Tüketici Hakları (Sosyal Bilgiler Dersi)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Ders:Sosyal Bilgiler
Ünite:Sosyal Bilgiler Öğreniyorum
Konu:Tüketici Hakları

TÜKETİCİ HAKLARI

15 Mart 1962 tarihinde, ilk defa ABD Başkanı Kennedy’nin Amerikan Kongresinde tüketici haklarını resmen dile getirmesi ve kabul etmesi nedeniyle, “15 Mart”, 1983 yılından beri “Dünya Tüketici Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır

Bu vesile ile, 1995 yılında kanunlaşan “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun”un öngördüğü temel hükümlere kısaca değinmek isteriz

AYIPLI MAL

“Ayıplı mal ve hizmet” nedir?
1

Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan özelliklere aykırı mal ve hizmet
2

Satıcı tarafından vaat edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
3

Standardında tespit edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
4

Değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal ve hizmet
Ayıplı mal alan tüketici 15 gün içinde “iade hakkı”nı kullanarak şunları isteyebilir:
1

Malı iade ederek, ayıpsız olanı ile değiştirmek
2

Malı iade ederek ödediği bedelin iadesini istemek
3

Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesi
4

Malın ücretsiz olarak tamir edilmesi
Hemen fark edilemeyecek gizli ayıplarda 15 günlük iade hakkı süresi 2 yıl olarak kabul edilmiştir

Satıcı, 2 yıldan daha uzun bir garanti süresi tanıyabilir

Üzerinde "özürlü" yazısı bulunan veya ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için iade hakkı söz konusu değildir

Ancak özürlü olarak satılan malların üzerine "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması ve bu durumun tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde de gösterilmesi zorunludur

Ayıplı mal ve yol açtığı zarar nedeniyle, satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı, tüketiciye karşı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar

Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz

Ayıplı mal nedeniyle tüketicinin dava açma hakkı 2 yılda zamanaşımına uğrar

Eğer satıcı maldaki ayıbı hile ile gizlemiş ise, bu hüküm uygulanmaz

ETİKET

Tüketicilere sunulan mal ve hizmetlerin ambalajları üzerinde ve kapıya asılan tarifelerde "Menşei, Cins ve Fiyat" bilgilerinin konulması şart

Bu nedenle, etiketi ve tarifesi olmayan satıcıları mutlaka uyarın ve uyarıya uymayanları da belediyelere şikayet edin

GARANTİ BELGESİ

Sanayi malı üreten ya da ithal eden firmalar, ürünleri için en az bir yıl garanti vermek zorundalar

Bu garanti de, ürünün tüm parçalarını kapsamak zorunda

Bazı parçaları garanti kapsamında tutup, bazılarını garanti dışında bırakamazlar

Satıcılar da, üreticilerin düzenlediği bu garanti belgesini tüketicilerine vermek zorunda

Bu süre içinde cihazın onarımı ücretsiz yapılır

Üretici ya da servis, garanti kapsamındaki cihaz için herhangi bir ad altında para talep edemez

Yetkili servis, tamir için bırakılan cıhazı en fazla 30 gün içinde onarmak zorunda

30 gün sınırı aşıldığı taktirde, ürünü yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkınız var

Ayrıca, cihaz tamirdeyken geçen zaman da garanti süresine eklenmek zorunda

Garanti kapsamındaki bir cihaz, aynı arızayı iki kez ya da farklı arızaları dört kez peş peşe tekrarlarsa, üretici firma o ürünü ücretsiz degiştirmek zorunda

Bu haklarınızı kaybetmek istemiyorsanız sanayi ürünlerinin onarımını mutlaka yetkili servislere yaptırmanız gerekiyor

Yetkili servislere yaptırdığınız her işlemin mutlaka belgesini alın

Garanti kapsamındaki bir ürün için nakliye, montaj, servis, bakım ve arıza için hiç bir bedel ödememeniz gerekiyor

TAKSİTLİ SATIŞLAR

Taksitle aldığınız bir ürün için borçlandığınız toplam miktarı veya birden fazla taksidi önceden ödeyebilirsiniz

