Akl-İ Küll

Tasavvuf düşüncesinde, kendisini yaratanı kavramayı başarmış olan akıldır Sufizm'de akıl üçe ayrılır: Akl-ı maaş, sadece yeme-içme aklıdır Nefsin hüküm sürdüğü hayvani akıl ıolarak da nitelenebilir Akl-ı maad, korku duyan ve duyduğu korkunun neticesinde dinin emir ve yasaklarına boyun eğmiş akıldır İlkine yeğlense de bu akıl da insanı kemale erdirmez Akl-ı küll, kamil akıldır Kendi yaradılış gayesini kavramış ve buna uygun hareket eden, Allah'ın yeryüzündeki halifesi olan kamil insanın aklıdır