Devekuşu Yetiştiriciliği

Sevk ve İdaresi :

Devekuşu yetiştiriciliği için üreticiler aşağıdaki sistemlerden birini seçebilirler Bu, üreticinin imkan- larına göre belirlenir

a-) Ekstansif Sistem : Doğal koşullarda, açık alan yetiştiriciliği

b-) Yarı Entansif Sistem : Yarı kapalı yarı açık alan yetiştiriciliği

c-) Entansif Sistem : Tamamen kapalı barınaklarda yapılan yetiştiricilik

Devekuşları için en uygun ısı 18-20 C dir Yaşantılarını daha soğuk ve daha sıcak ortamlarda da sür- dürürler Ancak soğuk ve yağışlı ortamları pek sevmezler Verimli bir üreme sezonu için sıcak ortamı tercih eder- ler İstenen seviyede bir üretim için besleme, bakım ve çevre ısılarına dikkat etmek gerekmektedir Devekuşlarını stresten uzak tutmalı, sevk ve idaresi yumuşak ve dikkatli yapılmalıdır Ani korku ve sert davranışlara meydan ve- rilmemelidir Bu durum yumurta verimindeki ani düşmelerle kendini gösterir

Erkekleri üreme mevsimi dışında dişilerle bir arada bulundurulmamalıdır Dişi ve erkekler çiftleşme dönemleri dışında birbirlerini görmediği takdirde daha yüksek cinsel aktiviteye sahip olurlar Devekuşu çiftlikleri

enaz 2 m yüksekliğindeki çitlerle çevrilmeli, barınakların yüksekliği ise 3 m den alçak olmamalıdır Merada otla-tılmaları için 10-15 hayvana 1 hektar, dinlenme ve gezinti için ise 40 hayvana 1 hektar arazi düşünülmelidir

Beslenme :

Devekuşu yetiştiriciliğinde büyük gider yem gideridir Bu nedenle kısmen de olsa meraya dayalı besle-me daha ekonomiktir Merada buldukları ot tohumları, yeşil ot türleri yanında ufak böcek gibi bir takım canlıları da yerler Diğer kanatlılarda olduğu gibi dengeli beslenmeleri çok önemlidir Toz yemler burun deliklerine kaçma- ması nedeniyle pek sevilmez Hayvanın yaşa göre düzenlenmiş rasyonlarla ve mutlaka peletlenmiş yemlerle bes-meleri gerekir Fakat bu fabrika yemlerinde bilhassa vitamin ihtiyaçlarına çok dikkat edilmelidir Yeşil yonca ve diğer yeşil ot veya sebze çeşitlerinin kıyılarak yemlerine karıştırılması yemi daha lezzetli ve iştah açıcı hale geti-recektir

Yemin Temel Besin Maddeleri :

A-) Enerji Maddeleri : Karbonhidratlar (tahıllar) ve yağlar

B-) Proteinli Maddeler : Bakla, Soya fasulyesi, Yer fıstığı gibi yağlı tohumlar ve küspeler

C-) Vitaminler : Sentetik vitaminler ve yeşil yemler

D-) Mineral Maddeler : Kemik unları, kireç taşı, midye kabukları ve fosfor ihtiva eden kalsiyum bileşikleri ile tuz

Bu besin maddelerinin karma yemlerdeki oranlarını yaş gruplarına göre dengeli bir şekilde düzenle-mek gerekir Civciv, Piliç ve anaç yemleri özellikle kapalı sistemlerde titizlikle hazırlanmalıdır Yumurtlama döneminde kesinlikle yem değişikliklerine gidilmemelidir

