Köprülü Mehmed Paşa,Osmanlı Sadrazamı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Köprülü Mehmet Paşa, (1578 - 1661)

Osmanlı sadrazamı

Zor bir devrede Osmanlı devletini maharetle idare etmiş, karmaşıklığa son vererek, devlete yeniden eski itibarını kazandırmış büyük bir devlet adamıdır

Devlet hizmetine girdiği andan itibaren sık sık haksızlıklara maruz kalmış, çekemeyen kişilerin haset oklarına uğramış, fakat o yılmamış vargücüyle devlet hizmetine koşmuş ve yine en sıkıntılı zamanda hizmete talib olarak devleti selamete çıkarmaya muvaffak olmuştur

Mehmet Paşa, 1578'de Arnavutluk'un Berat Sancağı'nın Rudnik Köyü'nde doğmuştur

Babası Vezirköprü eşrafındandı

Gençliğinde İstanbul'a getirilerek saraya alındı

Has odalı Hüsrev Ağa'ya bağlanarak, büyük odalı zümresine dahil oldu

Sonra hazine-i amire'de vazife aldı

Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın zamanında Mirahorluk payesi aldı

Daha sonra Mirmiranlıkla Şam'a vali tayin edildi

1650'de kubbealtı veziri oldu

Sadrazam Gürcü Mehmet Paşa'nın garazına uğradı ve bu yüzden rütbesi alınarak Köstendil'e sürüldü

İpşir Mustafa Paşa'nın himayesi ile Trablus'a vali tayin edildi

Eskişehir'de karşılaştığı Boynueğri Mehmet Paşa ile birlikte İstanbul'a döndü

Bu esnada bütün memlekette anarşi kol gezmekteydi

Zorbalık ve haksızlık almış yürümüştü

Devlet düzeni bozulmuştu

Ordudaki disiplin bozulmuş, askerler ahaliyi rahatsız etmeye başlamışlardı

Henüz çocuk olan IV

Mehmet'in duruma hakim olması mümkün değildi

Annesi Turhan Valide Sultan saltanat naibeliği yapıyordu

İstanbul'da bulunan Köprülü Mehmed Paşa ise; yakın dostlarından Mimar Kasım Ağa, şair ve mu*****inas Solakzade Mehmet Hemdemi Efendi ve Evliya Çelebi ile sohbet ediyor, devlet idaresi hakkındaki fikirlerini açıklıyordu

Mütevazı fıtratıyla tanınan, mevki ve makamda gözü bulunmayan Mehmet Paşa, devletin içerisinde olduğu durumdan ızdırap duyuyor ve yakın arkadaşlarına devletin kurtarılması için ne yapılması lazım geldiğini anlatıyordu

Turhan Valide Sultan'ın müşavirlerinden olan Mimar Kasım Ağa, Köprülünün fikirlerini Valide sultana anlatmış ve Köprülüyü sadrazam olarak tavsiye etmişti

Valide Sultan Köprülü ile görüştü ve onu sadrazam yapmak istediğini bildirdi

O esnada 78 yaşında olan Köprülü, kendisine geniş yetkiler verildiği ve aleyhine hile koparanların sözlerine itibar edilmeyeceğine söz verildiği takdirde sedâreti kabul edeceğini bildirmiş ve kendisine çok geniş yetkilerin verilmesi üzerine 15 Eylül 1656'da sadrazamlığı kabul etmişti

Mehmet Paşa idareyi ele alır almaz derhal anarşiyi bastırma yoluna gitmiş ve zorbaları birer birer yakalatarak cezalarını vermişti

IV

Murat gibi, ordu intizam altına alınmadan devletin kargaşadan kurtarılamayacağına ve huzurun temin edilemeyeceğine inanan Mehmet Paşa, ordudaki zorbaları temizleyerek, disiplini kurmaya muvaffak oldu

İstanbul'daki karışıklıklarda, yeniçeri kiyafetine soktuğu Hristiyanlar vasıtası ile Müslüman ahaliyi zarara uğratan Rum patriğini idam ettirdi

İstanbul'daki ulema sınıfı arasındaki kargaşalığı önledi ve bu sınıfın huzurla hizmet görür hale gelmelerini sağladı

Devlet bünyesinde asayişi muhafaza edip, huzur ve intizamı ikame ettikten sonra orduyu toplayarak sefere çıktı

Çanakkale Boğazını kapatmış olan Venediklilerin üzerine yürüdü

Kaptan Topal Mehmet Paşa'nın denizden, kendisinin karadan yaptığı taarruz neticesinde Venediklileri boğazdan attı ve Venedik işgali altındaki Bozcaada ve Limni adalarını geri aldı

Ardından, Eflak, Boğdan ve Erdel meselelerini ele aldı

Bu havalideki isyanları bastırdı

Anadolu'daki Abaza Hasan Paşa isyanını da başarıyla bastırdı ve Anadolu'da huzuru temin etti

1661'de Edirne'de vefat eden Köprülü, İstanbul'a getirilerek Divanyolundaki türbesine defnedildi

Kendisinden sonra oğulları, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa sadrazam olarak devlete hizmet etmişlerdir

