Ultrason Nedir? Ultrason Nasıl Çalışır ?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Ultrason ses dalgalarından faydalanarak görüntüleme sağlayabilen bir yöntemdir

(sound: ses) Buradaki ses dalgaları yüksek frekanslı ve insan kulağının işitemeyeceği ses dalgalarıdır

Ultrasonun çalışma prensibi ses dalgalarının farklı doku ve organlardan farklı şekilde yansıması özelliğine dayanır

Tıbbın sadece kadın hastalıkları ve doğum dalında değil hemen hemen bütün branşlarında kullanılan çok faydalı bir görüntüleme yöntemidir

Ultason cihazının ses dalgaları gönderen ve dokulardan geri dönen ses dalgalarını algılayan vücuda tutulan kısmına prob denir

Prob geri dönen ses dalgalarını algılar ve bunları bir tür bilgisayar yani işlemci içerisinde işleyerek görüntüye dönüştürür

Görüntü monitörde izlenir

Transvajinal ultrason: Ultrasonun prob kısmı vajina içerisine kolaylıkla yerleştirilebilecek şekilde tasarlanmıştır

Genellikle erken gebelik dönemlerinde ve bazı jinekolojik patolojilerin değerlendirilmesinde sık kullanılır

Obez hastalarda karından ultrasona göre daha net görüntü sağlar

Normal standart pelvik (karından) ultrason: Geniş bir prob kullanılarak büyük gebeliklerin değerlendirilmesi ve bazı jinekolojik patolojilerin değerlendirilmesi yapılır

DOPPLER ULTRASON

Doppler incelemesinin çalışma prensibi "hareketli" cisimlerden yansıyan seslerin farklı olmasına dayanır

Burada hareketli olan kan damarları içerisindeki kandır

Kan içerisindeki hareket eden kırmızı hücrelere (alyuvarlara) çarpan ses dalgaları geri yansır

Çeşitli damarlara doppler incelemesi yapılmaktadır

Gebelikte doppler incelemesinde en sık kullanılan damarlar:

Gebelikte ultrason inceleme yapılan duruma göre çeşitli arter (atar damar) ve ven (toplar damar) 'lara yapılabilmektedir

Bunlar:

- Umblikal arter (Göbek kordonundaki atar damar)

- MCA (Middle Cerebral Artery, Orta serebral (beyin) atar damar)

- Fetal aorta

- Umblikal ven (Göbek kordonundaki toplar damar)

- Duktus venozus

- İntrahepatik (karaciğerdeki) venler

Doppler inceleme gebelikte hangi durumlarda yapılabilir?

- Anomaliler

- IUGR (gelişme geriliği) şüphesi

- PIH/ preeklampsi/ eklampsi (Tansiyon yüksekliği olan durumlar)

- Fetusta anomali/ fetal hastalık şüphesi

- Çoğul gebeliklerdeki bebeklerin eşit gelişmemesi

- Fetusta kalp anomalileri/ kalp hastalığı

- Aritmiler (kalpte ritm bozukluğu)

- Annede kalp-damar hastalıkları

- Daha önceki gebeliklerde gelişme geriliği, intrauterin fetal ölüm olması

- Daha önceki gebeliklerde tansiyon yüksekliği, preeklampsi olması

Doppler ultrasonun zararı var mıdır?

Bu güne kadar doppler ultrasonun herhangi bir zararı veya bir bebeğe ters etkisi gösterilememiştir

Fakat teorik olarak ısı artışı yaratması gibi bazı nedenlerden dolayı yine de gereksiz yere ve fazla uzun süre yapılamaması önerilir

3 boyutlu (3d) ultrason: Prob ve bilgisayar yazılımı 3 boyutlu (en-boy-yükseklik) görüntü oluşturacak şekilde tasarlanmıştır

4 boyutlu (4d) ultrason: 3 boyutlu görüntünün hareketli olarak alınabildiği ultrasonlardır

Ekokakardiyografi: Fetusun kalbinin anatomik yapısı ve fonksiyonları açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılan ultrason incelemesidir

