İntihar Psikolojisi

İntihar Davranışında Ailenin Rolü

intihar etmeİntihar eden veya intihara teşebüs eden kişilerde ailelerinin rolünün ne kadar önemli olduğunu biliyor musunuz?

İntihar davranışı tehdit, düşünce, girişim ve ölümle sonuçlanan eylemler olarak geniş bir yelpaze içinde yer almaktadır İntihar davranışının etyolojisinde aile yapısı, etkileşimi ve kişilerarası ilişkilerdeki sorunlar önemli bir yere sahiptir İntihar davranışı ister bir düşünce, ister girişim ya da tamamlanmış bir eylem olsun aileyi derinden etkiler

İntihar davranışında ailenin rolünü araştıran pek çok çalışma vardır, ölümle sonuçlanan intihar girişimlerinin geriye dönük olarak ele alınışı ve metodolojik sorunlar araştırıcıları hayatta kalan intihar olgularının temel alındığı çalışmalara yöneltilmiştir Bunun yanı sıra intiharlara göre girişimlerin oran olarak daha yüksek olduğu düşünülecek olursa araştırıcıların ilgi odağının intihar girişimi olması doğaldır

İntihar davranışının multifaktöriyel özelliği, çeşitli boyutlarda araştırmaya zemin hazırlamıştır Genetik, biyolojik, psikolojik ve toplumsal alanda yapılmış pek çok çalışma vardır Genetik ve biyokimyasal çalışmaların son yıllarda giderek arttığı görülmektedir Bunun yanı sıra intihar davranışına ilişkin çalışmaların daha çok sosyodemografik özellikler, kişilik özellikleri ve tanı gruplarını temel aldığı dikkati çekmektedir (Aydın 1988, Brent1988, Bolger 1989, Birtchnell 1981, Friedman1984, Keitner 1987, Philip 1970, Roy, 1983,1985, Vinoda 1966) Tek yumurta ikizleri ile çift yumurta ikizlerinin karşılaştırıldığı ve evlat edinilmiş çocuklarla yapılan çalışmalar genetik çalışmalara örnektir Çift yumurta ikizlerine karşılık tek yumurta ikizlerinin her ikisinde de intihar davranışı yüksek oranlarda görülmektedir Evlat edinilmiş çocukların biyolojik ana babalarında intihar davranışının görülmesi intiharla ilgili etiyolojik çalışmalara katkıda bulunmuştur (Roy 1983, VVasserman 1989) İntihar davranışıyla ilişkili olduğu bilinen psikiyatrik bozukluklardan bağımsız olarak intihar davranışı yaşam stresi ile karşılaşıldığında muhtemel bir biyokimyasal predispozisyon yoluyla genetik bir geçiş ile açıklanmaktadır (Roy 1983)

Bazı yazar ve araştırıcılar da intihar olgusunda sosyal faktörlerin rolü ve önemine değinmektedir(Lester 1967, Toolan 1962, Wenz 1981) Konuya ilişkin ilk çalışmalardan biri Durkheim'a aittir Durkheim?in hipotezine göre evli kişilerde çocukların varlığı intihar davranışında koruyucu bir etkiye sahiptir (akt Wenz 1981) Literatürde ailedeki çocuk sayısının ve çocukların doğum sırasının risk faktörü olarak ele alındığı çalışmalara rastlanmaktadır (Lester 1967, Toolan 1962)Araştırmacıların ilgisinin çocuk ve gençlerde görülen intihar girişimlerine yönelmesi ana babanın intihar girişiminde aile genişliğinin daha azarlaştırılmasına neden olmuştur 60'lı yıllarda yapılan bir araştırmada intihar girişiminde bulunan kadınlarla kontrol grubu arasında çocuk sayısı açısından herhangi bir farklılık bulunamamıştır(Vinoda 1966) İntihar eden erkek deneklerle yapılan bir başka çalışmada benzer bir bulgu elde edilmiştir (Brede 1966) Bu çalışmalardan farklı olarak VVenz'in (1981) in çalışmasında intihar potansiyeli ile aile genişliği negatif bir ilişki göstermiştir Birtchnell (1981) aile genişliği ile intihar riski arasında anlamlı bir ilişkinin rapor edilmediğinden söz etmektedir Buna karşın Lester (1972) ana babanın intihar potansiyeline, çocuk sayısının ve çocukların varlığının etkisini araştıran yeterli istatistiksel çalışmaların olmadığını bildirmektedir Varolan çalışma verileri intihar potansiyeli açısından çocuk sayısının önemli bir faktör olduğu konusunda şüphe uyandırmıştır Peçlin (1977) sosyal yalıtım, evlilik ilişkisi ve aile genişliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi araştırmıştır Ailede sosyal ilişkilerin azalmasının yanısıra çocuğun olmaması depresyonda birlikte rol oynamaktadır Aile üyelerinin ilişkilerinde bir uzaklaşma, bağlarda bir gevşeme ve yalıtım arttıkça depresif duygular ve intihar potansiyeli de artmaktadır Tek bir değişkenden ziyade birden fazla değişkenin etkileşimi intihar potansiyelinde rol oynamaktadır, özellikle Varolan durum ailenin dengesinde bir bozulma meydana getiriyorsa risk artmaktadır