Devekuşu Yetiştiriciliği

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

Devekuşu Yetiştiriciliği

Dünya nüfusundaki hızlı artış, beslenme sorununun önemini ortaya koymaktadır Bu durum, insanları yeni kaynakları aramaya ve alternatif besin maddelerine yönelik araştırmalar yapmaya ihtiyaç duyar hale getir-mektedir İnsanoğlunda yenilik arayışı ve daha iyisini üretme isteği vardır Söz konusu isteğin gerçekleşmesi, bilimsel çalışmalar ve teknolojik ilerlemelerin uygulanması ile mümkün olacaktır 20 Yüzyılda bilim ve tekno-lojideki gelişmelerin parelelinde, hayvancılık önemli seviyelerde mesafe kaydetmiştir İnsanların sağlıklı ve ye-terli ölçüde beslenmesi için hayvansal proteinler gereklidir

Bilinen hayvansal protein kaynaklarına alternatif olması ve ülkemizin hayvansal protein açığının kapa- tılmasına katkıda bulunması amacıyla, her yönüyle ekonomik bir kanatlı hayvan olan Devekuşu yetiştiriciliği önemli olmaktadır

Devekuşu kanatları küçülen ve uçma yeteneğini kaybeden kuşlar sınıfına giren koşocu-yürüyen kuş- lardandır Bu günkü yaşadığı bölgeler Afrika?nın doğusu ile güneyindeki sıcak ve kurak iç bölgelerdir Eski çağlarda Büyük Sahradan Orta Asya çöllerine kadar uzanan geniş bir alanda yaşadığı bilinmektedir

Yaklaşık 13-14 cm gaga uzunluğuna sahip olup ağzında diş yoktur Kafası vücuduna oranla küçük boy-nu uzundur Boyları 2-2,8 m arasında değişir İki tırnaklı uzun ve güçlü bacaklara sahiptir Baş boyun ve bacaklar sert ince, kanatlar ile gövdesi gösterişli ve tüylüdür Göğüs kemeği bulunmamaktadır Erginlerenin canlı ağırlığı 110-160 kg arasında değişmektedirBunun doğada özgürce yalnız Afrika?nın doğusu ve güneyinde rastlanmak- tadır Gerektiğinde ortalama 60 km/saat süratle koşmakta hatta 90 km/saat hıza dahi ulaşabildiği bildirilmektedir Ayakları ile tekme atarak, gagası ile darbe vurarak kendisini korur Ortalama 60/70 yıl yaşarlar Bakım ve besleme ort****** göre 20-30 yıl damızlıkta kullanılabilirler

Evcilleştirilmeleri, tüylerinin kadın giysilerinde kullanılmasıyla başlamıştır Bu gün deresi eti ve tüyü

İçin, başta Güney Afrika olmak üzere ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Zimbabve, Bostvana, Namibya, İsrail ve Avrupa?nın çeşitli ülkelerinde çiftliklerde yetiştirilmektedir

Ülkemizde Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesinde ve Kırşehir ile Antalya?da damızlık verebilecek ka- pasitede üretim yapılmaktadır Ancak ülkemiz için oldukça yeni bir hayvancılık dalıdır Giderek meraklı üretici sayısı artmaktadır

Üretimi :

Devekuşlarının üretimi, tabii kuluçka ve kuluçka makinalarında yapılmaktadır Yılda 40 ila 100 arası yumurta veren dişiler erkeklerine nazaran daha ufak yapılı olup, grimsi-kahve renklidir Erkekleri ise siyah renkli olup kanat ve kuyrukta beyaz renkli gösterişli tüyler bulunur Dişiler 2-25 yaşında, erkekler 25-3 yaşında eşey

eşeysel olgunluğa erişirler Dişiler genellikle Nisan-Eylül döneminde yumurtlarlar 2-3 gün arayla yumurtlar, iki haftalık bir aradan sonra tekrar tekrara yumurtlarlar 1100-1800 gr Ağırlığındaki yumurtalardan yaklaşık 50 kada-rı damızlık değerdedir Bakım ve beslenme durumuna göre ve yumurta verimi artabilir Yumurtalardaki döllülük oranının artması için 1 erkek 2 dişi şeklindeki eşlemelerde her iki cinsiyetinde aynı yaş grubunda olmasına dikkat edilmelidir Erkekler çiftleşme öncesi dişinin etrafında kanatlarını açarak dans eder Bu dönemlerde sinirli ve sal- dırgan olurlar