10-10-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Ultrason Nedir? Ultrason Nasıl Çalışır ? Ultrason ses dalgalarından faydalanarak görüntüleme sağlayabilen bir yöntemdir (sound: ses) Buradaki ses dalgaları yüksek frekanslı ve insan kulağının işitemeyeceği ses dalgalarıdır Ultrasonun çalışma prensibi ses dalgalarının farklı doku ve organlardan farklı şekilde yansıması özelliğine dayanır Tıbbın sadece kadın hastalıkları ve doğum dalında değil hemen hemen bütün branşlarında kullanılan çok faydalı bir görüntüleme yöntemidir Ultason cihazının ses dalgaları gönderen ve dokulardan geri dönen ses dalgalarını algılayan vücuda tutulan kısmına prob denir Prob geri dönen ses dalgalarını algılar ve bunları bir tür bilgisayar yani işlemci içerisinde işleyerek görüntüye dönüştürür Görüntü monitörde izlenir Transvajinal ultrason: Ultrasonun prob kısmı vajina içerisine kolaylıkla yerleştirilebilecek şekilde tasarlanmıştır Genellikle erken gebelik dönemlerinde ve bazı jinekolojik patolojilerin değerlendirilmesinde sık kullanılır Obez hastalarda karından ultrasona göre daha net görüntü sağlar Normal standart pelvik (karından) ultrason: Geniş bir prob kullanılarak büyük gebeliklerin değerlendirilmesi ve bazı jinekolojik patolojilerin değerlendirilmesi yapılır DOPPLER ULTRASON Doppler incelemesinin çalışma prensibi "hareketli" cisimlerden yansıyan seslerin farklı olmasına dayanır Burada hareketli olan kan damarları içerisindeki kandır Kan içerisindeki hareket eden kırmızı hücrelere (alyuvarlara) çarpan ses dalgaları geri yansır Çeşitli damarlara doppler incelemesi yapılmaktadır Gebelikte doppler incelemesinde en sık kullanılan damarlar: Gebelikte ultrason inceleme yapılan duruma göre çeşitli arter (atar damar) ve ven (toplar damar) 'lara yapılabilmektedir Bunlar: - Umblikal arter (Göbek kordonundaki atar damar) - MCA (Middle Cerebral Artery, Orta serebral (beyin) atar damar) - Fetal aorta - Umblikal ven (Göbek kordonundaki toplar damar) - Duktus venozus - İntrahepatik (karaciğerdeki) venler Doppler inceleme gebelikte hangi durumlarda yapılabilir? - Anomaliler - IUGR (gelişme geriliği) şüphesi - PIH/ preeklampsi/ eklampsi (Tansiyon yüksekliği olan durumlar) - Fetusta anomali/ fetal hastalık şüphesi - Çoğul gebeliklerdeki bebeklerin eşit gelişmemesi - Fetusta kalp anomalileri/ kalp hastalığı - Aritmiler (kalpte ritm bozukluğu) - Annede kalp-damar hastalıkları - Daha önceki gebeliklerde gelişme geriliği, intrauterin fetal ölüm olması - Daha önceki gebeliklerde tansiyon yüksekliği, preeklampsi olması Doppler ultrasonun zararı var mıdır? Bu güne kadar doppler ultrasonun herhangi bir zararı veya bir bebeğe ters etkisi gösterilememiştir Fakat teorik olarak ısı artışı yaratması gibi bazı nedenlerden dolayı yine de gereksiz yere ve fazla uzun süre yapılamaması önerilir 3 boyutlu (3d) ultrason: Prob ve bilgisayar yazılımı 3 boyutlu (en-boy-yükseklik) görüntü oluşturacak şekilde tasarlanmıştır 4 boyutlu (4d) ultrason: 3 boyutlu görüntünün hareketli olarak alınabildiği ultrasonlardır Ekokakardiyografi: Fetusun kalbinin anatomik yapısı ve fonksiyonları açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılan ultrason incelemesidir