10-10-2012
|
#11
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kurtuluş Savaşı'na Katılan Üst Kademelerdeki Komutanlar
Ahmet Naci Eldeniz,
(d 1875, Manastır - ö 1948),
Türk asker, siyasetçi
Kurtuluş Savaşı'na katılan üst dereceli komutanlardan birisidir Savaştan sonra milletvekili olarak görev yapmıştır
1875 yılında Manastır’da doğdu 1893'te Harp Okulu’nu bitirdi 1893-1895'te Alman Harp Akademisi’nde öğrenim gördü Çeşitli okul komutanlıklarında ve kurmay görevlerinde bulundu
1895'te Üsteğmen, 1897'de Yüzbaşı, 1902'de Binbaşı, (1907'de Yarbay, 1908'de Albay oldu ise de; 1908 yılında II Meşrutiyet'in ilanından sonra 1909’da çıkarılan Tasfiye-i Rütep kanunuyla rütbesi tekrar Binbaşılığa indirildi1914'te Yarbay 1917'de Albay oldu
1918-1920'de şehzadelerin askerlik öğretmeni ve aynı zamanda Padişah Başyaveri idi Atatürk'ün harbiyeden hocasıydı
1920-1921'de, Konaklar, Askeri Okullar Müfettişliği yaptı ve 25 Ağustos 1921'de Kurtuluş Savaşı’na katılmak üzere Ankara’ya geçti Bir süre burada da Askeri okullar Müfettişliği yaptıktan sonra 8 Mayıs 1922'de 7 nci Tümen Komutanlığına atanarak Büyük Taarruz’a katıldı ve 1922'de General oldu 13 Aralık 1922'de tekrar Askeri Okullar Müfettişi oldu 31 Ekim 1924'te 5 nci Kolordu Komutanlığına atandı 1927'de Korgeneralliğe yükseldi ve 26 Aralık 1927'de Generaller Askeri Mahkemesi Üyeliğine atandı 24 Ağustos 1928'de isteği ile emekliye ayrılan Korg Naci İldeniz Cebelibereket ve Seyhan Milletvekilliği yaptı 1948 yılında öldü
Cavit Erdel
(d 1884, Edirne - ö 5 Mart 1933)
Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından
Türk asker ve TBMM üyesi
1905’te Harp Akademisi’nden mezun oldu 1910-1911’de Fransa’da mesleki öğrenim gördükten sonra; Balkan Savaşı’nda çarpıştı I Dünya Savaşı’nda değişik cephe ve birliklerde Kurmay Başkanlıkları ile Tümen Komutanlıklarına vekillik yaptı
Kars Müstahkem Mevki Komutanlığı yapmakta iken 1921 yılında Kars milletvekili seçildi Aynı görevle Büyük Taarruz Harekatı’na katılarak, 1922’de albay oldu
Ağustos 1923’te milletvekilliği görevi devam etmek üzere Milli Savunma Bakanlığı Personel Daire Başkanlığı’na getirildi 1924 yılı sonlarından itibaren izinli sayılmak suretiyle, 1926 yılına kadar Kars milletvekilliğine devam etti 1926-1927’de 7 nci Tümen Komutanı olarak görev yaptı 1927’de tümgeneralliğe yükseldi ve 1933 yılına kadar 16 ncı Tümen Komutanlığı yaptı
1933 yılı başlarında Askeri Yargıtay üyeliğine atandı ve bu görevde iken 5 Mart 1933 tarihinde öldü Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Atatürk'ün silah arkadaşları için Atatürk Orman Çiftliği arazisinde oluşturulan Devlet Mezarlığı'na kemikleri nakledildi
Mehmet Arif Bey
(d 1883, Adana - ö 13 Temmuz 1926, İzmir)
Türk asker ve milletvekili
Cephedeki çadırında ayı beslediği için daha ziyade Ayıcı Arif lakabıyla tanınır
1926 yılında İzmir Suikastı davasında suçlu bulunarak idam edildi
Karakeçeli aşiretinden Yusuf Ziya Bey'in oğludur Harbiye'yi, ardından Erkan-ı Harbiye'yi bitirdi Balkan Savaşları ve I Dünya Savaşı'na katıldı 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal'in kurmay ikinci başkanı olarak Bandırma Vapuru'yla Samsun'a çıkan 19 kişi arasında yer aldı Nisan 1920'de 11 Tümen komutanı oldu Pozantı Kuşatması ve Düzce Ayaklanması'nın bastırılmasında görev aldı İnönü Savaşları'na katıldı Temmuz 1921'de 3 Grup Komutanı olarak Eskişehir ve Kütahya Çarpışmalarında görev aldı 1922'de 3 Grup Komutanlığına atandı Ancak Eskişehir ve Kütahya çarpışmalarındaki, cephe emrini sebepsiz yere geciktirmek ve bu geciken emrin cephenin yarılmasına sebep olması gibi mühim hataları nedeniyle İsmet Paşa tarafından görevinden alınarak Başkomutanlık Genel Sekreterliği görevine getirildi
1923 yılında Eskişehir milletvekili olarak 2 TBMM'ye katılan Mehmet Arif Bey 1926 yılında İzmir Suikastı davasında suçlu bulunarak İzmir'de idam edildi
Anadolu İnkilabı ve Mücahedat-ı Milliye Hatırası (1335 - 1339) adlı Kurtuluş Savaşı anıları 1987'de Anadolu İnkilabı ve Millî Mücadele Anıları (1919-1923) adıyla yeniden yayımlandı
