Su Ve Özellikleri Canlılık İçin Gereği Suya İhtiyaç Duyan Moleküller

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

SU
SU = HAYAT
Canlıların yapısında bulunan temel moleküllerden biri olan su, canlıların yapısının büyük çoğunluğunu oluşturur

Canlılarda bulunan su miktarı % 65 - 95 arasında değişmektedir

İnsanın ~ % 65'i sudur ve bu miktar % 20'nin altına düşerse ölüm meydana gelir

Bazı canlılardaki su miktarı : Su bitkilerinin ~ %98'i su, Filin ~ % 70'i su, Domatesin ~ % 95'i su, Patatesin ~ % 80'i sudur

Su molekülü 2H ve 1O atomundan oluşmuştur

İki hidrojen atomu arasında 104

5° 'lik bir açı vardır

Bir su molekülünde Hidrojen atomu ile Oksijen atomu arasındaki bağ kovalent bağdır

İki su molekülü ise birbirine hidrojen bağı ile tutunur

Su molekülü polardır

Polar poları çözer prensibine uygun olarak da su, polar molekülleri çözer

Bu yüzden polar moleküllere hidrofilik (suyu seven) denir

Apolar moleküllere ise suda çözülmediğinden hidrofobik (suyu sevmeyen) denir

Örneğin yağ bileşiği suda çözülmez ve hidrofobiktir

Bazı moleküllerde ise bir ucunda polar veya iyonlaşmış bir bölge , diğer ucunda ise apolar bir bölge bulunur

Yani hem polar hem de apolar özellik gösterirler, böyle moleküllere "ampifatik" moleküller denir

Örneğin bu özelliği hücre zarının yapısında görürüz: Hücre zarındaki fosfolipidlerin baş kısmı hidrofilik iken kuyruk kısmı hidrofobiktir

Hidrofilik Moleküller

Hidrofobik Molekül

Suyun diğer özellikleri :
Polar ve iyonlar için iyi bir çözücüdür

Çoğu biyokimyasal reaksiyonlar suyun varlığında gerçekleşir

Ayrıca büyük moleküller ve tuzlar suda kolaylıkla iyonlaşırlar

Kanda besinlerin taşınmasında önemli rol oynar

Metabolik aktiviteyi hızlandırır

Vücut ısısının ayarlanmasında yardımcıdır

Zararlı ve fazla maddelerin vücuttan atılımını kolaylaştırır

Su 0ºC 'de donar ve 100ºC 'de kaynar

Su donarken özgül ağılığı küçülür, hacmi büyür

Bu sayede sularda hayat sürmektedir

+4ºC'de en yüksek özgül ağırlığa sahiptir

Yoğunluğu 1g/cm³
Renksiz ve kokusuzdur

Hücrenin yapısal ve fonksiyonel bütünlüğünde suyun şu üç özelliğinin önemli bir rolü vardır :
a) Buharlaşma ısısının yüksek olması
Kaynama sıcaklığı çoğu sıvıdan daha yüksektir

Çünkü su ısıtıldığı zaman önce hidrojen molekülleri arasındaki bağlar kopar

Bu sayısız hidrojen bağlarının kopması ve bu halin korunması yani tekrar hidrojen bağlarının birleşmemesi için epeyce ısıya ihtiyaç duyulur

Buharlaşma ısısının yüksek olması, sıcak günlerde serinlememizi sağlar

Deride bulunan yaklaşık 1-2 milyon ter bezlerinden suyun buharlaşmasıyla bir serinlik elde ederiz

b) Kohezyon özelliği
Gerilme durumunda, su molekülleri arasında kopmaya karşı bir direnç vardır

Kohezyon, bir gerilim durumunda moleküller arasındaki bağların kopmaması için gösterilen dirençtir

