|
Prof. Dr. Sinsi
|
Büyük Taarruz'da Komuta Kademelerinde Görev Alanlarla Üst Düzeydeki Karargâh Subaylar
BATI CEPHESİ KOMUTANLIĞI'NIN 25 AĞUSTOS 1922 KURULUŞU
BATI CEPHESİ KUMANDANI
TÜMGENERAL İSMET (ORGENERAL İSMET İNÖNÜ)
(1319-Top 1)
1 Eylül 1903'de Mühendishane-i Berri-i Hümayun'u (Topçu Okulu) Topçu Teğmeni olarak bitirdi ve başarı derecesi nedeniyle kurmay sınıfına ayrılarak Harp Akademisi'ne geçti 26 Eylül 1906'da Kurmay Yüzbaşı olarak orduya katıldı 1908'de Kolağası oldu 13 Nisan 1909'da, 31 Mart olayını bastıran "Harekat Ordusu" 2 nci Süvari Tümeni Kurmayı olarak İstanbul'a geldi Sonra Yemen Kuvayı Umumiye Komutanlığı Kurmay Başkanlığı yaptı
26 Nisan 1912'de Binbaşı oldu Çatalca Ordusu Sağ Cenah Komutanlığı Kurmaylığında bulundu Savaştan sonra İstanbul Antlaşması görüşmelerini yapan kurulda askeri danışman olarak görevlendirildi
29 Kasım 1914'de Yarbay oldu Genel Karargah 1 nci Şube Müdürlüğü ve 2 nci Ordu Kurmay Başkanlığı yaptı
14 Aralık 1915'de Albay oldu ve 12 Ocak 1917'ye kadar 2 nci Ordu Kurmay Başkanlığında kaldı Bu tarihten sonra 4, 20 ve 3 ncü Kolordu Komutanı olarak başarılı görevler yaptı 24 Ekim 1918'de Harbiye Nezareti (Milli Savunma Bakanlığı) Müsteşarlığına getirildi ve barış esaslarının askeri maddelerini görüşmek üzere kurulan komisyona da başkanlık etti
1920 yılı başında İstanbul'dan izinli olarak Ankara'ya geldi ve Mustafa Kemal ile görüştü 3 Şubatta Harbiye Nazırı Fevzi (ÇAKMAK) Paşa'nın çağırması üzerine İstanbul'a döndü
19 Mart 1920'de İstanbul'dan gizlice ayrılarak 9 Nisan'da tekrar Ankara'ya geldi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması hazırlıklarına katıldı
23 Nisan 1920'de Edirne Milletvekili, 3 Mayıs 1920'de Genelkurmay Başkanı, 10 Kasım 1920-4 Mayıs 1921'de Genelkurmay Başkanlığı görevi saklı kalmak ve fakat kendilerine Milli Savunma Bakanı Fevzi Paşa vekâlet etmek üzere ordu komutanı yetkisiyle Batı Cephesi Kuzey Kesimi Komutanı oldu Kuzey ve Güney kesimlerin tek komuta altında birleştirilmesi üzerine 12 Ekim 1922'ye kadar Batı Cephesi Komutanı olarak görev yaptı (5 Ağustos 1921'de Genelkurmay Başkanlığına asaleten Fevzi Paşa atandı)
İsmet Paşa'yı, 4-11 Ekim 1922 Mudanya Konferansında Türk Heyeti Başkanı, Lozan Barış Konferansında Dışişleri Bakanı ve Türkiye Başdele-gesi olarak görüyoruz Bu yetenekli insan cephe komutanı olarak kazandığı başarıyı konferans masalarında da sürdürüyor ve ATATÜRK'le birlikte Türkiye Cumhuriyeti'ni kuruyor
İsmet Paşa için, Atatürk şöyle diyor: "İsmet Paşanın, gerek Genelkurmay Başkanlığında gerekse daha sonraki cephe komutanlığında gösterdiği varlık ve üstün çaba, kendisine görev verişteki yanılmazlığımı edimli olarak ortaya koymuş bulunduğu için millet karşısında, ordu karşısında ve tarih karşısında içim adamakıllı rahattır"
