Koyunculukta Damızlık Seçimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

KOYUNCULUKTA DAMIZLIK SEÇİMİ

Sürüde verimi yüksek olan hayvanları barındırırsak, kaliteli bir sürü olur Böylece, karlı bir hayvancılık gerçekleşir

O halde yetiştirici ister az verimli yerli ırk, ister yüksek verimli kültür ırk veya bunların arasında melez koyun yetiştirsin, mutlaka kullanacağı hayvanların en iyilerini işletmesinde bulundurmalıdır

Bunun için, verimi yüksek hayvanları bilmek, tanımak gerekir Yani, damızlık hayvanı seçebilmek gerekir Nasıl olmalı damızlık koyun? Yaşı, başı, kaşı-gözü nasıl olmalı? Ne zaman sürüye alınmalı, ne zaman sürüden atılmalı?

Bu dersin içinde damızlık seçimi ile ilgili pek çok teknik bilgi, bulacaksınız

DAMIZLIK SEÇİMİ NE DEMEKTİR?

Damızlık seçimi yüksek verimli koyunları sürüde tutup, işe yaramayanları sürüden ayırmak demektir

Sürüye damızlık olarak katılan toklular; doğumda, sütten kesimde, kırkım mevsiminde ve koç katımında olmak üzere hedefe göre yılda en az 4 kez damızlık seçimine tabi tutulmalıdır

DAMIZLIK SEÇİMİ NE DEMEK DEĞİLDİR?

Koyun yetiştiriciliğinde hedef en az masrafla fazla ürün elde etmektir Ülkemizde yıl içinde üretilen bütün dişiler, damızlık olarak sürüye alınırlar, buna karşılık kısırlar, sakatlar, çok yaşlılar, verimsizler tek veya çift memesi körler sürüden çıkarılırlar İşte bu damızlık seçimi değildir

Yetiştirici burada masraf yapmadan geliri arttırmak istemektedir, bunu da koyun başına verimi arttırmakla değil, sürüdeki koyun sayısını çoğaltarak sağlayacağını düşünmektedir Bunun sonucu olarak da köy ortak malı mera ve otlaklarda aşırı otlatılmaktadır

Resim 13: Merinos damızlık koyunlar

Elimizdeki bütün dişi toklular sürüye katılır ve verimlerine göre en iyileri sürüde tutulup diğerleri ayrılmazsa, sürü büyür, masraf artar ve verimleri azalır Yaşlı hayvanların çeşitli sebeplerle sürüden ayrılması damızlık seçimi değil, ayıklamadır Ayıklama ile döl veriminde artış sağlanamaz Öyle ise, damızlık koyun şudur

- Vücudu düzgün, kusursuz

- Kendi ırkının özelliklerini taşıyan

- Yüksek verimli

- Hastalıksız ve uzun ömürlü

- Döl verimi yüksektir

DAMIZLIK SEÇİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Koyundan et, süt ve yün elde edilir Hangisine ağırlık verilecek ise, ona göre koyun ırkı kullanmalıdır Tabii, üç ürün de aynı derecede yüksek olamaz Ama hiç değilse ikisi bakımından yüksek verim sağlayan koyunlarla üretim yapmalıyız

Ayrıca, bir hayvanda bazı ürünler çok iyi olabilir Fakat bu özelliklerin tamamının bu koyunun kuzularında görülmesi beklenemez Bu durumu her tecrübeli yetiştirici bilir Tersine olarak bazen orta kaliteli hayvanların da çok iyi kaliteli döl verdiği görülmüştür

Öyleyse damızlık seçiminin esas hedefi, koyun sürüsünde en üstün hayvanları bularak bunları uygun şekilde çiftleştirmektir Böylece üstün yeteneklerin döllere geçmesini sağlamaktır

10-07-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Koyunculukta Damızlık Seçimi KOYUNCULUKTA DAMIZLIK SEÇİMİ Sürüde verimi yüksek olan hayvanları barındırırsak, kaliteli bir sürü olur Böylece, karlı bir hayvancılık gerçekleşir O halde yetiştirici ister az verimli yerli ırk, ister yüksek verimli kültür ırk veya bunların arasında melez koyun yetiştirsin, mutlaka kullanacağı hayvanların en iyilerini işletmesinde bulundurmalıdır Bunun için, verimi yüksek hayvanları bilmek, tanımak gerekir Yani, damızlık hayvanı seçebilmek gerekir Nasıl olmalı damızlık koyun? Yaşı, başı, kaşı-gözü nasıl olmalı? Ne zaman sürüye alınmalı, ne zaman sürüden atılmalı? Bu dersin içinde damızlık seçimi ile ilgili pek çok teknik bilgi, bulacaksınız DAMIZLIK SEÇİMİ NE DEMEKTİR? Damızlık seçimi yüksek verimli koyunları sürüde tutup, işe yaramayanları sürüden ayırmak demektir Sürüye damızlık olarak katılan toklular; doğumda, sütten kesimde, kırkım mevsiminde ve koç katımında olmak üzere hedefe göre yılda en az 4 kez damızlık seçimine tabi tutulmalıdır DAMIZLIK SEÇİMİ NE DEMEK DEĞİLDİR? Koyun yetiştiriciliğinde hedef en az masrafla fazla ürün elde etmektir Ülkemizde yıl içinde üretilen bütün dişiler, damızlık olarak sürüye alınırlar, buna karşılık kısırlar, sakatlar, çok yaşlılar, verimsizler tek veya çift memesi körler sürüden çıkarılırlar İşte bu damızlık seçimi değildir Yetiştirici burada masraf yapmadan geliri arttırmak istemektedir, bunu da koyun başına verimi arttırmakla değil, sürüdeki koyun sayısını çoğaltarak sağlayacağını düşünmektedir Bunun sonucu olarak da köy ortak malı mera ve otlaklarda aşırı otlatılmaktadır Resim 13: Merinos damızlık koyunlar Elimizdeki bütün dişi toklular sürüye katılır ve verimlerine göre en iyileri sürüde tutulup diğerleri ayrılmazsa, sürü büyür, masraf artar ve verimleri azalır Yaşlı hayvanların çeşitli sebeplerle sürüden ayrılması damızlık seçimi değil, ayıklamadır Ayıklama ile döl veriminde artış sağlanamaz Öyle ise, damızlık koyun şudur - Vücudu düzgün, kusursuz - Kendi ırkının özelliklerini taşıyan - Yüksek verimli - Hastalıksız ve uzun ömürlü - Döl verimi yüksektir DAMIZLIK SEÇİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR? Koyundan et, süt ve yün elde edilir Hangisine ağırlık verilecek ise, ona göre koyun ırkı kullanmalıdır Tabii, üç ürün de aynı derecede yüksek olamaz Ama hiç değilse ikisi bakımından yüksek verim sağlayan koyunlarla üretim yapmalıyız Ayrıca, bir hayvanda bazı ürünler çok iyi olabilir Fakat bu özelliklerin tamamının bu koyunun kuzularında görülmesi beklenemez Bu durumu her tecrübeli yetiştirici bilir Tersine olarak bazen orta kaliteli hayvanların da çok iyi kaliteli döl verdiği görülmüştür Öyleyse damızlık seçiminin esas hedefi, koyun sürüsünde en üstün hayvanları bularak bunları uygun şekilde çiftleştirmektir Böylece üstün yeteneklerin döllere geçmesini sağlamaktır