|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türk Edebiyatı Tüm Bölümleri İle
d) 1940’tan Sonraki Yeni Türk Edebiyatı:
Bu dönemi yaratan etmenler: Köyden kente göç, tarımda makinalaşmanın yarattığı so-runlar, toprak kavgaları, işçi-patron çekişmeleri  vb
Bu dönem şiirlerinde ölçü, kafiye yok sayıldı;serbest şiir egemen oldu Roman da hika-yede toplumcu gerçekçilik görüldü
Bu Dönemde Başlıca Edebi Hareketler:
1) Garipçiler(1 Yeni ):
Onlara göre şiir, her yerde görülen basit şeyleri anlatmalıydı Alaycı ve nükteciydiler Ay-dınları bırakıp halka yöneldiler Şiirde, ölçü, kafiye, bent gibi durumlar yok sayılmıştır Serbest şiir egemen olmuştur
Dil, sürekli bir özleşme ve arınma çabasındadır Roman ve hikayede serim , düğüm, so-nuç bölümleri umursanmamıştır Şairaneliğe kaçmadan, mecazsız yazdılar Soyut temalar ye-rine ekmek derdi, günlük şeyler şeyler işlendi “ Konunun bayağısı yoktur, ancak işleyişte ba-yağılık vardır” diye düşünürler
En çok görülen temalar: yaşama sevinci, tabiat sevgisi, çocukluğa dönüş, ölüm, insan sevgisi, aşk
Bu akımın Öncüleri:
Orhan Veli Kanık: Hareketin en güçlüsüdür Bir ideolojiye bağlı değildir Şiirlerinde İstaanbul sevgisi ağır basar, son şiirlerinde toplum hicvi görülür
Eserleri: Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi , Yenisi ,Karşı, Çeviri ve Uyarla-ma:Lafonten Masalları , Nasrettin Hoca Hikayeleri
Oktay Rıfat Horozcu: Her kitabında Garipçi,toplumcu, bireyci, gerçeküstücü oldu
Eserleri: Şiir: Teknenin ÖlümüTiyatro:Mikadonun ÇöpleriRoman :Gizli Emir
2) İkinci Yeni Hareketi:
Orhan Veli’nin açtığı çığır, taklitçilerin elinde tükenmeye yüz tutmuş,yıpranmıştı Tepki o-larak gerçeküstücü, simgeci yol tutturuldu Karamsar , toplumdan uzak bireyciydiler Önemli temsilcileri: Turgut Uyar, Cemal Süreyya , Edip Cansever
3)1940’tan Sonra Yeni Tür Edebiyatında Bağımsız Şairler:
Bedri Rahmi Eyüboğlu: Şiirlerinde halk türkü ve deyişleri fazla yer tutar
Eserleri: Şiir:Karadut
Fazıl Hüsnü Dağlarca: Kolay anlaşılmayan, anlamsızca yakın şiirler yazmıştır İnsanın iç ve dış dünyasının çatışmalarını işler
Eserleri: Şiir:Çocuk ve Allah , Toprak Ana Destanlar: Üç Şehitler Destanı, Yedi Memetler
Behçet Necatigil: Şiirleri ev, aile , yakın çevre üçgeninde geçer ;içe dönük ve karamsar-dır
Eserleri: Şiir: Eski Toprak, , Yaz dönemi
Cahit Külebi: Yurt şiirlerinde , tabiatın yoksunluğuyla, insanın bahtsızlığını iç içe işledi Eski halk deyişlerini kullandı
Eserleri: Yeşeren Otlar, Yangın
Necati Cumalı: Kişisel temaları , gündelik hayat ve dünya durumlarını işledi Mecazsız, duru bir anlatımı vardır
Eserleri: Şiir: Yağmurlu DenizHikaye: Değişik Gözle , Makedonya 1900Roman : Su-suz Yaz, Nalınlar
4) 1940’tan Sonraki Türk Edebiyatında Roman ve Hikayede Sosyal (toplum-sal)Gerçekçiler:
Bu akım ; bir meseleyi, bir derdi ortaya koyarak, topluma faydalı olmak istiyordu İlk ü-rünleri, Anadolu köy romancılığıdır Konuları: işçi-ırgat hayatı,sınıf çatışmaları,grev-lokavt gibi durumlar, toprak-su kavgaları
Önemli Temsilcileri:
Kemal Tahir: Konularını cezaevi yaşantılarından , Kurtuluş Savaşı’ndan, eşkıya menkıbe-lerinden aldı Gerçek bir Anadolu romanı oluşturdu
Eserleri: Roman:Yorgun Savaşçı,Devlet Ana
Orhan Kemal: Hayatına girmiş yüzlerce kişinin kader ve direnişlerini yazdı Sürükleyici-lik,tabiilik, gerçeklik eserlerinin özelliğidir
Eserleri :Roman: Murtaza, Hanımın ÇiftliğiTiyatro:72Koğuş
Yaşar Kemal: Genellikle Çukurova insanının hayat savaşlarını şiirli bir dille yazdı Tezli romanı savunur Folklor unsurları ve güçlü doğa tasvirleri görülür
Eserleri: Roman:İnce Memet, Yer Demir Gök Bakır, Teneke
Fakir Baykurt: İçinde doğup yetiştiği köylülerin hayatını yazmıştır
Eserleri: Roman: Yılanların Öcü, Tırpan, Kara Ahmet DestanıHikaye: Can Parası
5) Bağımsız Yazarlar:
Halikarnas Balıkçısı(Cevdet Şakir Kabaağaçlı): Konularını daima Ege ve Akdeniz kıyıların-dan çıkardı; balıkçıları, sünger avcilarınıişledi
Eserleri: Hikaye: Merhaba AkdenizRoman eniz Gurbetçileri
Haldun Taner: Gücünü gözlem, mizah ve yergiden alan hikayeleriyle tanındı Epik tiyatro türünde eserler verdi
Eserleri: Hikaye: Şişhane’ye Yağmur yağıyordu, On İkiye Bir VarTiyatro:Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Kocası
Tarık Buğra: Tek adamın dengesiz, bazen alaycı, bazen acılı tedirginliğini ele alır
Eserleri:Roman:Küçük Ağa , İbişin Rüyası
Diğer Bağımsız Yazarlar:
Samet Ağaoğlu, Oktay Akbal, Selim İleri , Cengiz Dağcı, Füruzan, Orhan Pamuk
6)Tiyatro:
Vedat Nedim Tör (kör), Turgut Özakman (duvarların ötesi, Sarı Pınar), Güngör Dilmen (Midas’ın Kulakları ) , Sermet Çağan (Ayak Bacak Fabrikası) , Cevat Fehmi Başkut (Paydos, Buzlar Çözülmeden, Harputta Bir Amerikalı)
Deneme ve Eleştiri:
Nurullah Ataç : Deneme, eleştiri yazdı Çeviriler yaptı Türkçe’nin özleşmesi için yılmadan savaştı Yeni bir dil ve anlatım biçimi yarattı
Eserleri:Günlerin Getirdiği, Okuruma Mektuplar
Suut Kemal Yetkin: Edebiyatın çeşitli konularında özlü ve açık bir anlatımla yazdı
Eserleri : denemeler, Edebiyat Konuşmaları
|