İkinci İnönü Zaferi üzerine Atatürk'le İnönü'nün birbirlerine gönderdikleri kutlama ve teşekkür telgraflarında, bu güvenin ve karşılığı olan gönül borcunun içtenlikle dile getirildiği görülür
Yukarda görüldüğü gibi, İsmet İNÖNÜ İstiklal Harbi'ne Albay olarak katılmış 1 Mart 1921'de General 31 Ağustos 1922'de Korgeneral, 30 Ağustos 1926'da Orgeneral olmuş ve 30 Haziran 1927'de askerlikten emekliye ayrılmıştır
İsmet İNÖNÜ, ATATÜRK döneminde 30 Ekim 1923-30 Kasım 1924 ve 3 Mart 1925-25 Ekim 1937 tarihleri arasında Başbakanlık yapmış, ATATÜRK'ün ölümünden sonra da Cumhurbaşkanı olmuştur 25 Aralık 1973'de öldü
Katıldığı Harpler:
1910— 1911 Yemen Ayaklanmasında, Ahmet İzzet Paşa'nın Kur Bşk
1912 — 1913 Balkan Harbi, çeşitli karargahlarda kurmay görevi,
1914— 1918 Birinci Dünya Harbinde, Ordu Kurmay Başkanlığı ve Kolordu Komutanlığı
1919 — 1920 İstiklâl Harbinde, Genelkurmay Başkanlığı ve Batı Cephesi Komutanlığı
Nişan ve Madalyaları:
Altın Maarif Madalyası Dördüncü Rütbeden Mecidi Nişanı (1911)
Gümüş Muharebe İmtiyaz Madalyası (16 Ağustos 1915)
Alman İkinci Demir Salip Nişanı (26 Aralık 1915)
Avusturya-Macaristan Harp ve Üçüncü Rütbeden Kron dö Merit Nişanları (1916)
Harp Madalyası (1916)
Gümüş ve Altın Muharebe Liyakat Madalyası (12 Aralık 1916)
Alman Birinci Demir Salip Nişanı (20 Eylül 1917)
İkinci Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı (1917)
İkinci Rütbeden Kılıçlı Osmani Nişanı (1918)
Alman İkinci Rütbeden Kılıçlı Kartal Nişanı (1918)
Altın Muharebe İmtiyaz Madalyası (1921)
İstiklâl Madalyası (21 Kasım 1923),
TBMM Takdirnamesi
Yazdığı Eserler:
"Hatıralarım"
Fransızca, Almanca ve İngilizce bilirdi
BATI CEPHESİ KOMUTANLIĞI KURMAY BAŞKANI KURMAY ALBAY ASIM (ORGENERAL ASIM GÜNDÜZ)
(1316-P 2)
1901'de Harp Okulu'nu, 11 Ocak 1905'de Harp Akademisi'ni bitirmiş ve Kurmay Yüzbaşı olarak orduya katılmıştır
27 Kasım 1911'de Bnb, 14 Eylül 1915'de Yzb, 12 Mayıs igi8'de Alb olmuş çeşitli kurmay görevlerinde bulunduktan sonra 2 Ekim 1918'de Şam dolaylarında İngilizlere esir düşmüştür 22 Temmuz 1919'da esaretten İstanbul'a dönmüş Harp Akademisi Tabya Öğretmenliği ve aynı zamanda Şehzade Öğretmenliği yapmıştır 3 Ağustos 1921'de Anadolu'ya geçmiş, 18 Ağustos 1921'de Batı Cephesi Komutanlığı Kurmay Başkanlığına vekaleten ve bir ay sonrada (Kolordu Komutanı yetkisiyle) asaleten atanarak, İstiklâl Harbi'nin sonuna kadar bu görevde kalmıştır
31 Ağustos 1922'de Tümgeneralliğe yükseltilmiş, 2 Eylül 1923'de Genelkurmay İkinci Başkanlığına atanmıştır 8 ve 9 ncu Kolordu Komutanlıklarında bulunduktan sonra 30 Ağustos 1926'da Korgeneral olmuş, 5 nci Kolordu Komutanı iken 5 Ocak 1929'da tekrar Genelkurmay İkinci Başkanlığına atanmış, bu görevdeyken 30 Ağustos 1937'de Orgeneral olmuştur 1 Aralık 1943'de Yüksek Askeri Şura Üyeliğine atanmış, 3 Ağustos 1945'de yaş haddinden emekliye ayrılmıştır
Katıldığı Savaşlar:
