklamalara göre diger sartlar yerine gelmis ancak anne babanin haberi olmadan nikah yapilmis ve yukarida belirtilen engeller de bulunmuyorsa, Hanefi mezhebine göre nikah geçerlidir Diger mezheplere göre ise velinin izni gerekli oldugundan nikah geçerli olmaz Böyle durumlarda velinin müsaadesini, rizasini almak hem bir Islâmî vecibedir, hem de büyüklere edep ve terbiyeye uygundur Fakat bazi anlar da olur ki, yukarida bîr miktar sözünü ettigimiz gibi, pekçok bakimdan kizla erkek birbirlerine denk oldugu, fikren ve mizaç itibariyle birbirleriyle uyusabilecekleri mümkünken, babanin bazi pesin fikirleri öne sürerek mâni olmasi halinde, onun rizasinin baglayici olmamasi daha isabetli olacaktir Bu durumda zaten Hanefî mezhebine göre nikâh caiz oldugundan ona tâbi olarak hareket edilir 1 Hukuk-i islâmiye ve Istilâhat-i Fikhiyye Kamusu, 2: 55-8 2 el-Ümm, 5: 20; Safiî ilmihali, s 443 Selam ve dua ile