Bu durumda satıcı ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür

Satıcı, taksit şartlarını içeren sözleşmenin bir kopyasını size vermek zorunda

İmzalayacağınız sözleşmede de, mal ve hizmetlerin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle birlikte ödenecek toplam satış fiyatı, ön ödeme tutarı, ödeme planı, faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık oran, gecikme faiz oranları yer almalı

Ayrıca, sözleşmede bildirilen mal ve hizmetin toplam şatış fiyatı hiçbir şekilde arttırılamaz

KAPIDAN PAZARLAMALAR

Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alacağınız ürünleri 7 gün DENEME VE KIYASLAMA hakkına sahipsiniz

Bu süre içinde şayet ürünü satın almaktan vaz geçerseniz, NOTER aracılığıyla satıcıya bir İHTARNAME göndermeniz gerekiyor

Bunu yaptığınız taktirde, satıcı sızden almış olduğu peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorunda

7 gün içerisinde firmaya ihtarname çekmediğiniz taktirde ürünü KABUL etmiş sayılıyorsunuz

Bu hakkınızı kaybetmek istemiyorsanız, satıcının size imzalatmış olduğu sözleşmenin üzerindeki TARİHE dikkat edin

Çünkü, bu haktan sizi yararlandırmak istemeyen art niyetli satıcılar, sözleşmenin tarihini genellikle bir ay öncesini yazıyor

Dikkat edin

TÜKETİCİ KREDİLERİ

Banka ya da finans kuruluşlarından kullandığınız tüketici kredisi için mutlaka sözlesmenin bir kopyasını alın

Bu sözleşmede yer alan şartlar, sizin aleyhinize hiç bir şekilde degiştirilemez

Yani, ekonomik kriz yaşandı diye faiz oranı daha sonra artırılamaz

Borcunuzun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterseniz, banka gerekli faiz ve komisyon indirimi yapmak zorunda

KAMPANYALI SATIŞ

Kampanyada aldığınız ürünü satıcı zamanında teslim etmek zorunda

Ayrıca, ek para talebinde bulunamadığı gibi taahhüt ettiği malın dışında da baska bir ürünü veremiyor

