Tarihte Kurulan Türk Devletleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-06-2012

Din

Hazarlar, uzun zaman, Şaman dinine bağlı olarak yaşadılar

Ancak, Bizans ve Araplarla olan sıkı ilişkiler, hakanlarla soylu ailelerin Musevîliği benimsemeleri, her üç dinin de ülkede yayılmasına yol açtı

Müslümanlığı da (732-800), Musevîliği de (800-965) resmî din olarak benimsemişlerdir

Hıristiyanlık, resmî din olmadı, ancak, Arran metropoliti İsrail'in çalışmaları (677-703) sonucu, bu din de ülkede geniş ölçüde yayıldı

Halk, daha çok Müslüman ve Hıristiyan; hanlar, tarhanlar ve onlara yakın çevreler Musevî idi

Hazar'da yedi başkadı vardı

Bunlardan ikisi Müslümanların, ikisi Hıristiyanların, ikisi Musevî Hazarların, biri de öteki dinlere bağlı olanların işlerini görüyorlardı

Başkent Etil'de (X

yüzyıl), 10 cami vardı

Müslüman halkın sayısı 10 000 kadardı

Genellikle Bizans sınırındaki ve Kırım'daki Hazarlar Hıristiyan, Dağıstan ve Aşağı İdil'de oturanlar Müslüman idi

Hıristiyanlar (VIII

yüzyıl), teşkilât olarak yedi piskoposluğa ayrılmışlardı

Yönetim Şekli

Hazarların devlet teşkilâtında, çifte krallık düzeni uygulanıyordu

Devlet başkanı olan hakan, doğrudan doğruya devlet işlerine karışmıyor, devleti sembolik olarak temsil ediyordu

İdare, onun naibi olan Hakanbeh'in elinde bulunuyordu

Ancak, hakanbehi değiştirmek, görevinden almak, her zaman, asıl hakanın yetkileri arasındaydı

Buna karşılık, orduları, ülkeyi yöneten, savaş açabilen, hakanbeh idi

Vilayetlerle ilgili işler, memleketin adalet ve iç işleri de onların elindeydi

Büyük hakan da denilen asıl hakanın saltanat süresi, kırk yılı aşamazdı

Bu süre içinde hakan, kendiliğinden ölmezse, maiyeti "bunadı", "aklı azaldı" gerekçesiyle onu kendi elleriyle öldürürlerdi

Hakan, düşmana karşı giden ordudan kaçıp dönenleri cezalandırır, ordu savaşta yenilirse, Hakanbeh'in gözleri önünde, onun kadın ve çocuklarıyla mallarını başkalarına dağıtırdı

Hakanbehlere, tarkan, yabgu da denilirdi

10-06-2012	#10
Prof. Dr. Sinsi	Tarihte Kurulan Türk Devletleri Din Hazarlar, uzun zaman, Şaman dinine bağlı olarak yaşadılar Ancak, Bizans ve Araplarla olan sıkı ilişkiler, hakanlarla soylu ailelerin Musevîliği benimsemeleri, her üç dinin de ülkede yayılmasına yol açtı Müslümanlığı da (732-800), Musevîliği de (800-965) resmî din olarak benimsemişlerdir Hıristiyanlık, resmî din olmadı, ancak, Arran metropoliti İsrail'in çalışmaları (677-703) sonucu, bu din de ülkede geniş ölçüde yayıldı Halk, daha çok Müslüman ve Hıristiyan; hanlar, tarhanlar ve onlara yakın çevreler Musevî idi Hazar'da yedi başkadı vardı Bunlardan ikisi Müslümanların, ikisi Hıristiyanların, ikisi Musevî Hazarların, biri de öteki dinlere bağlı olanların işlerini görüyorlardı Başkent Etil'de (X yüzyıl), 10 cami vardı Müslüman halkın sayısı 10 000 kadardı Genellikle Bizans sınırındaki ve Kırım'daki Hazarlar Hıristiyan, Dağıstan ve Aşağı İdil'de oturanlar Müslüman idi Hıristiyanlar (VIII yüzyıl), teşkilât olarak yedi piskoposluğa ayrılmışlardı Yönetim Şekli Hazarların devlet teşkilâtında, çifte krallık düzeni uygulanıyordu Devlet başkanı olan hakan, doğrudan doğruya devlet işlerine karışmıyor, devleti sembolik olarak temsil ediyordu İdare, onun naibi olan Hakanbeh'in elinde bulunuyordu Ancak, hakanbehi değiştirmek, görevinden almak, her zaman, asıl hakanın yetkileri arasındaydı Buna karşılık, orduları, ülkeyi yöneten, savaş açabilen, hakanbeh idi Vilayetlerle ilgili işler, memleketin adalet ve iç işleri de onların elindeydi Büyük hakan da denilen asıl hakanın saltanat süresi, kırk yılı aşamazdı Bu süre içinde hakan, kendiliğinden ölmezse, maiyeti "bunadı", "aklı azaldı" gerekçesiyle onu kendi elleriyle öldürürlerdi Hakan, düşmana karşı giden ordudan kaçıp dönenleri cezalandırır, ordu savaşta yenilirse, Hakanbeh'in gözleri önünde, onun kadın ve çocuklarıyla mallarını başkalarına dağıtırdı Hakanbehlere, tarkan, yabgu da denilirdi