Haritalardan Yararlanma Ve Harita Okuma Bilgisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ

Harita çeşitleri: Harita yüzey şekillerinin belli oranlarda küçültülerek, düzlem üzerine aktarılmasıdır

Ancak bu işlem yapılırken tam olarak gerçek yansıtılamaz

Bunun temel nedeni dünyanın yuvarlak olmasıdır

Haritalar yapılırken değişik yöntemler kullanılır

Bunlara izdüşüm (projeksiyon) denir

Son yıllarda en çok kullanılan yöntem uydu fotoğraflarıdır

Haritalar ölçeklerine ve kullanım amaçlarına göre şöyle sınıflandırılır:
1- Ölçeklerine göre haritalar:

a) Planlar: Ölçekleri 1:20

000'e kadar olan haritalardır

b)Topografya haritaları: Ölçeği 1:20

000 ile 1:200

000 arasında olan haritalardır

c)Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1:200

000 ile 1:500

000 arasında olan haritalardır

d)Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:500

000 den küçük olan haritalardır

Ölçeğin paydasındaki rakam büyüdükçe, ölçek dolayısı ile harita küçülür

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ:
a- Haritası çizilecek alan dardır

b- Ayrıntı fazladır

c- Ölçeğin paydasındaki rakam küçüktür

KÜÇÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ:
a- Haritası çizilecek alan geniştir

b- Ayrıntı azdır

c- Ölçeğin paydasındaki rakam büyüktür

2- Kullanım amaçlarına göre haritalar:

A)Fiziki haritalar
B)Beşeri ve ekonomik haritalar
C)Siyasi haritalar

Belirli bir konu için özel olarak hazırlanmış haritalara Özel Konu Haritaları denir

Turizm, Jeomorfoloji, Jeoloji, v

b

HARİTALARDA YÜZEY ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLME BİÇİMLERİ:

a) Tarama
b) Gölgelendirme
c) Kabartma
d) İzohips yöntemi
e)Renklendirme

Bu yöntemler arasında en çok kullanılanları renklendirme ve izohips yöntemleridir

İZOHİPS: Deniz seviyesine göre aynı yükseltide bulunan noktaların birleştirilmesi ile oluşan eğrilerin kullanıldığı yöntemdir

İzohipslerin özellikleri:
1- Başlangıcı deniz seviyesidir

Kıyı çizgisinden geçen eğri 0 m eğrisidir

2- Aynı eğri üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri aynıdır

3- İzohipsler yerşekillerinin biçimini ve yükseltisini gösterir

4- Kapalı eğrilerdir,birbirini kesmezler

5- Haritada iki izohips arası uzaklık eşittir

6- İzohips sayısı haritanın ölçeğine göre değişir

7- Sık olduğu yerlerde eğim fazladır

8- İzohipsler çukur yerlerde ve doruklarda nokta halindedir

İzohips yöntemi deniz derinliğini göstermek için kullanılıyorsa bu eğrilere izobat (eş derinlik) eğrileri adı verilir

Sıcaklık gösteren haritalarda izoterm (eşsıcaklık) eğrileri,
Basınç gösteren haritalarda kullanılan eğrilere de izobar (eşbasınç) adı verilir

Haritalarda yüzey şekillerinin yükseltilerini veya deniz derinliklerini göstermek için renklerden de yararlanabiliriz

Harita İşaretleri:
Haritalar üzerinde, o yüzeye ait bazı bilgiler işaretlerle verilir

Bu işaretlere harita işaretleri ya da harita lejand ı denir

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Haritalardan Yararlanma Ve Harita Okuma Bilgisi HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ Harita çeşitleri: Harita yüzey şekillerinin belli oranlarda küçültülerek, düzlem üzerine aktarılmasıdır Ancak bu işlem yapılırken tam olarak gerçek yansıtılamaz Bunun temel nedeni dünyanın yuvarlak olmasıdır Haritalar yapılırken değişik yöntemler kullanılır Bunlara izdüşüm (projeksiyon) denir Son yıllarda en çok kullanılan yöntem uydu fotoğraflarıdır Haritalar ölçeklerine ve kullanım amaçlarına göre şöyle sınıflandırılır: 1- Ölçeklerine göre haritalar: a) Planlar: Ölçekleri 1:20000'e kadar olan haritalardır b)Topografya haritaları: Ölçeği 1:20000 ile 1:200000 arasında olan haritalardır c)Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1:200000 ile 1:500000 arasında olan haritalardır d)Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:500000 den küçük olan haritalardır Ölçeğin paydasındaki rakam büyüdükçe, ölçek dolayısı ile harita küçülür BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ: a- Haritası çizilecek alan dardır b- Ayrıntı fazladır c- Ölçeğin paydasındaki rakam küçüktür KÜÇÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ: a- Haritası çizilecek alan geniştir b- Ayrıntı azdır c- Ölçeğin paydasındaki rakam büyüktür 2- Kullanım amaçlarına göre haritalar: A)Fiziki haritalar B)Beşeri ve ekonomik haritalar C)Siyasi haritalar Belirli bir konu için özel olarak hazırlanmış haritalara Özel Konu Haritaları denir Turizm, Jeomorfoloji, Jeoloji, vb HARİTALARDA YÜZEY ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLME BİÇİMLERİ: a) Tarama b) Gölgelendirme c) Kabartma d) İzohips yöntemi e)Renklendirme Bu yöntemler arasında en çok kullanılanları renklendirme ve izohips yöntemleridir İZOHİPS: Deniz seviyesine göre aynı yükseltide bulunan noktaların birleştirilmesi ile oluşan eğrilerin kullanıldığı yöntemdir İzohipslerin özellikleri: 1- Başlangıcı deniz seviyesidirKıyı çizgisinden geçen eğri 0 m eğrisidir 2- Aynı eğri üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri aynıdır 3- İzohipsler yerşekillerinin biçimini ve yükseltisini gösterir 4- Kapalı eğrilerdir,birbirini kesmezler 5- Haritada iki izohips arası uzaklık eşittir 6- İzohips sayısı haritanın ölçeğine göre değişir 7- Sık olduğu yerlerde eğim fazladır 8- İzohipsler çukur yerlerde ve doruklarda nokta halindedir İzohips yöntemi deniz derinliğini göstermek için kullanılıyorsa bu eğrilere izobat (eş derinlik) eğrileri adı verilir Sıcaklık gösteren haritalarda izoterm (eşsıcaklık) eğrileri, Basınç gösteren haritalarda kullanılan eğrilere de izobar (eşbasınç) adı verilir Haritalarda yüzey şekillerinin yükseltilerini veya deniz derinliklerini göstermek için renklerden de yararlanabiliriz Harita İşaretleri: Haritalar üzerinde, o yüzeye ait bazı bilgiler işaretlerle verilir Bu işaretlere harita işaretleri ya da harita lejand ı denir