1912 — 1913 Balkan Harbi, Genel Karargah Harekat Şube Müdür Yardımcısı,
1914 — 1918 Birinci Dünya Harbi, Kolordu Kurmay Başkanı, Sina Cephesi Kurmay Başkanı, Tümen Komutanı (48 inci Tümen)
1919 — 1922 Batı Cephesi Kurmay Başkanı (İstiklâl Harbinde)
Nişan ve Madalyaları:
Beşinci ve Üçüncü Rütbelerden Mecidi Nişanları
Dördüncü Rütbeden Osmani Nişanı, Harp Madalyası
Gümüş Muharebe Liyakat, Gümüş Muharebe İmtiyaz Madalyaları
Alman Üçüncü Rütbeden Muharebe Kırmızı Kartal ve İkinci Sınıf Demir Salip Nişanları
Avusturya - Macaristan Üçüncü Rütbeden Harp Alametli Liyakat Salibi, Bavyara Üçüncü Rütbeden Kılıçlı Meziyet Nişanları
Afgan, Yugoslavya ve Yunan Nişanları
İstiklâl Madalyası ve Takdirname
Yazdığı Eserler:
On yedi eseri olup; Sahra Tahkimatı, Mevzi İnşası, Yakın Muharebe Araçları, Lağım Muharebeleri, Şeria Muharebeleri, İstihkam Kıtaları, ve Kaleler başlıcalarıdır
1909 — 1911'de Alman ordusunda eğitim gördü, Almanca ve Fransızca biliyordu
BİRİNCİ ORDU
1 NCİ ORDU KOMUTANI
TÜMGENERAL NURETTİN (KORGENERAL NURETTİN)
(1309-P 31)
1893'de Harp Okulu'nu bitirmiş ve Teğmen rütbesiyle orduya katılmıştır
31 Ocak 1895'te Üsteğmen, 22 Temmuz 1895'te Yüzbaşı, 1901'de Bnb, 1907'de Yb, 1908'de Alb olmuşsa da; 1909'da Tasfiye-i Rüteb Kanunuyla rütbesi tekrar Bnblığa indirilmiştir 1911'de tekrar Yrb, 1914'te Alb olmuş çeşitli kıta karargah görevlerinde bulunmuş padişah yaverliği yapmıştır 4 ncü Tümen, Irak ve Havalisi Komutanlıklarında da bulunduktan sonra Ocak 1916'da 9 ncu Kolordu Komutanlığına atanmıştır
1918'de Tümgeneralliğe yükseltilmiş, 17 nci ve 25 nci Kolordu Komutanlığı ve İzmir Valiliği yapmış, Temmuz 1920'de Anadolu'ya geçerek İstiklâl Savaşı'na katılmıştır Aralık 1920'de Merkez Ordusu Komutanlığına, Haziran 1922'de de Birinci Ordu Komutanlığına atanan Nurettin Paşa Büyük Taarruz'a katılmış ve Ağustos 1923'te Birinci Ordu Kararga-hı'nın lağvı üzerine izinli sayılmış ve Ocak 1925'te isteğiyle emekliye ayrılmıştır (31 Ağustos 1922'de Korgeneral oldu)
Nurettin Paşa'nın, yüksek düzeydeki görevleri Atatürk'ün sert eleştirilerine hedef olmuştur Bağımsız olarak Bursa'dan seçimlere giren ve kazanan Paşa'nın abartmalı yaşam öyküsü kitabı, Nutuk'ta geniş biçimde eleştirilmektedir Büyük Taarruzda gözü pek davranmadığı, uygulanması olanaksız emirler verdiği, karar vermede görevi aksatacak kadar geciktiği ve tedbirsiz hareketlere giriştiğine de değinilir
Katıldığı Savaşlar:
1897 Osmanlı — Yunan Harbinde Başkomutan Ethem Paşa'nın Yaveri
1911 — 1912 Osmanlı — İtalyan Harbinde, Yemen'de görevli
1912 — 1913 Balkan Harbinde 9 ncu Piyade Alay Komutanı
1914 — 1918 Tümen, ve Kolordu Komutanı
1919 — 1922 İstiklâl Harbi'nde Ordu Komutanı
Nişan ve Madalyaları:
Beşinci Rütbeden Mendi,
İkinci Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanları
Üçüncü Rütbeden Osmani Nişanı, Altın Liyakat Madalyası
