|
Prof. Dr. Sinsi
|
Sefer-İ Hümayunlar Cephedeki Padişahlar
Kanuni Sultan Süleyman
Yavuz’un oğlu Kanuni İkinci Sultan Süleyman’ın (1520-1566) saltanatı 45 yıl, 11 ay, 15 gün ve 13 sefer-i hümayununun toplamı 10 yıl, 7 ay, 7 gündür:
1) Belgrad 1521 (Şehir Macaristan’dan fehtedildi)
2) Rodos 1522-23 (Donanma da katıldı, bu arada Bodrum da Saint-Jean şövalyelerinden geri alındı)
3) 2 Macaristan: Mohaç 1526(Kaanüni2ye Macaristan Fatihi unvanını kazandırdı)
4) 1 Almanya: Viyana (Beç) 1529
5) 2 Almanya 1532
6) 1 İran 1533-34, 1 yıl, 6 ay, 27 gün sürdü Kaanuni Tebriz’e ve Bagdad’a
7) Korfu ve Polya 1537 (donanmada Barbaros’un yönetiminde katıldı9
8) Boğdan (moldovya)1538
9) Budin 1541 (Budin=Macaristan eyaleti kuruldu
10) Estergon 1543
11) 2 İran 1548-55, 1 yıl, 8 ay, 23 gün sürdü, padişah yeniden Tebriz’e geldi
12) 3 İran 1553-55 1 Yıl, 11 ay, 3 gün süren en uzun sefer-i hümayunu oldu Nahcivan seferi de denir, padişah revan’a (erivan,)girdi
13)Sigetvar 1566, burada öldü
1566’dan 1622’ye kadar Kanuni’nin oğlu ikici Sultan Selim’in (1566-1574)saltanatı sekiz yıl,2 ay,22gündürSehzadeliğinde babasının bazı seferlerine katıldı Sefer-i hümayunu olmadı Oğlu Üçüncü Sultan Murad’ın (1566-1595)saltanatı20yıl,1ay,2gündürSefere çıkmadı Bunun oğlu Üçüncü Sultan Mehmed’in(1595-1603)saltanatı 8 yıl, 11 ay, 5 gündür
1)Almanya üzerine Eğer sefer-i hümayununda Eğri Fetihi dendi, Hoçava meydan muhasebesini kazandı (1596) ki padişahların bizzat kazandıkları en büyük çaptaki meydan muharebelerinin sonuncusu sayılır
Üçüncü Mehmed’in oğulları Birinci Sultan Ahmed (1603-1617) ve Birinci sultan Ahmed (1617-18+1622-23) devirlerinde sefer-i hümayun olmadı
Birinci Ahmed’in büyük oğlu Gebç denen İkinci Sultan Osman’ın (1618-1622)saltanatı 4 yıl ,2 ay 23 gündür 1) Polanya üzerine Hotin Seferine (1621-22) çıktı Padişahlar içinde en kuzeye çıkanıdır, 49 Paraleldir ( en güneye Yavuz, 29 Paralele indi)
Dördüncü Murat
İkinci Osman’ın kardeşi Dördüncü Sultan Murat (1623-1640 ) 16yıl, 4 ay, 28 gün tahtta kaldı Askeri deha sahibi sonuncu padişahtır, iki sefer-i hümayunu vardır:
1)Revan Seferi denen 1 İran 1635
2)Bağdat Seferi denen 2İran 1638-39, sonuncusu 1 yıl, 1 ay, 4 gün dürdü Her ikisi de İran’ın Safevi Türkmen devleti üzerine olmuştur
Dördüncü Murat’ın kardeşi Sultan İbrahim (1640-1648) sefere çıkmadı
Dördüncü Mehmet Ve Sonrası
Sultan İbrahim’in büyük oğlu dördüncü Sultan Mehmet’in (1648-1687) saltanatı 39 yıl, 3 ay, 1 gündür Tahttan indirildi
1)Polonya 16722) 2 Polonya 1673-74
Bu sefer-i hümayunlarında ordunun başında bulundu ise de, gerçekte fiili baş komutan Sadrazam Köprülü-zade Fazıl Ahmet Paşa idi İkinci sefer 1 yıl, 3 ay, 15 gün sürdü )
3)Rusya 1678 sefer-i hümayunun da gerçek başkomutan Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa idi, padişah 2 oğlu ile beraber 5 ay Belgrad’da kaldı, Viyana’ya gitmedi
4)Almanya Seferi-i hümayununda (1683) gerçek başkomutan gene Merzifonlu Paşa idi, padişah iki oğlu beraber 5 ay padişah Belgrad’da kaldı, Viyana’ya gitmedi
Dördüncü Mehmet’in kardeşi Üçüncü Sultan Süleyman’ın (1687-1691) saltanatı 3 yıl, 7 ay, 14 gündür
1)1689’da Almanya seferine çıktı, fakat Sofya’dan ileri gitmedi, 5 ay Sofya’da bekleyip kuzeydeki savaşı izledi
