Çaka Bey Ve Türk Denizciliğinin Kuruluşu

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Çaka Bey
(asıl adı Çakan veya Çaga Bey'dir)

1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nin hemen sonrasında Türkmenlerin çok kısa sürede Anadolu coğrafyasına yayıldıkları dönemde, Batı Anadolu'da hakimiyet kurmuş ve Türk tarihinin ilk deniz savaşı filosunu oluşturarak askeri başarılar kazanmış Türk komutanı ve denizcisi

Aynı zamanda İlk Türk Amiralidir

Selçuklu ordusundan bağımsız hareket ederek, İzmir (Smyrna)'yı ilk defa olarak Türk idaresine katmış, daha sonra İznik (Nikaia)'da payitaht kurmuş bulunan Anadolu Selçukluları ile güçlerini birleştirmiştir

Çaka Bey Oğuzlar'ın Çavuldur boyuna mensuptu

Malazgirt Savaşı sonrasındaki Bizans İmparatorluğu kuvvetleri ile giriştiği bir çatışmada esir düşmüş, Konstantinopolis'e götürülmesini takiben İmparator III

Nikeforos Botaneiates’in dikkatini çekerek Bizans sarayına alınmıştır

Burada çok büyük ilgi görmüş, serbestçe hareket etmesine izin verilmiş ve sonraki yıllardaki başarıları açısından önem arzedecek pek çok bilgi ve deneyim edinmiş, bu arada Yunanca ve denizcilik de öğrenmiştir

Bizans İmparatorluğu deniz kuvvetlerini yakından incelemiştir

1081 yılında Bizans tahtına İmparator I

Aleksios Komnenos geçince hürriyetine kavuşmuştur

Çaka Bey 1081 yılında elindeki kuvvetlerle İzmir (Smyrna)’yı kuşatmış ve Bizanslılardan almıştır

İzmir merkezli bir beylik kurarak sınırlarını genişletmek için mücadeleye başlamıştır

2-3 yıllık bir süre içinde Urla, Çeşme, Sığacık ve Foça’yı zaptederek bu kesimdeki geniş sahil boyunu sınırları içine almıştır

Hedefi Ege Denizi'nde hakimiyet kurmaktı

Bunun için İzmir ve Efes tersanelerinde, bir kısmı yalnız kürekli, diğer kısmı yelken ve kürekle hareket eden 40 parçadan meydana gelen ilk Türk filosunu kurmuştur

Filo 1081’de Ege Denizi'ne açılmıştır

Çaka Bey'in komutasındaki bu ilk Türk filosu 1081’de Bizans donanmasını Uzunada açıklarında mağlup etmiştir

Çaka Bey, 1081’de yine denize açılarak Sisam ve Rodos adalarını ele geçirmiştir

Bizans İmparatoru bunun üzerine Ege’nin hakimiyetini geri almak için yeni bir donanma hazırlatmıştır

Ancak gönderdiği donanma, Çaka Bey ile karşılaşmaya cesaret edememiş, Sakız Adası'na sığınmıştır

Çaka Bey Sakız Adası'nı kuşatmış ise de almaya muvaffak olamamıştır

Çaka Bey 1081 yılında Çanakkale ve Trakya’nın zaptı ve sonra da Konstantinopolis'i fethetme düşüncesiyle donanmasının başında yeni bir saldırı başlamıştır

Edremit dahil, yolu üzerindeki Bizans merkezlerini tek tek zaptederek Çanakkale sınırlarına dayanmıştır

Burada Anadolu Selçuklu Devleti'nin hükümdarı ve aynı zamanda damadı olan I

Kılıç Arslan’la buluşmuştur

Beraberce boğazın en çetin kalesi olan Abidos’u kuşattılar

Çaka Bey gücünü artırdıktan sonra İstanbul'u fethetmek istemiş ve bu nedenle Türk boylarından Peçeneklerle birleşmiştir

Bizans, bu ittifaka karşı koyabilmek için Kıpçaklardan paralı asker desteği almış ve başarılı olarak Peçeneklerin çoğunu öldürmüşlerdir

Çaka Bey'in Kılıçarslan'la müttefikliği Bizans'ı tedirgin etmiştir ve Bizans Kılıçarslan'ı Çaka Bey'e karşı kışkırtmıştır

Çaka Bey Kılıçarslan'ın damadı olduğu için Kılıçarslan'ın tahtında gözü olduğu yalanı söylenir

Bunun üzerine Kılıçarslan'ın Çaka Bey'i öldürttüğü Bizans kaynaklarında iddia edilse de, bu konuda görüş birliğine varılamamıştır

Çaka Bey ile ilgili yurtdışındaki en önemli kaynak Anna Komnena'nın Malazgirt'in Sonrasını anlatan Aleksiad isimli kitabıdır

