|
Prof. Dr. Sinsi
|
Atatürk'ün Tabutunun Açıldığı Gün(9 Kasım 1953) ( Harika Bir Yazi)
Bu güzel yazıyı sonuna kadar okumanız ve yorum yazmanız dileğiyle
Kefen sıyrıldı ve
Özel solüsyonla ıslatılmış pamuk kitlesi kaldırılınca Ata'nın yüzü ortaya çıktı Derisi kahverengi bir hal almış, ama hatları bozulmamıştıSanki uyuyordu
8 Kasım 1953 Pazar gecesi saat 2300'da Prof Dr Kamile Şevki Mutlu'nun ev telefonu çaldı Prof Mutlu, Ankara Tıp Fakültesi Histoloji ve Ambriyoloji Kürsüsü Başkanı'ydı Patalogdu Arayan ise Ankara Valisi Kemal Aygün'dü
Aygün, "Hocam" dedi, "10 Kasım günü Atamızın naaşını Anıtkabir'e taşıyacağız Bunun için bir komite kurduk Naaşı geleneklere uygun olarak toprağa defnedeceğiz Ancak bozulmadan korunduğunu belgelemek için muayene etmenizi rica ediyoruz"Prof Mutlu önce reddetti Mutlu, o sırada 40 derece ateşle yatıyordu Hastalığını gerekçe göstererek bu görevi bir başka meslektaşının yapmasını rica ettiAncak Vali Aygün ısrarcıydı: "Ben sizi sarar sarmalar götürürüm, bu tarihi bir görev" dedi Mutlu kabul etti ve 9 Kasım sabahı Etnografya Müzesi'ne gitti Başbakan Adnan Menderes oradaydı
Meclis Başkanı Refik Koraltan ve eski başkan Abdülhalik Renda daMutlu, görevden affını istemekle ne büyük hata ettiğini o zaman anladı Gerçekten tarihi bir tanıklıktı bu
Ata'nın gül ağacından tabutu, 4 Kasım günü, geçici kabrinden çıkarılıp müzenin holündeki mermer katafalka konulmuştu Bir hafta boyunca sırayla öğrenciler, subaylar ve generaller katafalk başında nöbet tutmuştu Nihayet tabutun açılma günü gelip de komite üyeleri tamam olunca Prof Kamile Mutlu "Başlayın" talimatını verdi
Bunun üzerine tabutun vidaları söküldü Tahta tabutun içinde madeni bir sanduka bulunuyordu Bu sandukada gaz birikmiş olma ihtimali düşünülerek önce bir burgu ile delik açıldı Gaz ya da koku çıkmadıSanduka talaş doluydu Sandukanın içi, muhafaza solüsyonu ile ıslatılmış tahta talaşı doluydu Bu talaş, naaşın ayak yönüne doğru toplandı Talaşın arasında, ağzı kapalı ve içi sıvı dolu bir şişe bulundu Bu,cesedi muhafaza için kullanılan solüsyondan bir numuneydi Üzerinde terkibi yazılıydıAta'nın naaşı beyaz kefene sarılmış, sonra kahverengi bir muşambayla kaplanmıştıSargıları açmaya başladılar Herkes nefesini
tutmuştu Çünkü, "Naaş çürüyüp bozulmuş, çıkan gazlar tabutu patlatmış, nöbetçi er, kokudan bayılmış" diye bir sürü söylenti geziniyordu Ve 15 yıl sonra ilk kez Ata'nın yüzünü göreceklerdiKefenin sargıları aralanınca Prof Kamile Şevki Mutlu, orada bulunanların yardımıyla katafalka çıktı ve Atatürk'ün yüzüne baktı Ata'nın derisi kahverengi bir hal almış, ama yüz hatları bozulmamıştı Menderes sapsarı olmuştu
Prof Mutlu, gördüğü tabloyu daha sonra şöyle anlatacaktı:"Yüzünü örten ıslak pamuk kitlesi kaldırılınca Ata'nın heykel gibi duran yüzü ile karşılaştım Uzun sarı saçlarından ince bir tutam, sol göz kapağının üzerine düşmüştü Atatürk, Dolmabahçe Sarayı'ndaki yatağında uyuyor
