Dağ Oluşumu ( Orojenez )

Yer yüzünde dış kuvvetler tarafından kara yüzeyinden aşındırılarak kopartılan malzemeler taşınarak deniz ve okyanusların yer aldığı jeosenklinal tabanlarında birikir Uzun süren jeolojik zamanlar içerisinde bu birikmelerin kalınlığı artar (Üstteki şekilde I aşama ) Deniz tabanlarında kalınlıkları zamanla artan tortul tabakalar yerkabuğunu oluşturan tabakaların birbirlerine yaklaşmaları ve sıkışan jeosenklinallerde tortul tabakaların duruşları bozulur(şekilde II aşama ) Yatay bir duruşa sahip olan tabaklar yan basınçların etkisiyle kıvrılarak yükselmeye başlar(şekilde III aşama ) ( Örneğin elimize bir kitap alalım kitabın yaprakları jeosenklinallerde birikmiş olan tortul tabaklar olsun elimizle kitaba yandan bir basınç uygulayalım ellerimiz yandan birbirine yaklaştıkça kitabın bazı yerlerinde yükselmeler bazı yerlerinde alçalmalar görülür ) Tabakaların yükselerek kubbemsi şekil alan kısımlarına antiklinal , alçalarak çanaklaşan kısımlarına ise senklinal adı verilir



Kıvrılma ile dağ oluşumu



Horst - Graben



Horst - Graben

Sıkıştırılan tabakların dirençleri her yerde aynı değildir Bu nedenle bazı bölümlerde kırılmalar meydana gelir Dağ oluşumu sırasında bazı tortul tabakalar kıvrılamayacak kadar serttir ( Örneğin elimize bir kalem alalım kalem jeosenklinallerde biriken tortul tabaka olsun kaleme ne kadar yandan basınç uygularsak uygulayalım kalemde bir kıvrılma olmaz ancak belli süre sonra kalem kırılır ) Kırıkların bir çizgi boyunca uzandığı yerlere fay adı verilir Bu hareketler sonucunda yükselen kesimlere horst, alçalan kesimlere ise graben adı verilir



Türkiye'de Dağ Oluşumu

Türkiye’de yer alan dağların önemli bir kısmı Alp orojenezi ile meydana gelmiştir Kuzey Anadolu dağları ile Toros dağları Alp kıvrımları sırasında oluşmuştur Ege bölgesinde ise tabakalar kırılmaya uğramış ve horst ve grabenler ortaya çıkmıştır Bakırçayı ,Gediz , Büyük ve Küçük Menderes akarsuların aktığı grabenler ile bunları birbirinden ayıran horst biçimindeki Aydın dağları ve Bozdağlar meydana gelmiştir