İslam Etkisindeki Türk Edebiyati İlk Dönem Ve İlk Eserler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

İSLAM ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI

İLK DÖNEM VE İLK ESERLER

KUTADGU BİLİG

*11

yy?da (1069-1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır

*Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han?a sunulmuştur

*Kutadgu Bilig ??saadet veren bilgi

ilim?? anlamına gelir

*Didaktik bir eserdir

*Mesnevi şeklinde aruz vezniyle 6645 beyit olarak yazılmıştır

*Eserde 173 tane de dörtlük vardır

*Eserde,toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek,insanı mutlu edecek yollar bulmak;bu yolları,devrin hükümdarına öğütler halinde göstermektir

*Ahlak,dinin, önemi,devlet idaresi gibi konulara da değinilmiştir

*Eserde dört sembolik şahsiyet yer alır

*Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır

DIVAN-I LÜGATİ?T TÜRK

*11

yy?da (1072-1074) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır

*Ebul Kasım Abdullah?a sunulmuştur

*Türkçe?nin ilk sözlüğü ve dilbilgisi kitabıdır

*7500 Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmiştir

*Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır

Bu nedenle Arapça olarak kaleme alınmıştır

*Yazar Türkçe kelimelerin karşılıklarını ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle delillendirmiştir

*Türk boyları ve coğrafyası ile Türklerin örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler vardır

*Devrinin Türk dünyasını gösteren bir haritada vardır

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır

ATABET?ÜL HAKAYIK

*12

yyde ??Edip Ahmet Yükneki?? tarafından kaleme alınmıştır

*Eser Sipehsalar Mehmet Bey adlı birine sunulmuştur

*Atabet?ül Hakayık ??hakikatler eşeği?? anlamına gelir

*Aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır

*Didaktik bir eserdir

*Cömertlik,doğruluk,ilim gibi konular işlenmiştir

*Eserde 46 beyit ve 101 dörtlükten meydana gelmiştir

*Dörtlükler manilerdeki gibi aaxa şeklinde kafiyelenmiştir

*Eserin dili biraz ağıdır

Arapça ve Farsça kelimelere rastlanır

*Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır

DİVAN-I HİKMET

*12

yy?da Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır

*Hikmet: Ahmet Yesevi?nin şiirlerine verdiği isimdir

*Eserin dili sadedir

*Eserin yazılma gayesi, halka İslamiyet'i hikmetli bir şekilde öğretmektir

*Dörtlüklerle ve hece vezniyle yazılmıştır

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır

KİTAB-I DEDE KORKUT

*Destan dan halk hikayesine geçiş döneminin ürünüdür

*12 hikayeden oluşur

*Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir

*Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özelliklerde vardır

*Eserde geçen ??Dede Korkut??meçhul bir halk ozanıdır

*Hikayelerde oğuzların çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır

*Hikayelerin konuları;aşk,yiğitlik gösterisi,karamanlık,boylar arasındaki savaştır

*15

yy?da kaleme alınmıştır

*Eserin yazarı belli değildir

*Nazım ile nesir iç içedir

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İslam Etkisindeki Türk Edebiyati İlk Dönem Ve İlk Eserler İSLAM ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI İLK DÖNEM VE İLK ESERLER KUTADGU BİLİG 11 yy?da (1069-1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han?a sunulmuştur Kutadgu Bilig ??saadet veren bilgiilim?? anlamına gelir Didaktik bir eserdir Mesnevi şeklinde aruz vezniyle 6645 beyit olarak yazılmıştır Eserde 173 tane de dörtlük vardır Eserde,toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek,insanı mutlu edecek yollar bulmak;bu yolları,devrin hükümdarına öğütler halinde göstermektir Ahlak,dinin, önemi,devlet idaresi gibi konulara da değinilmiştir Eserde dört sembolik şahsiyet yer alır Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır DIVAN-I LÜGATİ?T TÜRK 11yy?da (1072-1074) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır Ebul Kasım Abdullah?a sunulmuştur Türkçe?nin ilk sözlüğü ve dilbilgisi kitabıdır 7500 Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmiştir Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştırBu nedenle Arapça olarak kaleme alınmıştır Yazar Türkçe kelimelerin karşılıklarını ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle delillendirmiştir Türk boyları ve coğrafyası ile Türklerin örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler vardır Devrinin Türk dünyasını gösteren bir haritada vardır Hakaniye lehçesi kullanılmıştır ATABET?ÜL HAKAYIK 12yyde ??Edip Ahmet Yükneki?? tarafından kaleme alınmıştır Eser Sipehsalar Mehmet Bey adlı birine sunulmuştur Atabet?ül Hakayık ??hakikatler eşeği?? anlamına gelir Aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır Didaktik bir eserdir Cömertlik,doğruluk,ilim gibi konular işlenmiştir Eserde 46 beyit ve 101 dörtlükten meydana gelmiştir Dörtlükler manilerdeki gibi aaxa şeklinde kafiyelenmiştir Eserin dili biraz ağıdırArapça ve Farsça kelimelere rastlanır Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır DİVAN-I HİKMET 12yy?da Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır Hikmet: Ahmet Yesevi?nin şiirlerine verdiği isimdir Eserin dili sadedir Eserin yazılma gayesi, halka İslamiyet'i hikmetli bir şekilde öğretmektir Dörtlüklerle ve hece vezniyle yazılmıştır Hakaniye lehçesi kullanılmıştır KİTAB-I DEDE KORKUT Destan dan halk hikayesine geçiş döneminin ürünüdür 12 hikayeden oluşur Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özelliklerde vardır Eserde geçen ??Dede Korkut??meçhul bir halk ozanıdır Hikayelerde oğuzların çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır Hikayelerin konuları;aşk,yiğitlik gösterisi,karamanlık,boylar arasındaki savaştır 15 yy?da kaleme alınmıştır Eserin yazarı belli değildir Nazım ile nesir iç içedir Hakaniye lehçesi kullanılmıştır