Deyimler'in Açıklaması

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

<< F >>

Faka basmak: Tuzağa düşmek, aldatılmak; tongaya basmak

Fal açmak (fala bakmak) : Suya bakarak, kitap, iskambil kâğıdı açarak gelecekten haber vermek

Falakaya çekmek (yatırmak) (birini): Ayaklarını falakaya bağlayarak tabanlarını kalın bir sopa ile dövmek

Fareler cirit atmak (oynamak) (bir yerde) : O yerde hiç kimse bulunmamak, o yer bomboş, ıpıssız olmak

Fark atmak: -1

Fazla sayı yapmak

-2

Benzerlerinden çok farklı ot-mak, onları geçmek

Fark etmez: -1

“Hiçbir önemi, etkisi yoktur

” -2

“Hiçbir değişiklik yapmaz

” anlamında

Fark gözetmek : Ayrım yapmak, birini Ötekinden ayrı, üstün tutmak

Farkına varmak : -1

Bir şeyin var olduğunu anlamak, sezmek

-2

Aralarında fark bulunduğunu anlamak

Farkında olmamak (olmak): Ne olup bittiğini anlamamak (anlamak)

Fark yapmak : Oyunlarda yenmek

Fasit daire : bk

Kısır döngü

Fasulye gibi kendini nimetten saymak : Kendine aşırı bir değer vermek

Fatiha okumak (bir şeye, ruhuna) : O şeyden umudunu kesmek

Fazla gelmek : Gereğinden, alışılmıştan fazla olmak

Fazia kaçırmak : -1

Her zamankinden fazla yemek, İçmek

-2

Bir şeyi normalinden fazla yapmak

Fazia olmak : Başkalarını rahatsız edecek davranışlarda bulunmak

Felce uğramak : İşlemez, yürümez, çalışmaz duruma gelmek

Feleğin çemberinden geçmiş : Başından pekçok iyi kötü olay geçmiş olan (kimse)

(Kars

Görmüş geçirmiş

)
Feleğini şaşırmak: Ne yapacağını bilemez duruma gelmek

Feleğin sillesini yemek: Büyük bir yıkıma uğramak

Felekten bir gün çalmak: Neşeli, eğlenceli bir gün geçirmek

Fellik fellik (fellek fellek) aramak (birini, bir şeyi): Onu her yerde telaşla, heyecanla aramak

Felsefe yapmak: Bir olayın nedenleri ve sonuçları hakkında değişik görüşler ileri sürmek

Fena olmak : -1

Bozulmak

-2

Çok üzülmek

-3

Hasta gibi olmak

Fenasına gitmek : Üzülmek, sinirlenmek, üzerinde kötü bir etki bırakmak

Fenaya çekmek (bir şeyi) : O şeye kötü bir anlam vermek

Fena yapmak (birini) : Onu kötü bir duruma düşürmek

Fener alayı: -1

Şenlik gecelerinde bir topluluğun ellerinde fenerler ya da meşalelerle kenti dolaşarak yaptıkları gösteri

-2

Bu gösteriyi yapan topluluk

Feneri nerede söndürdün? : “Nerede kaldın? Çok geciktin” anlamında şaka yollu söylenir

Ferah tutmak (gönlünü, içini, kalbini) : Sevinçli olmak, tasalanmamak, sıkılmamak

Ferman çıkmak : Yetkili bir kimse tarafından bir işin yapılması konusunda buyruk verilmek

Ferman dinlememek : Hiçbir kural, yasa, buyruk tanımamak

Feryadı basmak : Tehlikeli, korku verici bir durumla karşılaşınca bağırıp çağırmaya başlamak

Fesat karıştırmak (çıkarmak, kaynatmak) : İnsanların arasını bozacak işler yapmak

Fırsat düşmek (çıkmak) ; Uygun bir ortam ortaya çıkmak

Fırsatı ganimet bilmek: Önüne çıkan fırsatlardan hemen yararlanmak

Fırsatı kaçırmak: Yarar sağlayacağı uygun durum ve zamanı değer-

lendirememek

Fırsatını düşürmek : Uygun, kolay bir yol bulmak

Fırsat kollamak : Bir iş için elverişli zaman ve durumu kollamak

Ftrsat vermek (tanımak) (bir şeye, birine) : Bir işi gerçekleştirmek İçin uygun durum hazırlamak; zaman vermek

Fısıltı gazetesi: Toplumu ilgilendiren bir olayın dedikodu biçiminde kulaktan kulağa yayılması

Frtık etmek (birini) : Onu çok kızdırmak ; sinirlendirmek

Fıtık olmak (birine) : Ona çok kızmak, sinir olmak
Fikir almak (birinden, bir şeyden): -1

