Türk Tarihindeki Bütün Savaşlar, Seferler Ve Antlaşmalar...

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Çanakkale Savaşı (Çanakkale Zaferi)

I

Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin Çanakkale Boğazı'nı geçmek isteyen İtilâf kuvvetleriyle yaptığı savaşlar (1915)

Bahriye Nazırı Churchill'in teklifleri ve İngiltere'nin ısrarıyla İtilâf devletlerince girişilen harekâtın amacı Rusya ile doğrudan temasa geçmek onlara silâh ve malzeme yardımı yapabilmekti

Bu yolla Süveyş Kanalı ve Hint yolu üzerindeki Türk baskısı da kaldırılmış olacak; savaşa katılmak istemeyen Balkan devletleri İtilâf devletleri yanında yer almağa zorlanacaktı

Yapısı bakımından savunmaya elverişli olan boğaz Türkler tarafından mayınlanmıştı

Tabyalar toprak ve taştandı

Zırhlı veya betondan tabya yoktu; ayrıca birçok sahte mevzi yapılmıştı

Savunma düzeni dış orta ve iç bölgeler olmak üzere üçe ayrılmıştı

Bunların kumandası Miralay Cevdet Bey'de idi

Savaş ilânından birkaç gün sonra 3 Kasım 1914'te İngilizler Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular

19 Şubat 1915'te boğazın dış tabyaları tahrip edildi

Ayrıca karaya çıkarılan askerler tahrip işini tamamladılar

Bu harekâtta Türkler 19 top kaybetti

Dış savunmanın düşmesi bazı ülkelerde büyük yankılara yol açtı

Bulgaristan çekingen bir durum aldı

İtalya İtilâf devletlerine meyletti

Yunanlıların İstanbul'a girmelerini istemeyen Ruslar 40 bin kişilik yardımcı bir kuvvet göndermeyi teklif etiler

Bunun üzerine İngilizler ve Fransızlar boğazları Ruslara vermeyi vaat ettiler

Bundan sonraki büyük taarruzun Marmara Denizi'ne geçmek amacıyla Fransız ve İngiliz savaş gemileri tarafından 18 Mart 1915'te yapılması planlandı

Orta savunma tabyaları sürekli olarak bombardıman edildi

Dış hatlara komandolar çıkarıldı

Boğazdaki mayın tarama ve temizleme işi başarıyla yürütüldü

Fakat 7-8 Mart gecesi Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret mayın gemisi karanlık limana sezdirmeden tekrar mayın döşedi

İtilâf kuvvetlerinin 16 harp gemisi 18 Mart 1915'te boğaza girerek tabyaları ateşe tuttular

Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışları ile İtilâf kuvvetleri birçok gemi kaybederek geri çekildi

18 Mart hücumu Çanakkale'nin karadan yardım görmedikçe geçilemeyeceğini gösterdi

Bunun üzerine İngiliz Fransız ve Anzaklardan (Avustralya Yeni Zelanda ordusu) kurulan 70 000 kişilik kuvvet 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldı

Düşman kuvvetleri 109 harp ve 308 nakliye gemisi ve özel çıkarma araçlarıyla denizden desteklenmekteydi

Bu çıkarmaya karşı savunma görevi 5

Orduya verildi

İlk çıkarmalar Seddülbahir Arıburnu ve Kumkale'ye yapıldı

Bazı yerlerde başarı kazanan düşman kesin sonuca gidemedi

Seddülbahir ve Arıburnu'nu almayı başaramadı

Binbaşı Mahmud Bey idaresindeki Türk kuvvetleri düşmanın içi bölgelere sızmasını engelledi

İlk çıkarma günü 19

Tümen kumandanı Mustafa Kemal Bey (Atatürk) 17

Piyade Alayını Conkbayırı'na vaktinde yetiştirerek Kocaçimen tepesinin düşman eline geçmesini önledi

Düşman 25 Nisan 1915 harekâtında büyük kayba karşılık küçük bir köprübaşı elde edebildi orada tutundu

Türk kuvvetleri gecenin karanlığından faydalanarak düşmanı denize dökmek istediyse de bu harekâtta yer alan Arap askerlerinin başarısızlığı ve çıkarttıkları gürültü buna imkân vermedi

Öte yandan 15 000 kişilik Anzak kuvveti de karaya çıkarılmıştı

Aynı günlerde düşman Saros Körfezi'ne Beşike Limanı'na gösteriş çıkarmaları yaptı

Sonraki günlerde de Alçıtepe ve Arıburnu'nda Kocaçimen tepesini elde etmek için harekete geçti