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çaka Bey Ve Türk Denizciliğinin Kuruluşu Çaka Bey (asıl adı Çakan veya Çaga Bey'dir) 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nin hemen sonrasında Türkmenlerin çok kısa sürede Anadolu coğrafyasına yayıldıkları dönemde, Batı Anadolu'da hakimiyet kurmuş ve Türk tarihinin ilk deniz savaşı filosunu oluşturarak askeri başarılar kazanmış Türk komutanı ve denizcisi Aynı zamanda İlk Türk Amiralidir Selçuklu ordusundan bağımsız hareket ederek, İzmir (Smyrna)'yı ilk defa olarak Türk idaresine katmış, daha sonra İznik (Nikaia)'da payitaht kurmuş bulunan Anadolu Selçukluları ile güçlerini birleştirmiştir Çaka Bey Oğuzlar'ın Çavuldur boyuna mensuptu Malazgirt Savaşı sonrasındaki Bizans İmparatorluğu kuvvetleri ile giriştiği bir çatışmada esir düşmüş, Konstantinopolis'e götürülmesini takiben İmparator III Nikeforos Botaneiates’in dikkatini çekerek Bizans sarayına alınmıştır Burada çok büyük ilgi görmüş, serbestçe hareket etmesine izin verilmiş ve sonraki yıllardaki başarıları açısından önem arzedecek pek çok bilgi ve deneyim edinmiş, bu arada Yunanca ve denizcilik de öğrenmiştir Bizans İmparatorluğu deniz kuvvetlerini yakından incelemiştir 1081 yılında Bizans tahtına İmparator I Aleksios Komnenos geçince hürriyetine kavuşmuştur Çaka Bey 1081 yılında elindeki kuvvetlerle İzmir (Smyrna)’yı kuşatmış ve Bizanslılardan almıştır İzmir merkezli bir beylik kurarak sınırlarını genişletmek için mücadeleye başlamıştır 2-3 yıllık bir süre içinde Urla, Çeşme, Sığacık ve Foça’yı zaptederek bu kesimdeki geniş sahil boyunu sınırları içine almıştır Hedefi Ege Denizi'nde hakimiyet kurmaktı Bunun için İzmir ve Efes tersanelerinde, bir kısmı yalnız kürekli, diğer kısmı yelken ve kürekle hareket eden 40 parçadan meydana gelen ilk Türk filosunu kurmuştur Filo 1081’de Ege Denizi'ne açılmıştır Çaka Bey'in komutasındaki bu ilk Türk filosu 1081’de Bizans donanmasını Uzunada açıklarında mağlup etmiştir Çaka Bey, 1081’de yine denize açılarak Sisam ve Rodos adalarını ele geçirmiştir Bizans İmparatoru bunun üzerine Ege’nin hakimiyetini geri almak için yeni bir donanma hazırlatmıştır Ancak gönderdiği donanma, Çaka Bey ile karşılaşmaya cesaret edememiş, Sakız Adası'na sığınmıştır Çaka Bey Sakız Adası'nı kuşatmış ise de almaya muvaffak olamamıştır Çaka Bey 1081 yılında Çanakkale ve Trakya’nın zaptı ve sonra da Konstantinopolis'i fethetme düşüncesiyle donanmasının başında yeni bir saldırı başlamıştır Edremit dahil, yolu üzerindeki Bizans merkezlerini tek tek zaptederek Çanakkale sınırlarına dayanmıştır Burada Anadolu Selçuklu Devleti'nin hükümdarı ve aynı zamanda damadı olan I Kılıç Arslan’la buluşmuştur Beraberce boğazın en çetin kalesi olan Abidos’u kuşattılar Çaka Bey gücünü artırdıktan sonra İstanbul'u fethetmek istemiş ve bu nedenle Türk boylarından Peçeneklerle birleşmiştir Bizans, bu ittifaka karşı koyabilmek için Kıpçaklardan paralı asker desteği almış ve başarılı olarak Peçeneklerin çoğunu öldürmüşlerdir Çaka Bey'in Kılıçarslan'la müttefikliği Bizans'ı tedirgin etmiştir ve Bizans Kılıçarslan'ı Çaka Bey'e karşı kışkırtmıştır Çaka Bey Kılıçarslan'ın damadı olduğu için Kılıçarslan'ın tahtında gözü olduğu yalanı söylenir Bunun üzerine Kılıçarslan'ın Çaka Bey'i öldürttüğü Bizans kaynaklarında iddia edilse de, bu konuda görüş birliğine varılamamıştır Çaka Bey ile ilgili yurtdışındaki en önemli kaynak Anna Komnena'nın Malazgirt'in Sonrasını anlatan Aleksiad isimli kitabıdır