Bir konuda yetkili bir kimseden bilgi almak, o kişinin düşüncesini sormak

-2

O konuda bilgi sahibi olmak

Fikir vermek (birine) (bir şey) : -I

Bir konuda yol gösterici nitelikteki düşüncesini bildirmek

-2

İnsanı bir düşünceye, inanca ulaştırmak

Fikir yürütmek : Herhangi bir konuda kendi düşüncesini söylemek

Filan feşmekan (filan falan) : Adının belirtilmesine gerek olmayan kimse ya da şeylerin yerine kullanılır

Filinta gibi: Genç, ince uzun boylu, çevik, yakışıklı (kimse)

Fincancı katırlarını ürkütmek: Zarar verebilecek bir kimseyi kızdıracak bir davranışta bulunmak

Fink atmak : Keyfince, gönlünce gezip dolaşmak

Fire vermek : -1

Miktarı azalmak

-2

Kötü durumu görülmek

Fi tarihinde : Çok eski bir zamanda

Fitil etmek (birini) : Onu çok kızdırmak

Fitil gibi olmak : Çok sarhoş olmak

Fitili almak : Birdenbire öfkelenmek

Fitil olmak (birine) : Ona çok kızmak; öfkelenmek

Fitil vermek (Birine): Onu kızdırmak, kışkırtmak

Fitne fücur: Çok fitneci, kışkırtıcı, arabozucu (kimse)

Fitne sokmak: Asılsız söz ve haberlerle, insanların arasında geçimsizlik yaratmak

Fit olmak : -1

Birinin bir davranışına denk düşen bir davranışta bulunarak ödeşmek

-2

Razı olmak, uygun bulmak

Fit sokmak (vermek) : Birini bir başkasına karşı kışkırtmak, aralarını açmak

Fiyaka satmak : Gösteriş yapmak; çalım satmak

Fiyat biçmek: Fiyatını belirlemek; değer biçmek

Fiyatı (fiyatları) dondurmak : Bir malın, hizmetin fiyatının yükselmesini önleyici önlemler almak

Fiyat kırmak : Rekabet vb amaçlarla bir malın fiyatını indirmek

Fiyat vermek : Bir malın, hizmetin para olarak karşılığını bildirmek

Fol yok yumurta yok : “Ortada konuyla ilgili belli bir neden yok

” anlamında

Fos çıkmak: -1

(Birinin) Bir işe yaramadığı anlaşılmak

-2

Bir iş, beklenen sonucu vermemek

Foyası meydana çıkmak: Bir kimsenin kötü bir yönü bir vesileyle bir süre sonra anlaşılmak