Fakat 5

Ordu kuvvetleri büyük kayıplara rağmen düşmanı püskürttü

Bu arada yapılan Seddülbahir Arıburnu ve deniz savaşları çok kanlı geçti

Düşman Seddülbahir'e 26 Nisan günü top ateşiyle hücuma başlamıştı

1 Mayıs gecesi ve daha sonraki günlerde 17 000 kişilik Türk kuvveti karşı saldırıya geçti

Fakat bunda başarı kazanılamadı ve Türkler 16 000 kayıp verdiler

İngilizlerin kaybı 14 000 kişiydi

10-10-2012	#73
Prof. Dr. Sinsi	Türk Tarihindeki Bütün Savaşlar, Seferler Ve Antlaşmalar... Çanakkale Savaşı (Çanakkale Zaferi) I Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin Çanakkale Boğazı'nı geçmek isteyen İtilâf kuvvetleriyle yaptığı savaşlar (1915) Bahriye Nazırı Churchill'in teklifleri ve İngiltere'nin ısrarıyla İtilâf devletlerince girişilen harekâtın amacı Rusya ile doğrudan temasa geçmek onlara silâh ve malzeme yardımı yapabilmekti Bu yolla Süveyş Kanalı ve Hint yolu üzerindeki Türk baskısı da kaldırılmış olacak; savaşa katılmak istemeyen Balkan devletleri İtilâf devletleri yanında yer almağa zorlanacaktı Yapısı bakımından savunmaya elverişli olan boğaz Türkler tarafından mayınlanmıştı Tabyalar toprak ve taştandı Zırhlı veya betondan tabya yoktu; ayrıca birçok sahte mevzi yapılmıştı Savunma düzeni dış orta ve iç bölgeler olmak üzere üçe ayrılmıştı Bunların kumandası Miralay Cevdet Bey'de idi Savaş ilânından birkaç gün sonra 3 Kasım 1914'te İngilizler Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular 19 Şubat 1915'te boğazın dış tabyaları tahrip edildi Ayrıca karaya çıkarılan askerler tahrip işini tamamladılar Bu harekâtta Türkler 19 top kaybetti Dış savunmanın düşmesi bazı ülkelerde büyük yankılara yol açtı Bulgaristan çekingen bir durum aldı İtalya İtilâf devletlerine meyletti Yunanlıların İstanbul'a girmelerini istemeyen Ruslar 40 bin kişilik yardımcı bir kuvvet göndermeyi teklif etiler Bunun üzerine İngilizler ve Fransızlar boğazları Ruslara vermeyi vaat ettiler Bundan sonraki büyük taarruzun Marmara Denizi'ne geçmek amacıyla Fransız ve İngiliz savaş gemileri tarafından 18 Mart 1915'te yapılması planlandı Orta savunma tabyaları sürekli olarak bombardıman edildi Dış hatlara komandolar çıkarıldı Boğazdaki mayın tarama ve temizleme işi başarıyla yürütüldü Fakat 7-8 Mart gecesi Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret mayın gemisi karanlık limana sezdirmeden tekrar mayın döşedi İtilâf kuvvetlerinin 16 harp gemisi 18 Mart 1915'te boğaza girerek tabyaları ateşe tuttular Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışları ile İtilâf kuvvetleri birçok gemi kaybederek geri çekildi 18 Mart hücumu Çanakkale'nin karadan yardım görmedikçe geçilemeyeceğini gösterdi Bunun üzerine İngiliz Fransız ve Anzaklardan (Avustralya Yeni Zelanda ordusu) kurulan 70 000 kişilik kuvvet 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldı Düşman kuvvetleri 109 harp ve 308 nakliye gemisi ve özel çıkarma araçlarıyla denizden desteklenmekteydi Bu çıkarmaya karşı savunma görevi 5 Orduya verildi İlk çıkarmalar Seddülbahir Arıburnu ve Kumkale'ye yapıldı Bazı yerlerde başarı kazanan düşman kesin sonuca gidemedi Seddülbahir ve Arıburnu'nu almayı başaramadı Binbaşı Mahmud Bey idaresindeki Türk kuvvetleri düşmanın içi bölgelere sızmasını engelledi İlk çıkarma günü 19 Tümen kumandanı Mustafa Kemal Bey (Atatürk) 17 Piyade Alayını Conkbayırı'na vaktinde yetiştirerek Kocaçimen tepesinin düşman eline geçmesini önledi Düşman 25 Nisan 1915 harekâtında büyük kayba karşılık küçük bir köprübaşı elde edebildi orada tutundu Türk kuvvetleri gecenin karanlığından faydalanarak düşmanı denize dökmek istediyse de bu harekâtta yer alan Arap askerlerinin başarısızlığı ve çıkarttıkları gürültü buna imkân vermedi Öte yandan 15 000 kişilik Anzak kuvveti de karaya çıkarılmıştı Aynı günlerde düşman Saros Körfezi'ne Beşike Limanı'na gösteriş çıkarmaları yaptı Sonraki günlerde de Alçıtepe ve Arıburnu'nda Kocaçimen tepesini elde etmek için harekete geçti Fakat 5 Ordu kuvvetleri büyük kayıplara rağmen düşmanı püskürttü Bu arada yapılan Seddülbahir Arıburnu ve deniz savaşları çok kanlı geçti Düşman Seddülbahir'e 26 Nisan günü top ateşiyle hücuma başlamıştı 1 Mayıs gecesi ve daha sonraki günlerde 17 000 kişilik Türk kuvveti karşı saldırıya geçti Fakat bunda başarı kazanılamadı ve Türkler 16 000 kayıp verdiler İngilizlerin kaybı 14 000 kişiydi