Tarih Bilimi Nedir ?Tarihin Tasnifi (Sınıflandırılması)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

TANIMI: İnsan topluluklarının geçmişteki

Yaşayışlarını,( klan, boy, göçebe, yerleşik, sosyal, ekonomik ve sanatsal durumları )

Uğraşılarını, (tarım, ticaret, hayvancılık, denizcilik )

Birbirleriyle olan ilişkilerini,

Oluşturdukları kültür ve uygarlıkları,

Yer ve zaman göstererek

Neden- sonuç ilişkisi içerisinde

Belgelere dayanarak

Objektif bir biçimde

inceleyen ve anlatan sosyal bir bilim dalıdır

Tarih Anlatımında Yer ve Zamanın Önemi

1) Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız

2) Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir

Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler

Sebep-Sonuç İlişkisinin Önemi

Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır

Her olay kendisinden önceki olayın sonucu, kendisinden sonraki olayın sebebidir

Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız

Tarihin Konusu

Bütün yönleriyle insanlığın geçmişidir

İnsanların yaşayışları, gelenekleri, düşünceleri, dini - siyasi ve kültürel yapıları, ekonomik gelişimleri, savaş ve barışları, geçirdikleri evreler

Kısaca insana ait her şey tarihin konusudur

TARİHİ OLAY

Kısa zaman aralığında oluşan gelişmelerdir

(tarih içinde ortaya çıkan, oluşan, ilgiyi çeken veya çekebilecek nitelikteki kısa süreli olarak ortaya çıkan anlık her türlü iş ve etkinliktir )

(İnsanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel ve dini her alanda ortaya çıkan şeylere olay denir

Örnek: Malazgirt Savaşı, Kavimler göçü, Talas Savaşı gibi…

Tarihi Olayların Özellikleri

Konusu insandır

Tarih geçmişte yaşanan olaylardır

Tarih olaylarının incelenebilmesi için olayla ilgili belgelerin bulunması gereklidir

Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar

Her tarihi olay, kendinden önceki olayların sonucu, kendinden sonraki olayların da nedenidir

Tarihi olayların belli bir kanun ve kuralı yoktur

Her olayın kendine özgü nedeni ve sonuçları vardır

Tarih olaylarının maddi ve manevi çeşitli sebepleri vardır

Bir nedene bağlı olarak açıklanamaz

Tarih olayları belli bir yer ve zamanda meydana gelmiştir

Her türlü belgeden yararlanılarak objektif olarak açıklanmalıdır

Birçok insanı etkilemiş olmalıdır

Tarihi olaylar tekrar etmez

Bu nedenle deney ve gözlem yöntemiyle incelenmez

Diğer bilimlerle yakın ilişki içinde aydınlatılır

Olaylar dönemin özelliklerini yansıtır

Tarih olayların sonuçları hakkındaki yargılar ve bilgiler, bulunan yeni belgelerle değişebilir

Tarihi olaylar, sonuçları itibariyle geniş coğrafyalar ve insan kitleleri üzerinde hissedilir

Tarihi olayı, günlük olaydan ayıran en önemli özellik budur

Hiç kimse tarihin mutlak doğru bilgisine ulaştığını iddia edemez

Çünkü bulunacak her yeni belge, mevcut bilgileri tamamlayabilir, daha anlaşılır hale getirebilir veya tamamen değiştirebilir

TARİHİ OLGU: Uzun sürede etkinliği anlaşılan gelişmelerdir

(tarih içinde birtakım olayların dayandığı neden veya bu nedenlerin yol açtığı sonuçtur

Olayların sonuçlarına bağlı olarak ortaya çıkan uzun süreli gelişmelere denir)

(Oluşum sürecinde veya başka bir durumun belirtisi olarak gözlemlenen gelişmelere olgu denir

)

Örnek: Anadolu’nun Türkleşmesi, Feodalitenin yaygınlaşması, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması gibi

Örnek: Atatürk’ün Samsun'a çıkması tarihi olay, Türk inkılâbının yaşanması tarihi olgudur

Fransız Devrimi bir olaydır; devrim bir olgudur

Tarih Felsefesi: Günümüzdeki sorunların ya da gelişmelerin çözümünde ve yönlendirilmesinde, geçmişin (tarihin) yorumlanarak kullanılmasıdır

TARİHİN AMACI: İnsanlığın zaman içinde geçirdiği olay ve olguları anlamak ve geçmişin tecrübesinin yorumlayarak geleceğe hazırlanmaktır

TARİH ÖĞRENMENİN YARARLARI

1

İnsanların düşünme yeteneklerini geliştirir

2

İnsanların kültür seviyelerini yükseltir

3

Manevi değerlerin yükselmesini sağlar

4

İnsanda aile, ülke ve millet sevgisini güçlendirir

5

Devletlerarası ilişkileri düzenler

6

Tarih insanlığın hafızasıdır

Bu birikimle ilgilenmek, insanın kendisini tanımasını sağlar

7

Geçmişteki olayları değerlendiren insanlar, geleceklerine çok daha iyi yön verirler

8

Tarihini bilen ve ona sahip çıkan biri, inanlığın gelişim sürecinde kendi toplumunun yerini belirler

9

Olaylara geniş açıdan bakarak, yapıcı, hoşgörülü ve yararlı olmayı öğretir

10

İnsan, aile, millet ve vatan sevgisinin yanında barış içinde yaşama fikrini güçlendirir

11

Diğer insan, toplum ya da milletlerle ilişkilerde temel değerlerin oluşmasında katkıda bulunur

