Koyunculukta Damızlık Seçimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

Süt üretimine uygun yapı

Sütçü koyunlarda kemikler ince, boyun uzun, vücut yüksek ve uzundur Göğüs, derinliği fazla olmakla birlikte arkaya doğru uzayarak geniş bir boşluk oluşturacak şekilde geliştirilmiştir Sağrı, uzun ve arka bacakları arası büyükçe bir memeye yer verecek şekilde geniş olmalıdır

Karın nispeten gelişmiş, memeler yeter büyüklükte ve bezel meme özelliğindedir Böyle memeler süt üreten bezleri fazla içerdiği için elle yakalandığı zaman taneli bir yapı hissedilir Ayrıca sütle dolu olduğu zaman gergin ve dolgun olan bezel memeler sağıldıktan sonra pörsür Meme başlarının kolayca sağıma imkan verecek şekilde iyi gelişmiş, yeter büyüklükte ve hafifçe yanlara doğru yönelik durmalıdır

Sütçü koyunlarda but dolgunluğu az, sırt hattı aşırı olmamak şartı ile sivrice olmalıdır Sütçü koyunlarda baş; kuru, asil ve zarif yapılı olmalıdır Süt verimleriyle tanınmış ırklar, boynuzsuz yada küçük ve zarif boynuzludurlar Kulaklarında büyük ve nispeten sarkık olduğu bilinmektedir

DAMIZLIK OLACAK HAYVANLAR KENDİ CİNSİYET ÖZELLİKLERİNİ TAM OLARAK GÖSTERMELERİ GEREKİR!

Erkek görünümlü bir dişi yada dişi görünümlü bir erkek hiçbir zaman iyi damızlık olmaz Dişilerin döl verimini dış görünüşlerinden yararlanılarak belirlemek hemen hemen imkansızdır Erkek damızlıklarda ise her iki testisin aynı büyüklükte ve iyi gelişmiş olması gereklidir Bilindiği gibi koçun yumurtaları ne kadar büyükse dölleme kabiliyetleri de o derece iyidir

B-VERİM KAYITLARINA BAKILARAK YAPILACAK DAMIZLIK SEÇİMİ

Dış yapıya bakarak yapılan damızlık seçimindeki başarı, üzerinde durulan verim ve bu verimin dış görünüşten anlaşılmasındaki isabete bağlıdır Yapağı verim özellikleri dış yapıdan anlaşılabilirse de, süt verimi ve döl verimi gibi kabiliyetleri dış yapıdan anlamak hemen hemen imkansızdır

Bu yüzden damızlık seçimindeki başarıyı arttırmak için mutlaka verim kayıtlarının tutulması ve damızlık seçiminin bu kayıtlara dayandırılması gerekir Nitekim, hayvancılığı ileri ülkelerde özellikle damızlık yetiştiriciliğiyle uğraşan işletmelerde verim kayıtları dikkatli bir şekilde tutulmaktadır

Kayıtlar, iyi düzenlenmiş defterlere veya kartlara işlenir Gerek defter ve gerekse kartlarda hayvan için soy kütüğü tablosu, hayvanın numarası, çeşitli özellikleri ve diğer tamamlayıcı bilgiler bulunur Kartlar, süt ırkı koyun ve koçlar için geliştirilmiş olduğundan tutulan kayıtların büyük kısmı bu verimle ilgilidir

Verim yönü ne olursa olsun damızlık koyun ve koçlarda aranacak en önemli özellik döl verimidir Damızlık seçiminde; ikizlik oranı yüksek ailelerden gelen, ikiz veya üçüz doğmuş kuzulara öncelik tanımak gerekir Ayrıca, aşım isteği göstermeyen ve iyi dölleme yeteneğine sahip olmayan erkekler ile üst üste iki yıl döl tutmayan dişilerin damızlıktan çıkarılması gerekir Bu konularda karar verebilmek içinde kartlarda ilgili kayıtların bulunması gerekir Damızlık erkekler için de ayrı kart açılarak bunların kendilerine ve döllerine ilişkin verimler işlenir