10-10-2012	#12
Prof. Dr. Sinsi	Deyimler'in Açıklaması *<< F >>* Faka basmak: Tuzağa düşmek, aldatılmak; tongaya basmak Fal açmak (fala bakmak) : Suya bakarak, kitap, iskambil kâğıdı açarak gelecekten haber vermek Falakaya çekmek (yatırmak) (birini): Ayaklarını falakaya bağlayarak tabanlarını kalın bir sopa ile dövmek Fareler cirit atmak (oynamak) (bir yerde) : O yerde hiç kimse bulunmamak, o yer bomboş, ıpıssız olmak Fark atmak: -1 Fazla sayı yapmak -2 Benzerlerinden çok farklı ot-mak, onları geçmek Fark etmez: -1 “Hiçbir önemi, etkisi yoktur” -2 “Hiçbir değişiklik yapmaz” anlamında Fark gözetmek : Ayrım yapmak, birini Ötekinden ayrı, üstün tutmak Farkına varmak : -1 Bir şeyin var olduğunu anlamak, sezmek -2 Aralarında fark bulunduğunu anlamak Farkında olmamak (olmak): Ne olup bittiğini anlamamak (anlamak) Fark yapmak : Oyunlarda yenmek Fasit daire : bk Kısır döngü Fasulye gibi kendini nimetten saymak : Kendine aşırı bir değer vermek Fatiha okumak (bir şeye, ruhuna) : O şeyden umudunu kesmek Fazla gelmek : Gereğinden, alışılmıştan fazla olmak Fazia kaçırmak : -1 Her zamankinden fazla yemek, İçmek -2 Bir şeyi normalinden fazla yapmak Fazia olmak : Başkalarını rahatsız edecek davranışlarda bulunmak Felce uğramak : İşlemez, yürümez, çalışmaz duruma gelmek Feleğin çemberinden geçmiş : Başından pekçok iyi kötü olay geçmiş olan (kimse) (Kars Görmüş geçirmiş) Feleğini şaşırmak: Ne yapacağını bilemez duruma gelmek Feleğin sillesini yemek: Büyük bir yıkıma uğramak Felekten bir gün çalmak: Neşeli, eğlenceli bir gün geçirmek Fellik fellik (fellek fellek) aramak (birini, bir şeyi): Onu her yerde telaşla, heyecanla aramak Felsefe yapmak: Bir olayın nedenleri ve sonuçları hakkında değişik görüşler ileri sürmek Fena olmak : -1 Bozulmak -2 Çok üzülmek -3 Hasta gibi olmak Fenasına gitmek : Üzülmek, sinirlenmek, üzerinde kötü bir etki bırakmak Fenaya çekmek (bir şeyi) : O şeye kötü bir anlam vermek Fena yapmak (birini) : Onu kötü bir duruma düşürmek Fener alayı: -1 Şenlik gecelerinde bir topluluğun ellerinde fenerler ya da meşalelerle kenti dolaşarak yaptıkları gösteri -2 Bu gösteriyi yapan topluluk Feneri nerede söndürdün? : “Nerede kaldın? Çok geciktin” anlamında şaka yollu söylenir Ferah tutmak (gönlünü, içini, kalbini) : Sevinçli olmak, tasalanmamak, sıkılmamak Ferman çıkmak : Yetkili bir kimse tarafından bir işin yapılması konusunda buyruk verilmek Ferman dinlememek : Hiçbir kural, yasa, buyruk tanımamak Feryadı basmak : Tehlikeli, korku verici bir durumla karşılaşınca bağırıp çağırmaya başlamak Fesat karıştırmak (çıkarmak, kaynatmak) : İnsanların arasını bozacak işler yapmak Fırsat düşmek (çıkmak) ; Uygun bir ortam ortaya çıkmak Fırsatı ganimet bilmek: Önüne çıkan fırsatlardan hemen yararlanmak Fırsatı kaçırmak: Yarar sağlayacağı uygun durum ve zamanı değer- lendirememek Fırsatını düşürmek : Uygun, kolay bir yol bulmak Fırsat kollamak : Bir iş için elverişli zaman ve durumu kollamak Ftrsat vermek (tanımak) (bir şeye, birine) : Bir işi gerçekleştirmek İçin uygun durum hazırlamak; zaman vermek Fısıltı gazetesi: Toplumu ilgilendiren bir olayın dedikodu biçiminde kulaktan kulağa yayılması Frtık etmek (birini) : Onu çok kızdırmak ; sinirlendirmek Fıtık olmak (birine) : Ona çok kızmak, sinir olmak Fikir almak (birinden, bir şeyden): -1 Bir konuda yetkili bir kimseden bilgi almak, o kişinin düşüncesini sormak -2 O konuda bilgi sahibi olmak Fikir vermek (birine) (bir şey) : -IBir konuda yol gösterici nitelikteki düşüncesini bildirmek -2 İnsanı bir düşünceye, inanca ulaştırmak Fikir yürütmek : Herhangi bir konuda kendi düşüncesini söylemek Filan feşmekan (filan falan) : Adının belirtilmesine gerek olmayan kimse ya da şeylerin yerine kullanılır Filinta gibi: Genç, ince uzun boylu, çevik, yakışıklı (kimse) Fincancı katırlarını ürkütmek: Zarar verebilecek bir kimseyi kızdıracak bir davranışta bulunmak Fink atmak : Keyfince, gönlünce gezip dolaşmak Fire vermek : -1 Miktarı azalmak -2 Kötü durumu görülmek Fi tarihinde : Çok eski bir zamanda Fitil etmek (birini) : Onu çok kızdırmak Fitil gibi olmak : Çok sarhoş olmak Fitili almak : Birdenbire öfkelenmek Fitil olmak (birine) : Ona çok kızmak; öfkelenmek Fitil vermek (Birine): Onu kızdırmak, kışkırtmak Fitne fücur: Çok fitneci, kışkırtıcı, arabozucu (kimse) Fitne sokmak: Asılsız söz ve haberlerle, insanların arasında geçimsizlik yaratmak Fit olmak : -1 Birinin bir davranışına denk düşen bir davranışta bulunarak ödeşmek -2 Razı olmak, uygun bulmak Fit sokmak (vermek) : Birini bir başkasına karşı kışkırtmak, aralarını açmak Fiyaka satmak : Gösteriş yapmak; çalım satmak Fiyat biçmek: Fiyatını belirlemek; değer biçmek Fiyatı (fiyatları) dondurmak : Bir malın, hizmetin fiyatının yükselmesini önleyici önlemler almak Fiyat kırmak : Rekabet vb amaçlarla bir malın fiyatını indirmek Fiyat vermek : Bir malın, hizmetin para olarak karşılığını bildirmek Fol yok yumurta yok : “Ortada konuyla ilgili belli bir neden yok” anlamında Fos çıkmak: -1 (Birinin) Bir işe yaramadığı anlaşılmak -2 Bir iş, beklenen sonucu vermemek Foyası meydana çıkmak: Bir kimsenin kötü bir yönü bir vesileyle bir süre sonra anlaşılmak