|
Prof. Dr. Sinsi
|
Zekat İle İlgili Sık Sorulan Sorular Ve Cevapları Nelerdir?
Farklı ayarda altını bulunan kimse zekatını nasıl hesaplar?
Zekata tabi olma açısından altındaki ayar farkı önemli değildir Çünkü hangi ayarda olursa olsun, sonuç itibariyle altın hükmündedir Buna göre farklı ayarda da olsa bütün altın çeşitleri, tek başlarına veya diğer ayardaki altınlarla birlikte değerleri 80,18 gr ağırlığında 22 ayar altının değerine ulaştığında, diğer şartları da taşıması halinde zekata tabidir Bu durumda farklı ayarlardaki altınların zekatı, değerleri üzerinden hesaplanarak, % 2,5 oranında verilir
Gayrimeşru yolla elde edilen kazançtan dolayı zekat gerekir mi?
Gayrimeşru yolla elde edilen kazancın sahibi belli ise, bu kazancın sahibine iade edilmesi; belli değil ise, karşılığında sevap beklenmeksizin yoksullara veya hayır kurumlarına verilerek elden çıkarılması gerekir Bu itibarla, gayrimeşru yolla elde edilen kazancın tamamı ya sahibine iade edilerek veya hayır yolda harcanarak elden çıkarılacağından, zekatının verilmesi söz konusu değildir
Temel ihtiyaçlar için biriktirilen para zekata tabi midir?
Aslî ihtiyaçlar; ev, ev eşyası, giyecek, ulaşım ve yiyecek gibi hayatın güvenli ve sağlıklı bir şekilde devamı için gerekli olan şeylerdir Bu ihtiyaçların karşılanması için, bunların mülkiyetine sahip olma zorunluluğu yoktur Bu ihtiyaçları temin etmek için biriktirilen paralarla onları karşılamak üzere sözlü ya da yazılı herhangi bir taahhüde girilmişse o taktirde bu paralardan zekat vermek gerekmez Çünkü sözlü yada yazılı taahhüde girildiğinde bu para, artık temel ihtiyaç için harcanmış demektir Ancak böyle bir taahhüde bağlanmamış paranın, nisap miktarına ulaşması ve üzerinden bir yıl geçmesi halinde, zekatının verilmesi gerekir
Buluğ çağına erişmemiş zengin çocuğun malından zekat gerekir mi?
Akıllı olmayan ve buluğ çağına erişmemiş olan kişiler, dinen mükellef olmadıklarından zekat ile sorumlu değildir Ancak, zenginlerin malında fakirlerin bir hakkı olduğu için, zengin olan çocuk ve deliler kendileri mükellef olmasa da, veli veya vasilerince bunların mallarından zekat verilmelidir Nitekim Kur'an-ı Kerim'de; "Onların mallarında muhtaç ve yoksullar için bir hak vardır" buyurulmaktadır (Zâriyât 51/19)
Babası ile birlikte oturan kimse zekat ile mükellef midir?
Babası ile birlikte oturan kimsenin kendi şahsına ait ayrı malı bulunur ve zekat için gerekli şartları taşırsa bu kişi zekat vermekle yükümlü olur Ancak babası ile mallarını ayırmamışlar da ortak kazanıp ortak harcıyorlarsa, bu takdirde ellerindeki birikim üzerinde tasarruf yetkisine sahip olan kişi, zekatla yükümlü olur
Vergi zekat yerine geçer mi?
Vergi bir vatandaşlık görevidir; zekat ise dinî bir yükümlülüktür Ayrıca zekat ile vergi, yaptırım kaynağı, temel gaye, oran , miktar ve harcanacağı yerler bakımından birbirinden farklıdır Bu itibarla, devlete ödenen vergiler zekat yerine geçmez Zekatın ayrıca verilmesi gerekir
Zekat havale yoluyla ödenebilir mi?
Zekat, bizzat elden verilebileceği gibi, vekalet veya havale yoluyla da verilebilir Burada önemli olan, zekatın zekat alacak kişiye ulaşmasıdır
Üvey anne, üvey baba ve üvey çocuklara zekat verilebilir mi?
Babası ölmüş ise üvey anneye, buluğ çağına erişip evden ayrılmış ise üvey çocuklara ve üvey babaya, fakir olmaları halinde zekat verilebilir Çünkü bunlarla zekatı veren kişi arsında usul ve füru ilişkisi olmadığı gibi, zekat veren şahıs bunlara bakmakla yükümlü de değildir
Damat ve geline zekat verilebilir mi?
Fakir olan damada zekat verilebilir Koca eşine bakmakla yükümlü olduğundan, kişinin gelinine zekat vermesi dolaylı olarak kendi oğluna zekat vermesi gibidir Bu itibarla, geline zekat vermek uygun değildir
Zekat verilen kişinin zengin olduğu ortaya çıkarsa ne yapmak gerekir?
Zekat mükellefi, kime zekat verdiğini araştırmalıdır Araştırma sonucu zekat verilebilecek kişilerden olduğu kanaatine ulaştığı birisine zekât verir, daha sonra bu kimsenin zekat verilecek kişilerden olmadığı ortaya çıkarsa, zekâtı geçerli olur Araştırma yapmaksızın zekât verir ve daha sonra bu kimsenin zekat verilebilecek kişilerden olduğu ortaya çıkarsa, zekatı geçerli olur; ancak böyle olmadığı anlaşılırsa, zekatı geçerli olmaz, yeniden vermesi gerekir
Kayınvalide ve kayınpedere zekat verilebilir mi?