Suyun yapısındaki hidrojen bağları birbirlerini çekerek bir arada bulunmasında ve böylece suyun bitkinin odun ( ksilem) borularında kopmaz sütun şeklinde yükselmesini sağlar

c) Çözücü özelliği

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Su Ve Özellikleri Canlılık İçin Gereği Suya İhtiyaç Duyan Moleküller SU SU = HAYAT Canlıların yapısında bulunan temel moleküllerden biri olan su, canlıların yapısının büyük çoğunluğunu oluştururCanlılarda bulunan su miktarı % 65 - 95 arasında değişmektedir İnsanın ~ % 65'i sudur ve bu miktar % 20'nin altına düşerse ölüm meydana gelir Bazı canlılardaki su miktarı : Su bitkilerinin ~ %98'i su, Filin ~ % 70'i su, Domatesin ~ % 95'i su, Patatesin ~ % 80'i sudur Su molekülü 2H ve 1O atomundan oluşmuşturİki hidrojen atomu arasında 1045° 'lik bir açı vardır Bir su molekülünde Hidrojen atomu ile Oksijen atomu arasındaki bağ kovalent bağdır İki su molekülü ise birbirine hidrojen bağı ile tutunur Su molekülü polardır Polar poları çözer prensibine uygun olarak da su, polar molekülleri çözerBu yüzden polar moleküllere hidrofilik (suyu seven) denirApolar moleküllere ise suda çözülmediğinden hidrofobik (suyu sevmeyen) denirÖrneğin yağ bileşiği suda çözülmez ve hidrofobiktir Bazı moleküllerde ise bir ucunda polar veya iyonlaşmış bir bölge , diğer ucunda ise apolar bir bölge bulunur Yani hem polar hem de apolar özellik gösterirler, böyle moleküllere "ampifatik" moleküller denirÖrneğin bu özelliği hücre zarının yapısında görürüz: Hücre zarındaki fosfolipidlerin baş kısmı hidrofilik iken kuyruk kısmı hidrofobiktir Hidrofilik Moleküller Hidrofobik Molekül Suyun diğer özellikleri : Polar ve iyonlar için iyi bir çözücüdürÇoğu biyokimyasal reaksiyonlar suyun varlığında gerçekleşirAyrıca büyük moleküller ve tuzlar suda kolaylıkla iyonlaşırlar Kanda besinlerin taşınmasında önemli rol oynar Metabolik aktiviteyi hızlandırır Vücut ısısının ayarlanmasında yardımcıdır Zararlı ve fazla maddelerin vücuttan atılımını kolaylaştırır Su 0ºC 'de donar ve 100ºC 'de kaynarSu donarken özgül ağılığı küçülür, hacmi büyür Bu sayede sularda hayat sürmektedir +4ºC'de en yüksek özgül ağırlığa sahiptir Yoğunluğu 1g/cm³ Renksiz ve kokusuzdur Hücrenin yapısal ve fonksiyonel bütünlüğünde suyun şu üç özelliğinin önemli bir rolü vardır : a) Buharlaşma ısısının yüksek olması Kaynama sıcaklığı çoğu sıvıdan daha yüksektir Çünkü su ısıtıldığı zaman önce hidrojen molekülleri arasındaki bağlar kopar Bu sayısız hidrojen bağlarının kopması ve bu halin korunması yani tekrar hidrojen bağlarının birleşmemesi için epeyce ısıya ihtiyaç duyulur Buharlaşma ısısının yüksek olması, sıcak günlerde serinlememizi sağlar Deride bulunan yaklaşık 1-2 milyon ter bezlerinden suyun buharlaşmasıyla bir serinlik elde ederiz b) Kohezyon özelliği Gerilme durumunda, su molekülleri arasında kopmaya karşı bir direnç vardırKohezyon, bir gerilim durumunda moleküller arasındaki bağların kopmaması için gösterilen dirençtir Suyun yapısındaki hidrojen bağları birbirlerini çekerek bir arada bulunmasında ve böylece suyun bitkinin odun ( ksilem) borularında kopmaz sütun şeklinde yükselmesini sağlar c) Çözücü özelliği