Teşrifatçılık Nedir? Osmanlı'da Teşrifatçılık

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Teşrifatçılık Nedir? Osmanlı'da Teşrifatçılık

Teşrifatçılık Osmanlı Devletinde çeşitli merâsimler esnâsında, protokol işlerinin görülmesi

Teşrifât, resmî günlerde devlet rical ve memurlarının bulunacakları sıra ve sınıflar demektir

Arapça teşrifin çoğuludur

Günümüzde protokol olarak kullanılmaktadır

Bu işi yapana, teşrifâtçı, teşrifâti veya teşrifâtî-i dîvân-ı hümâyûn denirdi

Teşrifâtçılığı ilk önce Kânûnî Sultan Süleyman Han kurmuştur

Teşrifâtçı, Dîvân-ı hümâyûna bağlı olup, burada yapılan merâsimlerin protokol kurallarına göre icrâ edilmesini sağlardı

Resmî gün ve merâsimlere katılacak olan dâvetlilere, teşrifât dâiresince dâvet tezkiresi yazılırdı

Merâsimin hangi gün ve saatte olacağını gösteren teşrifât defterleri vardı

Başta pâdişâh ve sadrâzam olmak üzere diğer devlet erkânının ayrı ayrı teşrifat defterleri bulunurdu

Pâdişâhın cülusu, bayram tebrikleri, donanmanın denize inmesi, Mısır hazînesinin gelmesi, tâyin olanlara hil'at giydirilmesi vs

gibi merâsimlerden teşrifâtçı sorumluydu

Teşrifâtçının emrinde bir teşrifât kalemi olup, kendisi bu kalemin şefiydi

Bu kalemde sırasıyla, teşrifât kesedârı, teşrifât halîfesi, kaftancıbaşı ve teşrifât kesedârı yamağı bulunurdu

Teşrifât halîfesi ve kesedârı, teşrifâtçının muâvinlerinden olup, merâsimlerin bütün sicillerini korumakla görevliydiler

Kaftancıbaşıysa, pâdişâh veya sadrâzamın huzurlarına kabul ettiklerine giydirecekleri hil'atleri muhâfaza ederdi

Sultan Üçüncü Ahmed Han zamânında Dîvân-ı hümâyûndan paşa kapısına nakledilen teşrifâtçılık eski önemini burada da muhâfaza etmiştir

Bundan dolayı teşrifâtçı üzeri menekşe ipek kumaşla dikili üst kürkü giyerdi

Halbuki bu kürkü sadrâzamın maiyeti olan amedci ve kethüdâ beyin maiyeti dahi giyemezlerdi

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Teşrifatçılık Nedir? Osmanlı'da Teşrifatçılık Teşrifatçılık Nedir? Osmanlı'da Teşrifatçılık Teşrifatçılık Osmanlı Devletinde çeşitli merâsimler esnâsında, protokol işlerinin görülmesi Teşrifât, resmî günlerde devlet rical ve memurlarının bulunacakları sıra ve sınıflar demektir Arapça teşrifin çoğuludur Günümüzde protokol olarak kullanılmaktadır Bu işi yapana, teşrifâtçı, teşrifâti veya teşrifâtî-i dîvân-ı hümâyûn denirdi Teşrifâtçılığı ilk önce Kânûnî Sultan Süleyman Han kurmuştur Teşrifâtçı, Dîvân-ı hümâyûna bağlı olup, burada yapılan merâsimlerin protokol kurallarına göre icrâ edilmesini sağlardı Resmî gün ve merâsimlere katılacak olan dâvetlilere, teşrifât dâiresince dâvet tezkiresi yazılırdı Merâsimin hangi gün ve saatte olacağını gösteren teşrifât defterleri vardı Başta pâdişâh ve sadrâzam olmak üzere diğer devlet erkânının ayrı ayrı teşrifat defterleri bulunurdu Pâdişâhın cülusu, bayram tebrikleri, donanmanın denize inmesi, Mısır hazînesinin gelmesi, tâyin olanlara hil'at giydirilmesi vs gibi merâsimlerden teşrifâtçı sorumluydu Teşrifâtçının emrinde bir teşrifât kalemi olup, kendisi bu kalemin şefiydi Bu kalemde sırasıyla, teşrifât kesedârı, teşrifât halîfesi, kaftancıbaşı ve teşrifât kesedârı yamağı bulunurdu Teşrifât halîfesi ve kesedârı, teşrifâtçının muâvinlerinden olup, merâsimlerin bütün sicillerini korumakla görevliydiler Kaftancıbaşıysa, pâdişâh veya sadrâzamın huzurlarına kabul ettiklerine giydirecekleri hil'atleri muhâfaza ederdi Sultan Üçüncü Ahmed Han zamânında Dîvân-ı hümâyûndan paşa kapısına nakledilen teşrifâtçılık eski önemini burada da muhâfaza etmiştir Bundan dolayı teşrifâtçı üzeri menekşe ipek kumaşla dikili üst kürkü giyerdi Halbuki bu kürkü sadrâzamın maiyeti olan amedci ve kethüdâ beyin maiyeti dahi giyemezlerdi