Yerine geçen kardeşi İkinci Sultan Ahmed ( 1691-1695) sefere çıkmadı İkinci Sultan Mustafa’nın (1695-1703) saltanatı 8 yıl, 6 ay, 14 gündür Dördüncü Mehmet’in büyük oğludur Son fiili başkomutanlık eden padişahtır:
1) Almanya ( Tameşvar) 1695
2) Gene Almanya ( Tmaeşvar ) 1696 seferinde Alman imparatorluk ordularını yendi
3) 1697 Almanya seferinde ise Zenta’da yenildi Bu da tarihimizin sonuncu sefer-i hümayunudur
Artık Sefer Yok Gezi Var
İkinci Mustafa’nın yerine geçen kardeşi Üçüncü Ahmed (1703-1730), Dobruca’da Hacıoğlu pazarında doğdu, babasının yanında Rumeli’ni gezdi, 1683 Viyana seferinde babası ve ağabeyi ile beraber 5 ay Belgrad’da kaldı Fakat sefere çıkmadı Ağabeyi gibi asker olmadıktan başka savaşa değil, barışa inanırdı
Sonra İkinci Mustafa’nın oğulları Birinci Mahmud (1730-1754) ve Üçüncü Osman (1754-1757) gelir Bunlar babaları ile beraber Rumel’nde bulundular, fakat sefere çıkmadılar Hükümdarların ordularının başında bizzat başkomutanlık ettiği dönem, bütün Avrupa’da olduğu gibi bizde de sona ermişti
Sonraki padişahlar Bursa, Edirne gibi yakın yerlere gittiler İkinci Mahmud (1808-1839), ayrıca Tuna boylarına, İzmir’e, Rodos’a gitti Büyük oğlu Birinci Abdülmecid (1830-1861) yatla Midilli,Rodos, Sakız,Girit’e, İzmir’e bugün Bulgaristan da kalan beldelerimize gitti Kardeşi Sultan Abdulaziz’i ve büyük oğlu Sultan Murad’ı da ***ürdü Sultan Abdülaziz (1871-1876), Mısır’a gitti Yeğenleri müstakbel Beşinci Murad (1876) ve İkinci Abdülhamid’i (1876-1909) ve Beşinci Mehmet Resat’ı (1909-1918) yanına aldı Bir Osmanlı hükümdarının yabancı ülkeleri ilk ve son resmi ziyareti olarak Avrupa seyahatinde ise Murad ve Abdülhamid efendiler gene vardı, Reşad Efendi yoktu, padişahın büyük oğlu Yusuf İzzetti Efendi katıldı İngiltere, Fransa, Belçika, İtalya, Almanya, Avusturalya-Macaristan ziyaret edildi
Üst üste tahta çıkan 4 kardeşten sonuncusu olan Altıncı Sultan Mehmet Vahdettin (1918-1922), veliahd olarak resmen Almanya’yı ziyaret etti, maiyetinde Mustafa Kemal Paşa vardı Tahttan düşürüldükten sonra Hicaz’a gitti ise de hac yapmadı Hac yapan tek Osmanlı Hakanı yoktur Bu konuda Şeyhülislam Es’ad Efendi’nin 1622tarihli fetvası ünlüdür, şu mealdedir: “ Padişahların hacca gitmek yerine yerlerinde oturup adalet icra etmeleri evladır ( daha iyidir)” Damadı olan İkinci Sultan Osman’ın hac niyetini açıklaması üzerine, bunu önlemek için verilmiş fetvadır
Ordudan Hiç Kopmadılar
Sefer-i hümayunlar dönemi 1697’de kapanmakla beraber, padişahların diyebilirim ki birinci uğraşları orduları idi Orduların hukuki başkomutanları idiler Üçüncü Selim (1789-1807) Nizam-ı Cedit adlı modern orduyu kurdu Ama bu iş İkinci Mahmud ile 1826'’a Vak’a-i Hayriye’den sonra kesin bir şekilde gerçekleşti Sultan Mahmud, iki kışı Rami kışlasının taş odasında uyuyarak geçirdi Sıradan albay gibi kışın kar altında ve çamurlar içinde yeni ordunun talimlerine çıktı Küçük oğlu Sultan Abdülaziz (1876-1909) askerliğe çok meraklı idi ve dünyadaki askeri gelişmeleri de dikkatle izler, Yıldız Saray’ına doldurduğu danışmayı kurmay subaylarla her gelişmeyi müzakere ederdi Son padişahlar oğullarını ve erkek torunları şehzadeleri, yalnız Harbiye’de okuturlar Sultan Reşad’ın büyük oğlu Dr Ziyaeddin Efendi gibi tıp fakültesinde okuyanları çok azdır Son şehzadeler Almanya ve Avusturya gibi yabancı ülkelerde de askerlik okudular, hatta o devletlerin ordularında kıt’a subaylığı yaparak staj gördüler
|