gibiydi" Prof Mutlu, kenarda bekleyen komite üyelerini tabutun başına çağırdı Onlar da tek tek tabutun içine baktılar En başta Başbakan Adnan Menderes vardı Koyu renk takım elbisesi içindeki Menderes de yanındakilerin yardımıyla katafalka çıktı,ürkek bir şekilde aşağı,
tabuta doğru baktı
O an ne olduğunu Prof Kamile Mutlu'dan aktaralım: "Menderes çok heyecanlandı Rengi sapsarı oldu Bir de baktım ki, müzenin kapısına doğru gidiyor Atatürk'ün yüzüne bakmadı Tahmin ediyorum, kendinde o kuvveti bulamadı En sona Abdülhalik Renda kalmıştı O da Ata'yla karşı karşıya gelir gelmez tabutun yanına yığılıverdi
Salondaki herkes Atatürk'ü tek tek gördükten sonra naaş, tekrar solüsyonla ıslatıldı Ata'nın başı pamuklarla örtüldü ve vücudu beyaz kefenle sarıldı Bu sırada bir komiser,orada görevli adli tıp doçenti Dr Cahit Özen'in yanına yaklaşıp avucunda taşıdığı bir kâğıdı gösterdi ve şöyle dedi: "Bu kâğıdı,Atatürk'ün hemşiresi Makbule Hanım gönderdiKefenin içine Atatürk'ün göğsü üstünekonmasını istiyor "Doç Özen, kâğıda bir göz attı Eski Türkçe bir şeyler yazılıydı
"Böyle bir kâğıdı Atatürk kabul etmez Bize kızar, darılır" dedi Komiser kâğıdı katlayıp cebine koydu ve uzaklaştı Bütün işlemler bittikten sonra salonda bulunanlar naaşın iki yanından geçip hep bir ağızdan besmele çektiler ve cesedi yeni tabuta yerleştirdiler Bu tabut da 15 yıl
içinde yattığı büyük gül ağacı tabutun içine konuldu Üzeri bayrakla örtüldükten sonra kapağı kapatıldı
Ve 10 Kasım sabahı, Ata'nın naaşı 15 yıl önce onu Dolmabahçe'den Ankara'ya taşıyan top arabasına yerleştirilip son durağı olacak Anıtkabir'e taşındı Artık ebediyen orada kalacaktı
Atatürk'ün tabutu, Menderes'in huzurunda açılmıştı Ata'nın 15 yıl Etnografya Müzesi'nde bekletilen naaşı,12 askerin omuzları üzerinde oradan alınmış ve 136 asteğmenin çektiği bir top
arabası ve matem marşı eşliğinde Anıtkabir'e taşınmıştı Radyodan naklen yayımlanan o görkemli tören, en az 15 yıl önceki kadar hüzünlüdür
Ancak o törenden hemen önce yaşananlar, tarihçilerin pek ilgisini çekmemiştir Bilindiği gibi, Anıtkabir yapılana dek, Atatürk'ün naaşının korunabilmesi için "tahnit" denilen bir işlem yapılmıştı
Gülhane Patolojik Anatomi profesörü Dr Lütfi Aksu tarafından gerçekleştirilen bu işlem sırasında naaşa, şırıngayla özel bir formül enjekte edilmiş ve üzerine formüllerin yapıştırıldığı iki küçük ilaç şişesi, Ata'nın koltuk altlarına yerleştirilmişti Bu işlem sayesinde Ata'nın naaşı da
-diyelim bugün Lenin'in mozolesinde olduğu gibi
-öldüğü günkü haliyle korunabilirdi
Ancak İslam dini, ölünün defnini şart koştuğundan,geçici tahnitin bozulması şarttı Nakilden önce, bu işlem için bir komite kuruldu O komite,törenden bir gün önce, Başbakan Adnan Menderes'in huzurunda Atatürk'ün tabutunun açılmasını kararlaştırdı Tabut açılınca tahnit
