Türkiye'de Ve Türklerde İlkler

İLK DENİZ HARİTASI

Türkiye' de ilk deniz haritasını 1513 yılında Pirî Reis yaptı Pirî Reis' in doğduğu yer olan Gelibolu' da çizdiği bu harita, ceylan derisi üstüne yapılmıştı 1517' de Yavuz Sultan Selim' e Mısır seferi sırasında sunuldu Atatürk' ün emriyle de bu harita, 1935' te bastırıldı

İLK DENİZ MÜZESİ

1897 - 1898 yıllarında İstanbul Kasımpaşa' da kuruldu İkinci Dünya Savaşı çıkınca, Anadolu' ya kaçırılan tarihi eserler, savaştan sonra yine buraya getirildi 1949' da Dolmabahçe Camii' ne, oradan da bugün İstanbul Deniz Müzesi olan Beşiktaş' taki yerine taşındı Bu müzede, denizcilikle ilgili çok değerli eserler bulunmaktadır

İLK DENİZALTI

Türkiye' ye ilk denizaltı gemisi, 1885 yılında İngiltere' den getirildi İngiliz gemi mühendisi Karet' in denetiminde yapılan bu denizaltı, çok beğenildiğinden, iki denizaltı daha alındı Ancak, son denizaltıların kurulma ve takılma işlemi, İstanbul Taşkızak' ta gerçekleştirildi 1888 yılında denize indirildiler Bu ilk denizaltılar, buharla çalışıyorlardı Ağırlıkları 160 ton, boyları 305metre, genişlikleri ise 366 metreydi

İLK DAKTİLOGRAFİ DÜNYA ŞAMPİYONUMUZ

Türkiye, 1956' da uluslararası daktilo yarış alanlarında uygulanan kuralları benimsedi Deneylilerde, dakikada net 107 sözcük yazan Ece Özbayrak, 1965 yılında Paris' te düzenlenen ve 21 ülkenin 159 yarışmacısı arasından şampiyon olarak, bu konudaki " ilk " unvanını aldı

İLK DEMOKRATİK GELİŞİM

1807 yılında yürürlüğe giren " Sened- i İttifak " la başlar Bununla ilk kez, padişahın yetkileri kısıtlanıyordu

İLK DANIŞTAY

1837 yılmda " Meclis-i Abkâm-ı Adliye " adıyla II Mahmut 'un desteğiyle kuruldu Bu ilk Danıştay, devleti ilgilendiren konulan görüşmek, yasa tasarılarını hazırlamak, günümüzdeki anlamıyla Bakanlar Kurulu' nun yapmayı tasarladığı işleri inceleyip, bir düzene koymayı amaçlıyordu

İLK DEMİRYOLU

Tarihimizde ulaşıma açılan ilk demiryolu, 1854 yılında Osmanlılar dönemindeki Kahire - İskenderiye demiryoludur Türkiye sınırları içinde kalan ilk demiryolu ise, İzmir - Aydın arasında döşenen bir bölümdür Bu yolların hepsi de, İngilizler tarafından yapılmıştı Osmanlı devletinin ilk demiryolu yapımına başlaması, Anadolu - Bağdat demiryolunun bir bölümü olan İstanbul - İzmir demiryolunun döşenmesiyle oldu Bu yol, 1873 yılında bitirildi

İLK DAMGA PULU

1873 yılında Damga Tüzüğü' nün yürürlüğe girmesiyle kullanılmaya başlandı Bundan önce damga pulu yerine " varak-ı sahiha " denilen damgalı kâğıtlar kullanılıyordu Bu kâğıtların ilk kez kullanılmaya başlanışı da Telmas adlı bir İspanyol' un devlete gelir sağlamak için verdiği öneriyle olmuştu

İLK DAĞCILIK

İlk Türk dağcısı , Profesör Ali Vehbi Türküstün' dür 1877 - 193 7 yıllarında yaşayan bu dağcımız, Avrupa' daki Montblanc Tepesi' ne, Türk bayrağını ilk diken Türk' tür Türküstün' ün adı, Türk dağcıları tarafından Niğde Aladağlar' ın yüce bir doruğuna verildi Dağcılık, Türkiye' de onunla başladı

İLK ÇOCUK TİYATROSU

Türkiye' de ilk çocuk tiyatrosu temsilleri, 1935 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosu' nda verildi İlk oyun da MKemal Küçük' ün yazdığı Çocuklara Tiyatro Dersi, Gülmeyen Çocuk' tu Büyük ilgi gördü Bu nedenle 1947' de Devlet Tiyatrosu, İzmir Şehir Tiyatrosu' nda Çocuk Tiyatrosu bölümleri açıldı