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tarih Bilimi Nedir ?Tarihin Tasnifi (Sınıflandırılması) TANIMI: İnsan topluluklarının geçmişteki Yaşayışlarını,( klan, boy, göçebe, yerleşik, sosyal, ekonomik ve sanatsal durumları ) Uğraşılarını, (tarım, ticaret, hayvancılık, denizcilik ) Birbirleriyle olan ilişkilerini, Oluşturdukları kültür ve uygarlıkları, Yer ve zaman göstererek Neden- sonuç ilişkisi içerisinde Belgelere dayanarak Objektif bir biçimde inceleyen ve anlatan sosyal bir bilim dalıdır Tarih Anlatımında Yer ve Zamanın Önemi 1) Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın gerçek olup olmadığını anlarız 2) Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler Sebep-Sonuç İlişkisinin Önemi Bütün olaylar bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdır Her olay kendisinden önceki olayın sonucu, kendisinden sonraki olayın sebebidir Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız Tarihin Konusu Bütün yönleriyle insanlığın geçmişidir İnsanların yaşayışları, gelenekleri, düşünceleri, dini - siyasi ve kültürel yapıları, ekonomik gelişimleri, savaş ve barışları, geçirdikleri evreler Kısaca insana ait her şey tarihin konusudur TARİHİ OLAY Kısa zaman aralığında oluşan gelişmelerdir (tarih içinde ortaya çıkan, oluşan, ilgiyi çeken veya çekebilecek nitelikteki kısa süreli olarak ortaya çıkan anlık her türlü iş ve etkinliktir ) (İnsanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel ve dini her alanda ortaya çıkan şeylere olay denir Örnek: Malazgirt Savaşı, Kavimler göçü, Talas Savaşı gibi… Tarihi Olayların Özellikleri Konusu insandır Tarih geçmişte yaşanan olaylardır Tarih olaylarının incelenebilmesi için olayla ilgili belgelerin bulunması gereklidir Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar Her tarihi olay, kendinden önceki olayların sonucu, kendinden sonraki olayların da nedenidir Tarihi olayların belli bir kanun ve kuralı yoktur Her olayın kendine özgü nedeni ve sonuçları vardır Tarih olaylarının maddi ve manevi çeşitli sebepleri vardır Bir nedene bağlı olarak açıklanamaz Tarih olayları belli bir yer ve zamanda meydana gelmiştir Her türlü belgeden yararlanılarak objektif olarak açıklanmalıdır Birçok insanı etkilemiş olmalıdır Tarihi olaylar tekrar etmez Bu nedenle deney ve gözlem yöntemiyle incelenmez Diğer bilimlerle yakın ilişki içinde aydınlatılır Olaylar dönemin özelliklerini yansıtır Tarih olayların sonuçları hakkındaki yargılar ve bilgiler, bulunan yeni belgelerle değişebilir Tarihi olaylar, sonuçları itibariyle geniş coğrafyalar ve insan kitleleri üzerinde hissedilir Tarihi olayı, günlük olaydan ayıran en önemli özellik budur Hiç kimse tarihin mutlak doğru bilgisine ulaştığını iddia edemez Çünkü bulunacak her yeni belge, mevcut bilgileri tamamlayabilir, daha anlaşılır hale getirebilir veya tamamen değiştirebilir TARİHİ OLGU: Uzun sürede etkinliği anlaşılan gelişmelerdir (tarih içinde birtakım olayların dayandığı neden veya bu nedenlerin yol açtığı sonuçtur Olayların sonuçlarına bağlı olarak ortaya çıkan uzun süreli gelişmelere denir) (Oluşum sürecinde veya başka bir durumun belirtisi olarak gözlemlenen gelişmelere olgu denir ) Örnek: Anadolu’nun Türkleşmesi, Feodalitenin yaygınlaşması, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması gibi Örnek: Atatürk’ün Samsun'a çıkması tarihi olay, Türk inkılâbının yaşanması tarihi olgudur Fransız Devrimi bir olaydır; devrim bir olgudur Tarih Felsefesi: Günümüzdeki sorunların ya da gelişmelerin çözümünde ve yönlendirilmesinde, geçmişin (tarihin) yorumlanarak kullanılmasıdır TARİHİN AMACI: İnsanlığın zaman içinde geçirdiği olay ve olguları anlamak ve geçmişin tecrübesinin yorumlayarak geleceğe hazırlanmaktır TARİH ÖĞRENMENİN YARARLARI 1 İnsanların düşünme yeteneklerini geliştirir 2 İnsanların kültür seviyelerini yükseltir 3 Manevi değerlerin yükselmesini sağlar 4 İnsanda aile, ülke ve millet sevgisini güçlendirir 5 Devletlerarası ilişkileri düzenler 6 Tarih insanlığın hafızasıdır Bu birikimle ilgilenmek, insanın kendisini tanımasını sağlar 7 Geçmişteki olayları değerlendiren insanlar, geleceklerine çok daha iyi yön verirler 8 Tarihini bilen ve ona sahip çıkan biri, inanlığın gelişim sürecinde kendi toplumunun yerini belirler 9 Olaylara geniş açıdan bakarak, yapıcı, hoşgörülü ve yararlı olmayı öğretir 10 İnsan, aile, millet ve vatan sevgisinin yanında barış içinde yaşama fikrini güçlendirir 11 Diğer insan, toplum ya da milletlerle ilişkilerde temel değerlerin oluşmasında katkıda bulunur