bozulacak ve ceset çürümeye başlayacaktıBir başka deyişle Atatürk'ün (mumyalanmış gibi) korunmuş naaşını son görenler, o törene katılanlar olacaktı Atatürk'le ilgili belgesel çalışmaları sırasında o törene katılanların bir kısmıyla konuşmuştukBu yazıda yer alan bilgilerin bir kısmı o tanıklıklara, önemli bir bölümü ise değerli Atatürk araştırmacısı Prof Dr Utkan Kocatürk'ün, ProfDr Kamile Şevki Mutlu ile yaptığı sohbetten aktardıklarına dayanıyor Ata'nın yarım asır önceki son yolculuğu, sanırım bu ayrıntılarla daha da ilginç bir boyut kazanıyor
Atatürk'ü son görenler anlatıyor:
'Yüzünde iki günlük sakal vardı' Osman Ersoy ve Halide İntepe, 10 Kasım 1953'te Etnografya
Müzesi'nde asistan olarak çalışıyorlardı O yüzden 50 yıl önceki o töreni ve tabutun içindeki Atatürk'ü son kez görme fırsatı buldular
İzlenimlerini şöyle anlattılar:
OSMAN ERSOY: "Sağlığında görmemiştim Atatürk'ü Korkunç heyecanlıydım Biz çalışanlar, asistanlar, memurlar sıra ile katafalka çıktık Oldukça sararmış ve küçülmüş bir çehre 1 - 2 günlük sakalı vardı Kaşları fevkalade iyi şekilde fark ediliyordu"
' Gözleri aralıktı'
HALİDE İNTEPE: "Tabut kapanmadan en son gittim baktım Başı yana doğru eğikti Yüzü hiç bozulmamıştı Azıcık sakalları çıkmıştı Hani insan hasret giderek ölürse, gözleri aralık kalırmış ya, öyle aralıktı gözleri Ama bir ölü yüzü yoktu Uyuyor gibiydi"
Nefeslerin tutulduğu an
Tarih: 10 Kasım 1953 Mermer lahit sökülmüş, betonlar kırılmış, tabutu kaldıracak zincirli makaralar lahit salonunun tavanına yerleştirilmişti Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes ve devletin en üst düzeyi, tabutun çevresindeler
Kız kardeşinin gözyaşları
Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan, başını tabuta dayıyor ve dakikalarca öyle kalıyordu Belki çok uzaklarda, Selanik'te kalan günleri yâd ediyor; belki de ağabeyinin ruhuna dualar gönderiyordu
Tabut ortaya çıkıyor
Lahtin üzeri tamamen açılmış, Atatürk'ün cenazesini 15 yıldan beri muhafaza eden kurşun tabut ortaya çıkmıştı
Dinler, Anıtkabir yolunda
Türkiye'deki bütün dini cemaatlerin temsilcileri cenaze arabasını takip ediyorlar Ermeni, Yahudi, Katolik ve Rum temsilcilerle beraber zamanın Diyanet İşleri Başkanı kortejle yürüyor
Atatürk'ün tabutu birazdan salona çıkartılmış olacak
Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes ve devletin en üst düzeyi tabutun çevresindeler
Tabut salonun zeminine yerleştiriliyor
Adnan Menderes birazdan 'Hanımefendi, buyurunuz' diyecek ve Atatürk'ün kızkardeşi Makbule Atadan'ı tabutun yanına götürecek
Mermer lâhid sökülüyor
Sonra betonlar kırılıyor ve tabutu kaldıracak olan makaralar lâhit salonunun tavanına yerleştiriliyor
Makbule Hanım hıçkırıklar içinde takip ediyor
Etnografya Müzesi'nden Anıtkabir'e doğru yol alan korteji, Makbule Hanım hıçkırıklar içinde takip ediyor
Son saygı duruşu
Üniversite gençliği, Atatürk'ün Etnografya Müzesi'nde son saygı duruşunu yapıyor
|