(İnegöl yakınlarındaki Boğazova ormanlarında bulduğu yavru ayıyı yanına almıştır Tırnaklarını ve dişlerini çektirdikten sonra bu ayıyı uzun süre yanında tuttuğu için lakabını buradan almaktadır)
Salih Omurtak,
(d 1889, Selanik – ö 23 Haziran 1954)
Türkiye Cumhuriyeti'nin 4 Genelkurmay Başkanı'dır
Meslek Hayatı
1907 yılında Harp Okulu'nu Teğmen rütbesi ile bitirdi Aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni 1910 yılında bitirerek Kurmay oldu Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Azerbaycan'ı ve Kuzey Kafkasya'yı kurtaracak olan 2 Kuvve-i Seferi'de görev aldı 1920 yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde görev yaptı 22 Ocak 1920'de görevle geldiği Ankara'da kalarak Milli Ordu'ya iltihak etti Kurtuluş Savaşı'nda Genelkurmay Harekât Şube Müdürlüğü görevini yürüterek Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün karagahında bulundu Başkumandanlık Meydan Savaşı'nda 61 Piyade Tümen Komutanlığı görevinde iken Afyonkarahisar kuzeyindeki Yunan taarruzlarını püskürtme ve Yunan Sağ kanadına karşı-taarruz yapma başarılarını gösterdi 1926 yılına kadar çeşitli birliklerde komutanlık yaptı
1926 yılında Tümgeneral (Mirliva), 1930 yılında Korgeneral ve 1940 yılında Orgeneralliğe yükseldi Tümgeneral rütbesi ile 8 Kolordu Komutanlığı, Korgeneral rütbesi ile 9 ve 3 Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu Orgeneral rütbesinde Yüksek Askeri Şura Üyeliği, Genelkurmay 2 Başkanlığı ve 1 Ordu Komutanlığı yaptı 29 Temmuz 1946 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atanarak 8 Haziran 1949 tarihine kadar Genelkurmay Başkanlığı yaptı Rahatsızlığı nedeniyle 1 Ocak 1950 tarihine kadar sıhhi sebepten izinli bulundu Yüksek Askeri Şura Üyeliği görevinde iken, 6 Temmuz 1950 tarihinde isteği ile emekli oldu
23 Haziran 1954 tarihinde vefat etmiş,Ankara Ankara Hava Şehitliği'nde toprağa verildi Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Atatürk'ün silah arkadaşları için Atatürk Orman Çiftliği arazisinde oluşturulan Devlet Mezarlığı'na nakledildi
Almanca ve Fransızca bilen Orgeneral Salih OMURTAK evlenmemiştir
Halit Akmansü
(1884 – 1953)
Türk asker ve siyaset adamı
Dadaylı Halit Bey olarak da tanınır
1884 yılında Kastamonu'nun Daday ilçesinin Kelebek köyünde doğdu Kastamonu Askerî Rüştiyesi ve Bursa İdadîsinden sonra 1903-1906 Mekteb-i Harbiye'yi başarı ile bitirdi 1906'da sınıfının ikincisi mülâzım olarak orduya katıldı Erkân-ı Harbiye Mektebini bitirerek kurmay yüzbaşı oldu I Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi çarpışmalarına katıldı Mondros Mütarekesi imzalandığında Diyarbakır’daki 13 Kolordu’nun kurmay başkanıydı İstanbul Hükümeti tarafından Sivas Kongresi’ni dağıtmakla görevlendirilen Ali Galip’in engellenmesinde büyük rol oynadı
1921’de Sakarya Savaşı’nda 3 Kafkas Tümeni’ni, 30 Ağustos 1922’de Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde 5 Kafkas Tümeni’nin komutanlığını yaptı 2 Eylül 1922’de Küçük Asya Ordusu başkomutanı Yunan General Trikopis’i ve 2 Kolordu Komutanı General Dijennis ile 13 Tümen Komutanı Albay Vandelis'le 39l subay, 4385 eri Karacahisar köyü yakınlarında teslim aldı Bu subaylar arasında İzmir’in işgali sırasında şehre ilk giren Efzun Alayı’nın komutanı da vardı Esirleri ordu karargahına götürmeden Trikopis’e, “İsteseydiniz İzmir’e ulaşır, oradan da gemilerle Yunanistan’a geçebilirdiniz Bunu yapmayarak niye bize teslim oldunuz?” diye soran Albay Halit Bey, şu cevabı aldı; “Evet, biz bunu yapabilirdik Subaylarımızla bir toplantı yaptık Saatlerce ne yapacağımızı tartıştık ve kaçıp Yunanistan’a dönmektense, Türk askerine teslim olmayı yeğledik Çünkü Atina’ya vardığımızda bizi derhal idam ederlerdi Oysa biz, Türk askerinin bize iyi davranacağından emindik!"
Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal’in isteğiyle askerliği bırakıp siyasete girdi 1923’de TBMM 2 Dönem Kastamonu milletvekili seçildi Ertesi yıl kurulan muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’na katıldı Hilafetin siyaseten sürdürülmesini savundu 1927’de siyasal yaşamdan çekildi, 1953’de vefat etti Naaşı bugün 3 Cumhurbaşkanı ve 61 İstiklâl Harbi Komutanı ile beraber Ankara’daki Devlet Mezarlığı’ndadır
|
|
|
|