Civcivlerin Beslenmesi : Yumurtadan çıktıktan sonra ilk 3-4 gün yiyeceğe ihtiyaç duymazlar Yumur-ta sarısındaki besin maddeleri bu süre içindeki ihtiyaçlarını karşılar Bu süre sonuna doğru yem yemeye başlarlar Kümes ısıları tavuk civcivi gibi düzenlenebilir Yani ilk hafta 35 C daha sonra 20 C ye kadar azaltılarak düzenle-nir Yeme alıştırma genelde lapa türü hazırlanmış yemlerle yapılmalı daha sonra fabrikalarda hazırlanmış ?Deve-kuşu Civciv Yemi ? verilmelidir Bu yemler minimum % 18 proteinli, 2600 Kcal/kg enerji, sindirimi kolay, bakteri mantar yönünden temiz olmalıdır 1-2 hafta sonra bu yemlerin içine kaliteli yeşil yemler ilave edilebilir Yemler-deki kalsiyum oranı % 2 yi geçmemelidir Fazla kalsiyum bacak bozukluklarına sebep olabilir Civciv yemi 40-50 gramla başlayarak yaş ilerledikçe 500-600 grama çıkarılır İçme sularının temizliği de çok önemlidir Temizliğe çok dikkat edilmeli su kapları günde birkaç kez yıkanmalıdır

Piliçlerin Beslenmesi : Civcivler 6 aylık olduktan sonra piliç devresine geçerler Damızlıkta kullanıla-cakları 2 yaşına kadar bu döneme uygun ?Devekuşu Piliç Yemi ? ile beslenmelidir %16/17 proteinli 2450 Kcal/kg enerjili % 2-25 oranında kalsiyum ve bunun 1/3 oranında fosfor ihtiva etmesi gereken bu yemlerde selüloz miktarı civciv dönemine göre daha yüksek olabilir Ancak yeşil yem veya vitamin düzeylerine çok dikkat edilmelidir

Damızlığa ayrılacak hayvanların yağlandırılmaması için yemlerin kalori düzeyi titizlikle kontrol altında tutulmalıdır Yedikleri yem miktarı günlük 1 kg dan, giderek 3 kg a kadar yükseltilir Yemlerin yapısı pelet şeklin-de olmalı ve imkanlar ölçüsünde yeşil yemlerle lezzetlendirmeye çalışılmalıdır

Damızlıkların Beslenmesi : Dişiler 2 yaşında, erkekler ise 25- 3 yaşında damızlık olarak kullanılırlar Dişiler 18-20 aylıkken yumurtlamaya başlarlar ise de 2 yaşından önce çiftleştirmeye alınmamalıdır Günlük yem tüketimleri 5 kg? a kadar yükseltilebilir Kaliteli kaba yemlerle takviye edilerek ? Devekuşu Damızlık Yumurta Yemi ? verilmelidir Bu yemler, minimum % 15 protein, 2450-2500 Kcal/kg enerji, % 3-4 oranında kalsiyum %035-040 fosfor ihtiva eden, bakteri ve küf yönünden temiz olmalıdır

Ergin hayvanlar günde 1-15 kg taş yu-tarlar bunu hazımı kolaylaştırmak için yaparlar Her yaş dönemi için hazırlanan yemlerde vitamin düzeyi çok iyi ayarlanmalıdır Sağlıklı bir döl verimi için, bilhassa serbest otlama imkanı olmayan yetiştiricilikte bu çok önemlidir Yemler, diğer dönemlerde olduğu pelet şeklinde olan, içme suları ve su kaplarını temizliğine dikkat edilmelidir Bütün yem çeşitlerinde önemli olan yemlerin ekonomik olmasıdır

Hastalıkları :

Devekuşunun belli başlı hastalığı bulunmamaktadır En çok ilk üç aylık ölümleri kayda değerdir Kuluç-da yeteri kadar sıcaklık ve nem verilmemesi, havalandırma sorunları, yumurtaların gereği kadar çevrilmemesi, ka-buk altının artmasına çıkan civcivlerinde yaşama gücünün düşük olmasına neden olmaktadır Bunun yanı sıra A,B, C, ve biotin gibi önemli vitaminlerin eksiklikleri tüm kanatlılar gibi Devekuşlarında da çeşitli anomaliler meydana getirirler İlk üç aylık dönemi atlatan civcivlerin yaşama gücü yüksektir Ancak en çok görülen bir sorunda ayak bozukluklarıdır

Kaynak: TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı