10-09-2012
|
#22
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Dilbilgisi Ve Türkçe Dilbilgisi Kuralları
SIFATLARDA KÜÇÜLTME
Sıfat olan sözcüğün anlamında küçültme ya da daralma "-cik,-ce,(-ı)msı,(-ı)mtırak" ekleri ile yapılır
Küçültme sıfatları;bu eklerin getirilmesi ile oluşan sıfatlardır
"Küçük bir evleri vardı"
cümlesinde "küçük" sıfattır ve kendinden sonra gelen ismin niteliğini belirtmektedir
"Küçücük evleri vardı"
cümlesinde "-cik" eki almış "küçücük" sözcüğü de niteleme sıfatıdır Buradaki "küçücük" sözcüün "küçük" sözcüğünden farkı, eklendiği ismin anlamında küçültme yapmış olmasıdır
Küçük ev => küçücük ev
"Ekmek ayvasının ekşimsi bir tadı vardı"
"Üzerine mavimtırak bir ceket giymişti"
"Masada kalınca bir kitap duruyordu"
Yukarıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcükler küçültme sıfatlarıdır
SIFATLARDA PEKİŞTİRME
Sıfatlarda pekiştirme, yani anlamın kuvvetlendirilmesi iki şekilde yapılır
* sıfat olan sözcüğün ünlüye kadarki ilk hecesi alınır, daha sonra "m,p,r,s" harflerinden uygun olanı getirilir En son da sıfat olan sözcük tekrar yazılır
Te-r-temiz => tertemiz
"Çocuklar bembeyaz elbiseler giymişlerdi"
"Dümdüz yolda ilerliyorduk"
"Şöyle yemyeşil çimenlerin üzerine uzansam!"
cümlelerinde altı çizili sözcükler pekiştirme sıfatlarıdır
* Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi ile yapılır
Örneğin "çeşit" sözcüğünü düşünürsek,bu sözcüğün tekrra ederek bir ismi nitelediği durumlar pekiştirme sıfatıdır
"Çeşit çeşit meyveler vardı masada"
"Bahçede uzun uzun ağaçlar vardı"
"Derin derin ırmaklar aşarak geldik"
cümlelerinde altı çizili sözcükler pekiştirme sıfatıdır
SIFATLARDA DERECELENDİRME
Sıfatlarda derecelendirme "pek, çok, daha, en " gibi sözcüklerle yapılır
"Kardeşin onlardan daha akıllı biri"
cümlesinde "daha" sözcüğü üstünlük,
"En güzel kitap buydu"
cümlesinde "en" sözcüğü en üstünlük,
Çok güzel çiçekleri vardı"
cümlesinde "çok sözcüğü aşırılık anlamı katmıştır
|
|
|
|