İLK ÇİKOLATA FABRİKASI

1924 yılında İstanbul' da çalışmaya başladıFabrika kurulmadan önce çikolata, Türkiye' ye dışarıdan getirilirdi

İLK CAM FABRİKASI

Çağdaş gereklerine uygun anlamda ilk cam fabrikası, 1934 yılında İstanbul Paşabahçe' de kuruldu " Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası " adlı bu kuruluş, Türkiye' nin cam gereksiniminin büyük bir bölümünü karşıladıktan başka, yurt dışına da ihraç ürünler üretiyordu Son yıllarda büyük bir gelişme gösteren fabrika, Avrupai anlamda eşyalar yapmaktadırTürklerde camın geçmişi, çok eskilere uzanır Selçuklu Türkleri, camdan çok çeşitli biçimde yararlandılar İstanbul' un alınmasıyla, Osmanlı Türklerinde camcılık, büyük çapta gelişti 17 ve 18 yüzyıllarda Eğrikapi - Tekfur Sarayı arası bir camcılık sitesi durumuna geldi 1848 yılında Çubuklu' da kurulan ilkel cam yapımevinde, " çeşm-i bülbül " (bülbül gözü) denen ünlü kristaller yapılmaya başlandı Bugün Beykoz İşi denilen bu kristaller, ışıkta kırmızı renkte yansırlar

TÜRKLERDE İLK ÇEK

Tarihimizde para yerine '' çek " kullanmayı ilk öneren, Kazazyan Agop Paşa' dır Agop Paşa, Osmanlı Maliye bakanlarındandı Alışverişte büyük kolaylık sağlayan çek kullanımını, Agop Paşa, 1885 yılında yurdumuza getirdi

İLK ÇAY ÜRETİMİ

Yurdumuzda çay üretimine, Japonya' dan 1878 yılında getirilen tohumların örnek çiftliklere ekimiyle başlandı Bu ilk denemenin olumlu sonuç verdiğini gören Halkalı Tarım Okulu Müdürü Ali Rıza Ertem, Rize ve Artvin dolaylarında çay üretmek için büyük çaba gösterdi Çayın işlenip kullanılabilecek duruma gelmesini sağlamak amacıyla ilk kez Rize' de yapımevleri açıldı Çayın günümüzdeki teknikle işlenip ambalajlanması, ancak 1947 - 1948 yıllarında gerçekleşti

İLK COĞRAFYA

Coğrafya ile ilgili yayınların Türkçeye çevrilişi, Osmanlıların ilk dönemine kadar uzanır II Murat' la Fatih, coğrafya bilimine büyük önem verirlerdi Osmanlı İmparatorluğu' nun deniz sınırları genişledikçe de deniz coğrafyacılığı ilerledi Pirî Reis' in " Kitâb- ı Bahriye " (Denizcilik Kitabı), Şeydi Ali Reis' in " Mir'atü'l-Memâlik " (Ülkelerin Aynası) ve Muhit (Çevre) adlı coğrafya kitapları, bu alandaki çabaların ilk ürünleridir Osmanlı devleti, ilk kez uluslararası bir coğrafya sergisine kitap ve haritalarla 1875 yılında katıldı

I Dünya Savaşı sırasında da İstanbul Üniversitesi' ne bağlı bir Coğrafya Araştırma Kurumu açıldı Bu ilk araştırma kurumunun ilk öğretim görevlileri, Profesör Erid Obst' la Faik Sabri Duran' dır

İLK CEZA YASALARI

Ülkemizde ilk ceza yasalarının yapımı Fatih Sultan Mehmet ile Kanuni Sultan Süleyman ın dönemlerinde gerçekleşti Ancak, bu yasalar, genel ceza kurallarının hepsini kapsamaktan oldukça uzaktı İlk genel ceza yasası, 1840 yılında yürürlüğe giren " Genel Ceza Yasası " dır

İLK CUMA TATİLİ

Osmanlı İmparatorluğu' nda, Tanzimat' a kadar " hafta sonu " dinlenme tatili yoktu Müslümanların tatil günü sayılan cumanın Osmanlılarca tatil günü olarak seçilmesi, 1839 yılındadır Bilindiği gibi, Cumhuriyet' in ilanından sonra 1935' te çıkarılan bir yasa ile, " pazar " günü, hafta sonu tatili olarak kabul edildi