Kuluçkalık yumurtalar 13-18 C derecelik % 22-25 nemli odalarda, temizlenip dezenfekte edilerek depo-

lanır Uygun koşullarda 7-14 gün süreyle muhafaza edilebilir Kuluçka süresi 42 gün olup, döllük oranı %70, ku-luçka randımanı %75 civarındadır Kuluçka ısısı 362 C?dir Fümigasyondan sonra hazır durumdaki kuluçka ma-kinalarına yerleştirilen yumurtalar 14 günde döllülük kontrolüne 39 günde de inficar bölümüne alınırlar Çıkan civcivlerin ilk üç aylık dönemi en kritik devredir Bu dönemde %30 lara varan ölümler olabilir Üç aylık dönemi atlatan civcivlerin yaşama gücü oldukça yüksektir Devekuşu yumurtası 24-25 tavuk yumurtasına eşdeğer büyük-lüktedir Daha ziyade damızlık olarak kullanılmasının yanı sıra yemeklik olarak?da kullanılmaktadır

Devekuşu 9-12 aylık olduklarıda ( yaklaşık 90-110 kg) kesilirler Eti kırmızı renkli olup, yağsız ve koles-terolü düşük, yumuşak bir ettir Avrupa ve Amerika?da yaygın olarak kullanılmaktadır Kilosunun 17-18 dolardan

Satıldığı ifade edilmektedir Yağ oranı % 3, kolesterol miktarı ise dana etinin yaklaşık % 55-60?ı kadardır Et ran-dımanı % 40-50 arasında olup en kıymetli kısımları butlarıdır

Derisi devekuşunun en değerli ürünüdür Sığır derisinden 3-5 kat daha dayanıklıdır Kalite olarak timsah

Ve fil derisi ile karşılaştırılabilecek düzeyde olup, suya karşı dayanıklı yumuşak bir deredir Güney Afrika?daki çiftliklerin gelirini % 75 ini deri, % 20 sini et ve % 5 ini ise tüyleri teşkil etmektedir Derisinden, şapka, eldiven, çanta ve bot yapılmaktadır Tüylerinin, moda sektöründe süslü giysi ve şapka yapımlarında kullanılması evcilleş-tirilmesinin başlangıcı olmuşsa da bugün, eskisi kadar önem taşımamaktadır Ancak yine de 8 ayda bir kesilen tüy-ler bir gelir kaynağı olmaya devam etmektedir