Fransız Lejyondönör ve Alman Demir Salip Nişanları
İstiklâl Madalyası ve Takdirname
Almanca, Fransızca ve Rusça ve Arapça biliyordu
1 NCİ ORDU KOMUTANLIĞI KURMAY BAŞKANI KURMAY ALBAY EMİN
(KORGENERAL MEHMET EMİN KORAL)
(1318-Ağ-Top 1)
1902'de Mühendishane-i Berri-i Hümayun'u, 1905'de Harp Akademi-si'ni bitirmiş Kurmay Yzb olarak orduya katılmıştır
1912'de Bnb, 1915'de Yarbay, 1916'da Alb olmuş çeşitli kıta ve karargah görevlerinde bulunduktan sonra 11 Nisan 1916'da, 17 nci Tümen Komutanı, 12 Haziran 1916'da 10 ncu Kafkas Tümen Komutanı, 29 Haziran 1917'de 49 ncu Tümen Komutanı, 19 Temmuz 1917'de 59 ncu Tümen Komutanı, 25 Eylül 1918'de 61 nci Tümen Komutanı, 21 Mart 1919'da Karadeniz Boğazı Müstahkem Mevki Komutanı, 9 Aralık 1920'de Mürettep Tümen Komutanı olmuş n Ocak 1922'de İstanbul'da Genelkurmay Başkanlığı İkinci Şube Müdürü iken İstiklâl Harbi'ne katılmak üzere Anadolu'ya geçmiş ve 23 Ocak — 23 Kasım 1922 tarihleri arasında Birinci Ordu Kurmay Başkanlığı Büyük Taarruz'dan sonrada 18 nci Tümen Komutanlığı, İzmir Müstahkem Mevki Komutanlığı yapmıştır
1922'de Tümgeneral olmuş 4 ncü Kolordu Komutanı iken 1926'da Korgenerallege yükseltilmiş, 26 Ağustos 1929'da da malulen emekli olmuştur
Katıldığı Savaşlar:
1911 — 1912 Osmanlı — İtalyan Harbi, Kurmay görevlerinde
1912 — 1913 Balkan Harbi, Yanya Kalesi Komutanlığı emrinde
1914 — 1918 Birinci Dünya Harbi, Tümen Komutanlıklarında
1919 — 1922 İstiklâl Harbi, Birinci Ordu Kurmay Başkanlığında
Nişan ve Madalyaları:
Dürdüncü Rütbeden Osmani ve Üçüncü Rütbeden Kılıçlı Osmani Nişanlan
Harp ve Gümüş Muharebe İmtiyaz Madalyaları
Alman İkinci Sınıf Demir Salip Nişanı
Avusturya — Macaristan Üçüncü Sınıf Askeri Meziyet ve Şövalye Nişanları
İstiklâl Madalyası
1 NCİ KOLORDU KOMUTANI KURMAY ALBAY İZZETTİN
(ORGENERAL İZZETTİN ÇALIŞLAR)
(1319-Top 2)
1882 Yılında Yanya'da doğan İzzettin Çalışlar, 1903'de Mühendisha-ne-i Berri-i Hünayun'u, 1906'da Harp Akademisi'ni bitirerek Kurmay Yüzbaşı Rütbesiyle 3 ncü Ordu emrine atanmış, çeşitli kıta ve kurmay görevlerinde bulunmuştur 31 Mart Ayaklanması'nı bastıran Hareket Ordusu 1 nci Mürettep Tümen Kurmay Başkanı olarak İstanbul'a gelmiştir 12 Nisan 1914'de Binbaşı, 14 Eylül 1916'da Yarbaylığa yükselmiştir (Albay Mustafa Kemal'in komuta ettiği 19 uncu Tümen ve Anafartalar Grubunun Kurmay Başkanlığını yapmıştır
15 Temmuz 1916'da 2 nci Ordu Kurmay Başkanlığına, 26 Kasım 1918'de Genelkurmay 4 ncü Şube Müdürlüğüne atanmıştır
I Temmuz 1920'de Anadolu'ya geçen İzzettin Bey iki ay kadar 23 ncü Tümen Komutanlığında, 20 nci Kolordu Komutan Vekilliğinde bulunduktan sonra Eylül 192o'de 61 nci Tümen Komutanlığına atanmış ve bu görevdeyken, Çerkez Ethem ve kardeşlerinin Yunan birlikleriyle birlikte Kütahya'ya yaptıkları saldırının karşılanmasında başarı göstermiştir Nutuk'ta Atatürk, kendisinden şöyle söz etmektedir "İzzettin Paşa'nın sağlam karekteri, bilgilice komutası ve buyruğu akandaki Türk subay ve erlerinin üstün yiğitlikleri Ethem ve kardeşleriyle birlikte saldıran hain kuvvetleri yendi Ve kaçmak zorunda bıraktı