10-07-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Koyunculukta Damızlık Seçimi Süt üretimine uygun yapı Sütçü koyunlarda kemikler ince, boyun uzun, vücut yüksek ve uzundur Göğüs, derinliği fazla olmakla birlikte arkaya doğru uzayarak geniş bir boşluk oluşturacak şekilde geliştirilmiştir Sağrı, uzun ve arka bacakları arası büyükçe bir memeye yer verecek şekilde geniş olmalıdır Karın nispeten gelişmiş, memeler yeter büyüklükte ve bezel meme özelliğindedir Böyle memeler süt üreten bezleri fazla içerdiği için elle yakalandığı zaman taneli bir yapı hissedilir Ayrıca sütle dolu olduğu zaman gergin ve dolgun olan bezel memeler sağıldıktan sonra pörsür Meme başlarının kolayca sağıma imkan verecek şekilde iyi gelişmiş, yeter büyüklükte ve hafifçe yanlara doğru yönelik durmalıdır Sütçü koyunlarda but dolgunluğu az, sırt hattı aşırı olmamak şartı ile sivrice olmalıdır Sütçü koyunlarda baş; kuru, asil ve zarif yapılı olmalıdır Süt verimleriyle tanınmış ırklar, boynuzsuz yada küçük ve zarif boynuzludurlar Kulaklarında büyük ve nispeten sarkık olduğu bilinmektedir DAMIZLIK OLACAK HAYVANLAR KENDİ CİNSİYET ÖZELLİKLERİNİ TAM OLARAK GÖSTERMELERİ GEREKİR! Erkek görünümlü bir dişi yada dişi görünümlü bir erkek hiçbir zaman iyi damızlık olmaz Dişilerin döl verimini dış görünüşlerinden yararlanılarak belirlemek hemen hemen imkansızdır Erkek damızlıklarda ise her iki testisin aynı büyüklükte ve iyi gelişmiş olması gereklidir Bilindiği gibi koçun yumurtaları ne kadar büyükse dölleme kabiliyetleri de o derece iyidir B-VERİM KAYITLARINA BAKILARAK YAPILACAK DAMIZLIK SEÇİMİ Dış yapıya bakarak yapılan damızlık seçimindeki başarı, üzerinde durulan verim ve bu verimin dış görünüşten anlaşılmasındaki isabete bağlıdır Yapağı verim özellikleri dış yapıdan anlaşılabilirse de, süt verimi ve döl verimi gibi kabiliyetleri dış yapıdan anlamak hemen hemen imkansızdır Bu yüzden damızlık seçimindeki başarıyı arttırmak için mutlaka verim kayıtlarının tutulması ve damızlık seçiminin bu kayıtlara dayandırılması gerekir Nitekim, hayvancılığı ileri ülkelerde özellikle damızlık yetiştiriciliğiyle uğraşan işletmelerde verim kayıtları dikkatli bir şekilde tutulmaktadır Kayıtlar, iyi düzenlenmiş defterlere veya kartlara işlenir Gerek defter ve gerekse kartlarda hayvan için soy kütüğü tablosu, hayvanın numarası, çeşitli özellikleri ve diğer tamamlayıcı bilgiler bulunur Kartlar, süt ırkı koyun ve koçlar için geliştirilmiş olduğundan tutulan kayıtların büyük kısmı bu verimle ilgilidir Verim yönü ne olursa olsun damızlık koyun ve koçlarda aranacak en önemli özellik döl verimidir Damızlık seçiminde; ikizlik oranı yüksek ailelerden gelen, ikiz veya üçüz doğmuş kuzulara öncelik tanımak gerekir Ayrıca, aşım isteği göstermeyen ve iyi dölleme yeteneğine sahip olmayan erkekler ile üst üste iki yıl döl tutmayan dişilerin damızlıktan çıkarılması gerekir Bu konularda karar verebilmek içinde kartlarda ilgili kayıtların bulunması gerekir Damızlık erkekler için de ayrı kart açılarak bunların kendilerine ve döllerine ilişkin verimler işlenir