10-07-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Devekuşu Yetiştiriciliği Devekuşu Yetiştiriciliği Dünya nüfusundaki hızlı artış, beslenme sorununun önemini ortaya koymaktadır Bu durum, insanları yeni kaynakları aramaya ve alternatif besin maddelerine yönelik araştırmalar yapmaya ihtiyaç duyar hale getir-mektedir İnsanoğlunda yenilik arayışı ve daha iyisini üretme isteği vardır Söz konusu isteğin gerçekleşmesi, bilimsel çalışmalar ve teknolojik ilerlemelerin uygulanması ile mümkün olacaktır 20 Yüzyılda bilim ve tekno-lojideki gelişmelerin parelelinde, hayvancılık önemli seviyelerde mesafe kaydetmiştir İnsanların sağlıklı ve ye-terli ölçüde beslenmesi için hayvansal proteinler gereklidir Bilinen hayvansal protein kaynaklarına alternatif olması ve ülkemizin hayvansal protein açığının kapa- tılmasına katkıda bulunması amacıyla, her yönüyle ekonomik bir kanatlı hayvan olan Devekuşu yetiştiriciliği önemli olmaktadır Devekuşu kanatları küçülen ve uçma yeteneğini kaybeden kuşlar sınıfına giren koşocu-yürüyen kuş- lardandır Bu günkü yaşadığı bölgeler Afrika?nın doğusu ile güneyindeki sıcak ve kurak iç bölgelerdir Eski çağlarda Büyük Sahradan Orta Asya çöllerine kadar uzanan geniş bir alanda yaşadığı bilinmektedir Yaklaşık 13-14 cm gaga uzunluğuna sahip olup ağzında diş yoktur Kafası vücuduna oranla küçük boy-nu uzundur Boyları 2-2,8 m arasında değişir İki tırnaklı uzun ve güçlü bacaklara sahiptir Baş boyun ve bacaklar sert ince, kanatlar ile gövdesi gösterişli ve tüylüdür Göğüs kemeği bulunmamaktadır Erginlerenin canlı ağırlığı 110-160 kg arasında değişmektedirBunun doğada özgürce yalnız Afrika?nın doğusu ve güneyinde rastlanmak- tadır Gerektiğinde ortalama 60 km/saat süratle koşmakta hatta 90 km/saat hıza dahi ulaşabildiği bildirilmektedir Ayakları ile tekme atarak, gagası ile darbe vurarak kendisini korur Ortalama 60/70 yıl yaşarlar Bakım ve besleme ort****** göre 20-30 yıl damızlıkta kullanılabilirler Evcilleştirilmeleri, tüylerinin kadın giysilerinde kullanılmasıyla başlamıştır Bu gün deresi eti ve tüyü İçin, başta Güney Afrika olmak üzere ABD, Avustralya, Kanada, Çin, Zimbabve, Bostvana, Namibya, İsrail ve Avrupa?nın çeşitli ülkelerinde çiftliklerde yetiştirilmektedir Ülkemizde Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesinde ve Kırşehir ile Antalya?da damızlık verebilecek ka- pasitede üretim yapılmaktadır Ancak ülkemiz için oldukça yeni bir hayvancılık dalıdır Giderek meraklı üretici sayısı artmaktadır Üretimi : Devekuşlarının üretimi, tabii kuluçka ve kuluçka makinalarında yapılmaktadır Yılda 40 ila 100 arası yumurta veren dişiler erkeklerine nazaran daha ufak yapılı olup, grimsi-kahve renklidir Erkekleri ise siyah renkli olup kanat ve kuyrukta beyaz renkli gösterişli tüyler bulunur Dişiler 2-25 yaşında, erkekler 25-3 yaşında eşey eşeysel olgunluğa erişirler Dişiler genellikle Nisan-Eylül döneminde yumurtlarlar 2-3 gün arayla yumurtlar, iki haftalık bir aradan sonra tekrar tekrara yumurtlarlar 1100-1800 gr Ağırlığındaki yumurtalardan yaklaşık 50 kada-rı damızlık değerdedir Bakım ve beslenme durumuna göre ve yumurta verimi artabilir Yumurtalardaki döllülük oranının artması için 1 erkek 2 dişi şeklindeki eşlemelerde her iki cinsiyetinde aynı yaş grubunda olmasına dikkat edilmelidir Erkekler çiftleşme öncesi dişinin etrafında kanatlarını açarak dans eder Bu dönemlerde sinirli ve sal- dırgan olurlar Kuluçkalık yumurtalar 13-18 C derecelik % 22-25 nemli odalarda, temizlenip dezenfekte edilerek depo- lanır Uygun koşullarda 7-14 gün süreyle muhafaza edilebilir Kuluçka süresi 42 gün olup, döllük oranı %70, ku-luçka randımanı %75 civarındadır Kuluçka ısısı 362 C?dir Fümigasyondan sonra hazır durumdaki kuluçka ma-kinalarına yerleştirilen yumurtalar 14 günde döllülük kontrolüne 39 günde de inficar bölümüne alınırlar Çıkan civcivlerin ilk üç aylık dönemi en kritik devredir Bu dönemde %30 lara varan ölümler olabilir Üç aylık dönemi atlatan civcivlerin yaşama gücü oldukça yüksektir Devekuşu yumurtası 24-25 tavuk yumurtasına eşdeğer büyük-lüktedir Daha ziyade damızlık olarak kullanılmasının yanı sıra yemeklik olarak?da kullanılmaktadır Devekuşu 9-12 aylık olduklarıda ( yaklaşık 90-110 kg) kesilirler Eti kırmızı renkli olup, yağsız ve koles-terolü düşük, yumuşak bir ettir Avrupa ve Amerika?da yaygın olarak kullanılmaktadır Kilosunun 17-18 dolardan Satıldığı ifade edilmektedir Yağ oranı % 3, kolesterol miktarı ise dana etinin yaklaşık % 55-60?ı kadardır Et ran-dımanı % 40-50 arasında olup en kıymetli kısımları butlarıdır Derisi devekuşunun en değerli ürünüdür Sığır derisinden 3-5 kat daha dayanıklıdır Kalite olarak timsah Ve fil derisi ile karşılaştırılabilecek düzeyde olup, suya karşı dayanıklı yumuşak bir deredir Güney Afrika?daki çiftliklerin gelirini % 75 ini deri, % 20 sini et ve % 5 ini ise tüyleri teşkil etmektedir Derisinden, şapka, eldiven, çanta ve bot yapılmaktadır Tüylerinin, moda sektöründe süslü giysi ve şapka yapımlarında kullanılması evcilleş-tirilmesinin başlangıcı olmuşsa da bugün, eskisi kadar önem taşımamaktadır Ancak yine de 8 ayda bir kesilen tüy-ler bir gelir kaynağı olmaya devam etmektedir