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tüketici Hakları (Sosyal Bilgiler Dersi) Ders:Sosyal Bilgiler Ünite:Sosyal Bilgiler Öğreniyorum Konu:Tüketici Hakları TÜKETİCİ HAKLARI 15 Mart 1962 tarihinde, ilk defa ABD Başkanı Kennedy’nin Amerikan Kongresinde tüketici haklarını resmen dile getirmesi ve kabul etmesi nedeniyle, “15 Mart”, 1983 yılından beri “Dünya Tüketici Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır Bu vesile ile, 1995 yılında kanunlaşan “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun”un öngördüğü temel hükümlere kısaca değinmek isteriz AYIPLI MAL “Ayıplı mal ve hizmet” nedir? 1 Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan özelliklere aykırı mal ve hizmet 2 Satıcı tarafından vaat edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet 3 Standardında tespit edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet 4 Değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal ve hizmet Ayıplı mal alan tüketici 15 gün içinde “iade hakkı”nı kullanarak şunları isteyebilir: 1 Malı iade ederek, ayıpsız olanı ile değiştirmek 2 Malı iade ederek ödediği bedelin iadesini istemek 3 Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesi 4 Malın ücretsiz olarak tamir edilmesi Hemen fark edilemeyecek gizli ayıplarda 15 günlük iade hakkı süresi 2 yıl olarak kabul edilmiştir Satıcı, 2 yıldan daha uzun bir garanti süresi tanıyabilir Üzerinde "özürlü" yazısı bulunan veya ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için iade hakkı söz konusu değildir Ancak özürlü olarak satılan malların üzerine "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması ve bu durumun tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde de gösterilmesi zorunludur Ayıplı mal ve yol açtığı zarar nedeniyle, satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı, tüketiciye karşı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz Ayıplı mal nedeniyle tüketicinin dava açma hakkı 2 yılda zamanaşımına uğrar Eğer satıcı maldaki ayıbı hile ile gizlemiş ise, bu hüküm uygulanmaz ETİKET Tüketicilere sunulan mal ve hizmetlerin ambalajları üzerinde ve kapıya asılan tarifelerde "Menşei, Cins ve Fiyat" bilgilerinin konulması şart Bu nedenle, etiketi ve tarifesi olmayan satıcıları mutlaka uyarın ve uyarıya uymayanları da belediyelere şikayet edin GARANTİ BELGESİ Sanayi malı üreten ya da ithal eden firmalar, ürünleri için en az bir yıl garanti vermek zorundalar Bu garanti de, ürünün tüm parçalarını kapsamak zorunda Bazı parçaları garanti kapsamında tutup, bazılarını garanti dışında bırakamazlar Satıcılar da, üreticilerin düzenlediği bu garanti belgesini tüketicilerine vermek zorunda Bu süre içinde cihazın onarımı ücretsiz yapılır Üretici ya da servis, garanti kapsamındaki cihaz için herhangi bir ad altında para talep edemez Yetkili servis, tamir için bırakılan cıhazı en fazla 30 gün içinde onarmak zorunda 30 gün sınırı aşıldığı taktirde, ürünü yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkınız var Ayrıca, cihaz tamirdeyken geçen zaman da garanti süresine eklenmek zorunda Garanti kapsamındaki bir cihaz, aynı arızayı iki kez ya da farklı arızaları dört kez peş peşe tekrarlarsa, üretici firma o ürünü ücretsiz degiştirmek zorunda Bu haklarınızı kaybetmek istemiyorsanız sanayi ürünlerinin onarımını mutlaka yetkili servislere yaptırmanız gerekiyor Yetkili servislere yaptırdığınız her işlemin mutlaka belgesini alın Garanti kapsamındaki bir ürün için nakliye, montaj, servis, bakım ve arıza için hiç bir bedel ödememeniz gerekiyor TAKSİTLİ SATIŞLAR Taksitle aldığınız bir ürün için borçlandığınız toplam miktarı veya birden fazla taksidi önceden ödeyebilirsiniz Bu durumda satıcı ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür Satıcı, taksit şartlarını içeren sözleşmenin bir kopyasını size vermek zorunda İmzalayacağınız sözleşmede de, mal ve hizmetlerin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle birlikte ödenecek toplam satış fiyatı, ön ödeme tutarı, ödeme planı, faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık oran, gecikme faiz oranları yer almalı Ayrıca, sözleşmede bildirilen mal ve hizmetin toplam şatış fiyatı hiçbir şekilde arttırılamaz KAPIDAN PAZARLAMALAR Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alacağınız ürünleri 7 gün DENEME VE KIYASLAMA hakkına sahipsiniz Bu süre içinde şayet ürünü satın almaktan vaz geçerseniz, NOTER aracılığıyla satıcıya bir İHTARNAME göndermeniz gerekiyor Bunu yaptığınız taktirde, satıcı sızden almış olduğu peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorunda 7 gün içerisinde firmaya ihtarname çekmediğiniz taktirde ürünü KABUL etmiş sayılıyorsunuz Bu hakkınızı kaybetmek istemiyorsanız, satıcının size imzalatmış olduğu sözleşmenin üzerindeki TARİHE dikkat edin Çünkü, bu haktan sizi yararlandırmak istemeyen art niyetli satıcılar, sözleşmenin tarihini genellikle bir ay öncesini yazıyor Dikkat edin TÜKETİCİ KREDİLERİ Banka ya da finans kuruluşlarından kullandığınız tüketici kredisi için mutlaka sözlesmenin bir kopyasını alın Bu sözleşmede yer alan şartlar, sizin aleyhinize hiç bir şekilde degiştirilemez Yani, ekonomik kriz yaşandı diye faiz oranı daha sonra artırılamaz Borcunuzun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterseniz, banka gerekli faiz ve komisyon indirimi yapmak zorunda KAMPANYALI SATIŞ Kampanyada aldığınız ürünü satıcı zamanında teslim etmek zorunda Ayrıca, ek para talebinde bulunamadığı gibi taahhüt ettiği malın dışında da baska bir ürünü veremiyor