Yenilik Hareketleri

Orduyu disiplin altına aldı

Devlet hazinesindeki paraların gereksiz yere harcanmasına engel oldu

Çanakkale boğazını tehlikeden kurtardı

Osmanlı devletinin iç ve dış karmaşıklarını bastırdı

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Köprülü Mehmed Paşa,Osmanlı Sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa, (1578 - 1661) Osmanlı sadrazamı Zor bir devrede Osmanlı devletini maharetle idare etmiş, karmaşıklığa son vererek, devlete yeniden eski itibarını kazandırmış büyük bir devlet adamıdır Devlet hizmetine girdiği andan itibaren sık sık haksızlıklara maruz kalmış, çekemeyen kişilerin haset oklarına uğramış, fakat o yılmamış vargücüyle devlet hizmetine koşmuş ve yine en sıkıntılı zamanda hizmete talib olarak devleti selamete çıkarmaya muvaffak olmuştur Mehmet Paşa, 1578'de Arnavutluk'un Berat Sancağı'nın Rudnik Köyü'nde doğmuştur Babası Vezirköprü eşrafındandı Gençliğinde İstanbul'a getirilerek saraya alındı Has odalı Hüsrev Ağa'ya bağlanarak, büyük odalı zümresine dahil oldu Sonra hazine-i amire'de vazife aldı Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın zamanında Mirahorluk payesi aldı Daha sonra Mirmiranlıkla Şam'a vali tayin edildi 1650'de kubbealtı veziri oldu Sadrazam Gürcü Mehmet Paşa'nın garazına uğradı ve bu yüzden rütbesi alınarak Köstendil'e sürüldü İpşir Mustafa Paşa'nın himayesi ile Trablus'a vali tayin edildi Eskişehir'de karşılaştığı Boynueğri Mehmet Paşa ile birlikte İstanbul'a döndü Bu esnada bütün memlekette anarşi kol gezmekteydi Zorbalık ve haksızlık almış yürümüştü Devlet düzeni bozulmuştu Ordudaki disiplin bozulmuş, askerler ahaliyi rahatsız etmeye başlamışlardı Henüz çocuk olan IV Mehmet'in duruma hakim olması mümkün değildi Annesi Turhan Valide Sultan saltanat naibeliği yapıyordu İstanbul'da bulunan Köprülü Mehmed Paşa ise; yakın dostlarından Mimar Kasım Ağa, şair ve mu*****inas Solakzade Mehmet Hemdemi Efendi ve Evliya Çelebi ile sohbet ediyor, devlet idaresi hakkındaki fikirlerini açıklıyordu Mütevazı fıtratıyla tanınan, mevki ve makamda gözü bulunmayan Mehmet Paşa, devletin içerisinde olduğu durumdan ızdırap duyuyor ve yakın arkadaşlarına devletin kurtarılması için ne yapılması lazım geldiğini anlatıyordu Turhan Valide Sultan'ın müşavirlerinden olan Mimar Kasım Ağa, Köprülünün fikirlerini Valide sultana anlatmış ve Köprülüyü sadrazam olarak tavsiye etmişti Valide Sultan Köprülü ile görüştü ve onu sadrazam yapmak istediğini bildirdi O esnada 78 yaşında olan Köprülü, kendisine geniş yetkiler verildiği ve aleyhine hile koparanların sözlerine itibar edilmeyeceğine söz verildiği takdirde sedâreti kabul edeceğini bildirmiş ve kendisine çok geniş yetkilerin verilmesi üzerine 15 Eylül 1656'da sadrazamlığı kabul etmişti Mehmet Paşa idareyi ele alır almaz derhal anarşiyi bastırma yoluna gitmiş ve zorbaları birer birer yakalatarak cezalarını vermişti IV Murat gibi, ordu intizam altına alınmadan devletin kargaşadan kurtarılamayacağına ve huzurun temin edilemeyeceğine inanan Mehmet Paşa, ordudaki zorbaları temizleyerek, disiplini kurmaya muvaffak oldu İstanbul'daki karışıklıklarda, yeniçeri kiyafetine soktuğu Hristiyanlar vasıtası ile Müslüman ahaliyi zarara uğratan Rum patriğini idam ettirdi İstanbul'daki ulema sınıfı arasındaki kargaşalığı önledi ve bu sınıfın huzurla hizmet görür hale gelmelerini sağladı Devlet bünyesinde asayişi muhafaza edip, huzur ve intizamı ikame ettikten sonra orduyu toplayarak sefere çıktı Çanakkale Boğazını kapatmış olan Venediklilerin üzerine yürüdü Kaptan Topal Mehmet Paşa'nın denizden, kendisinin karadan yaptığı taarruz neticesinde Venediklileri boğazdan attı ve Venedik işgali altındaki Bozcaada ve Limni adalarını geri aldı Ardından, Eflak, Boğdan ve Erdel meselelerini ele aldı Bu havalideki isyanları bastırdı Anadolu'daki Abaza Hasan Paşa isyanını da başarıyla bastırdı ve Anadolu'da huzuru temin etti 1661'de Edirne'de vefat eden Köprülü, İstanbul'a getirilerek Divanyolundaki türbesine defnedildi Kendisinden sonra oğulları, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa ve Köprülü Fazıl Mustafa Paşa sadrazam olarak devlete hizmet etmişlerdir Yenilik Hareketleri Orduyu disiplin altına aldı Devlet hazinesindeki paraların gereksiz yere harcanmasına engel oldu Çanakkale boğazını tehlikeden kurtardı Osmanlı devletinin iç ve dış karmaşıklarını bastırdı