Kayınvalide ve kayınpeder, kişinin bakmakla yükümlü olduğu kimselerden olmadığı için, fakir iseler kendilerine zekat verilebilir
Zekat, malın kiri midir?
Bazen zekat yanlış anlatılmaktadır Zenginin malını temize çıkardığı için onun kiridir ve temiz değildir gibi ifadeler, Kur'an'a ve İslam esaslarına aykırıdır Zekat fakirin hakkıdır Kur'an'da açıklanan kimselere ve yerlere verilir
Kur'an'da yine: "Onların mallarında muhtaç ve yoksullar için bir hak vardır" (bk Zâriyât, 19-24) buyurulmaktadır
İslam'da en temiz olan şey hak olan şeydir Hakka kir demek ne kadar çirkin ve saçma bir sözdür Zekat için eğer gerçekten fakir ise, en temiz ve en helal olan şeydir Zekat vermeyen kimse fakirin hakkını yediğinden haram yemektedir Böylece malına haram karıştırmıştır Zengin zekatı verdiği zaman başkasının hakkını ayırmış olduğu için malını haramdan kurtarmış olacaktır
İşte bu açıdan malı temize çıkarılmış oluyor Yoksa verdiği zekat onun malının kiri değildir Hiçbir zengin, zekatın kendisinden haksız yere alınmakta olduğunu söyleme hakkına sahip değildir
Sadaka-i fıtr ile ilgili sorulan sorular
Fitre ne demektir, hükmü nedir?
Halk arasında fitre denilen sadaka-i fıtır, Ramazan ayının sonuna yetişen ve aslî ihtiyaçlarından başka en az nisap miktarı mala sâhip bulunan her Müslüman'ın vermesi vâcip olan mali bir ibadettir
Sadaka-i fıtır, insan fıtratındaki yardımlaşma ve dayanışmanın bir gereği olarak insan varlığının zekatı kabul edilmiştir Bu nedenle sadaka-i fıtr’a, “can sadakası” veya “beden sadakası” da denilmektedir Diğer taraftan fitre, yoksulların ihtiyaçlarının giderilmesinde, bayram gününün neşesinden onların da istifade etmelerinde önemli bir rol oynar
Kimler sadaka-i fıtır vermekle yükümlüdür?
Sadaka-i fıtır, borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sahip olan her Müslümana vaciptir Bireyin sadaka-i fıtır ile mükellef olması için öngörülen zenginlik ölçüsü, zekatta aranan nisaptır Ancak sadaka-i fıtırda, zekatta öngörülen, malın artıcı olması ve üzerinden bir yıl geçmesi şartı aranmamaktadır
Sadaka-i fıtır ne zaman verilir?
Sadaka-i fıtır, Ramazan Bayramı�nın birinci günü tan yerinin ağarmasıyla vacip olmakla birlikte, Ramazan ayı içinde de verilebilir Hatta fakirlerin bayram ihtiyaçlarını karşılamaları için, bayramdan önce verilmesi daha iyidir Ancak Bayram sabahına kadar sadaka-i fıtır verilmemiş ise, Bayram günlerinde ödenmesi gerekir Zamanında ödenmeyip sonraya kalan fitreler ise, mümkün olan ilk fırsatta ödenmelidir
Sadaka-i fıtrın, buğday, arpa, hurma veya üzüm olarak verilmesi zorunlu mudur?
Hadislerde sadaka-i fıtrın miktarı, buğday, arpa, hurma veya üzümden bir sâ’ (yaklaşık 2917 gram) olarak belirlenmiştir Sadaka-i fıtrın bu sayılan maddelerden belirlenmesi, o günkü toplumun ekonomik şartları ve beslenme alışkanlıklarından kaynaklanmaktadır HzPeygamber ve sahabe dönemindeki uygulamalar dikkate alındığında, sadaka-i fıtır miktarı ile, bir fakirin, içinde yaşadığı toplumdaki orta halli bir ailenin hayat standardına göre bir günlük yiyeceğinin karşılanmasının hedeflendiği anlaşılmaktadır
Buna göre günümüzde sadaka-i fıtır, bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktar, aynî gıda yardımı olarak verilebileceği gibi, bunun değerinde nakit de verilebilir Ancak fakirin yararına olanı tercih etmek daha uygundur
Yurtdışında çalışan kişi, fitreyi Avrupa şartlarına göre mi yoksa Türkiye şartlarına göre mi verir?
Ülke ve bölgelere göre geçim standartları farklı olduğundan, sadaka-i fıtır mükellefi kendi bulunduğu yere göre bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak miktar üzerinden sadaka-i fıtrını vermesi gerekir
Vaktinde ödenmeyen sadaka-ı fıtır borcu nasıl ödenir?
Bütün ibadetlerde olduğu gibi sadaka-i fıtır yükümlülüğü de geciktirilmeyip zamanında yerine getirilmelidir Bununla birlikte zamanında ödenmemişse, bu fitrelerin mümkün olan ilk fırsatta ödenmesi gerekir
Sadaka-i fıtır kimlere verilir, kimlere verilemez?
Sadaka-i fıtır, zekat verilebilecek kimselere verilir (bk Zekat kimlere verilir?) Zekat verilmesi caiz olmayan kişilere sadaka-i fıtır da verilemez (bk Zekat kimlere verilmez?)
Sorularla İslamiyet
|