İzzettin Paşa n, 12, 13 Ocak 1921 günlerinde yalnız başına düşmanla savaştıktan sonra, akşam güneş batarken yaptığı bir karşı saldırıyla Ethem kuvvetlerini yendi ve kaçmak zorunda bıraktı"
11 Ocak 1921'de Albaylığa yükselmiş, Mayıs 1921'de 1 nci Grup, 13 Eylül 1921'de 1 nci Kolordu Komutanı olarak, Sakarya Meydan Muhare-besi'nde ve Büyük Taarruz'da yararlı hizmetler görmüştü
31 Ağustos 1922'de Tümgeneral, 30 Ağustos 1926'da Korgeneral, 30 Ağustos 1930'da Orgeneral olmuş 2 nci ve 3 ncü Ordu Kda bulunmuş, 20 Aralık 1939'da isteğiyle emekliye ayrılmıştır 20 Ağustos 1951'de ölmüştür
Katıldığı Harpler:
1912 — 1913 Balkan Harbinde, Kurmay görevlerinde bulunmuş,
1914 — 1918 Birinci Dünya Harbinde, büyük karargahlarda Kurmay
Başkanlığı ve o düzeyde görevler yapmış, 1919— 1922 İstiklâl Harbinde, Tümen ve Kolordu Komutanlıklarında
bulunmuştur
Nişan ve Madalyaları:
Dördüncü Rütbeden Mecidi ve Üçüncü Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanları ve Harp Madalyası
Gümüş Muharebe Liyakat, Gümüş Muharebe İmtiyaz Madalyaları Altın Muharebe Liyakat Madalyası, Alman İkinci Demir Salip Nişanı Avusturya — Macaristan Üçüncü Rütbeden Kron Dö Merit Nişanı, İstiklâl Madalyası ve Takdirname
15 NCİ PİYADE TÜMEN KOMUTANI KURMAY YARBAY NACİ
(KORGENERAL NACİ TINAZ)
(1320-P 3)
1882 Yılında Serfıce'de doğmuş, 1904'te Harp Okulu'nu, 1907'de Harp Akademisi'ni Kurmay Yzb olarak bitirmiş ve 3 ncü Ordu emrine atanmıştır Çeşitli kıta ve kurmay görevlerinde bulunmuş 10 Ocak 1921 'de İstiklal Savaşı'na katılmak üzere İstanbul'dan kaçarak İnebolu'ya çıkmış ve 27 Ocak 1921'de Batı Cephesi Komutanlığı Kurmay Başkanlığına, 15 Eylül 1921'de 15 nci Tümen Komutanlığına atanarak, tümeniyle Büyük Taarruz ve Takip Harekatı'na katılmıştır
1916'da Binbaşı, 1921'de Yarbay, 1922'de Albaylığa yükselmiş 1926'da General, 1930'da Korgeneral olmuş, 4 ve 6 ncı Kolordu Komutanlıklarında, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarlığında ve Jandarma Genel Komutanlığında bulunmuştur 29 Aralık 1938'de kendi isteğiyle emekliye ayrılan Naci Tınaz Milli Savunma Bakanlığı da yapmış ve 25 Kasım 1964'te ölmüştür
Katıldığı Harpler :
1911 — 1912 Osmanlı — İtalyan Harbinde,
1912 — 1913 Balkan Harbinde,
1914— 1918 Birinci Dünya Harbinde çeşitli kıta ve kurmay görevlerinde bulunmuş,
1919 — 1922 İstiklâl Harbinde Batı Cephesi Komutanlığı Kurmay Başkanlığı ve Tümen Komutanlığı yapmıştır
Nişan ve Madalyaları :
Dördüncü Rütbeden Osmani Nişanı Harp Madalyası
Gümüş Muharebe Liyakat Madalyası Alman Birinci ve İkinci Demir Salip Nişanları İstiklâl Madalyası
|