Tarihte Kurulan Türk Devletleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-06-2012

Devlet teşkilâtı: Gazneli Devletinde emir veya sultan, devletin tam hâkimidir Devlet dairelerine dîvân denilmektedir Bu dîvânların en önemlileri, Dîvân-ı Vezâret, Dîvân-ı Arz, Dîvân-ı Risâlet veya İnşâ ve Dîvân-ı İşrâf idi Dîvân-ı Vezâret, maliye ve genel yönetim işlerine bakardı Başkanı vezirdi Dîvân-ı Arz bugünkü Savunma Bakanlığının karşılığı olup, başındakine Arız veya Sâhib-i Dîvân-ı Arz denilirdi Askerin ihtiyaçlarını ve ordunun savaşa hazır bir durumda bulunmasını sağlamak, askerin sayısını bilmek ve gerektiği zaman sultana bildirmek, sultanın gezilerinde ihtiyaçlarını gidermek gibi görevleri vardı Bu devlette ordu, dört kısımdan meydana gelirdi Bunlardan süvariler ilk kısmı meydana getirir ve ordunun en kalabalık bölümünü teşkil ederdi Çoğunun iki atı vardı İkinci bölümü yayalar meydana getirip sayıları az, başlıca vazifeleri ise şehirleri korumalarıydı Ordunun üçüncü kısmı sultanın özel birliğiydi Buradaki askerler, Türkistan’daki oymak savaşlarında hakimiyet altına alınan yerlerdeki Türk çocuklarıydılar Ordunun son bölümünü, filler meydana getirirdi Bunlar doğrudan doğruya sultan tarafından denetlenirdi Filcilerin çoğu Hintliydi Bunların muharebelerdeki görevi, düşman saflarını bozmak ve yarmak, düşman atları, kendilerine ve kokularına alışmamışsa, onları ürkütüp bozgun çıkarmak, okçulara yüksek atış yeri sağlamaktı Dîvân-ı Risâlet veya İnşâ, devletin genel haberleşme dairesiydi Hükümetle işi olan halk da buraya başvururdu Dîvân-ı İşrâf, devletin gizli haber alma teşkilâtı olup, çok gelişmişti

10-06-2012	#15
Prof. Dr. Sinsi	Tarihte Kurulan Türk Devletleri Devlet teşkilâtı: Gazneli Devletinde emir veya sultan, devletin tam hâkimidir Devlet dairelerine dîvân denilmektedir Bu dîvânların en önemlileri, Dîvân-ı Vezâret, Dîvân-ı Arz, Dîvân-ı Risâlet veya İnşâ ve Dîvân-ı İşrâf idi Dîvân-ı Vezâret, maliye ve genel yönetim işlerine bakardı Başkanı vezirdi Dîvân-ı Arz bugünkü Savunma Bakanlığının karşılığı olup, başındakine Arız veya Sâhib-i Dîvân-ı Arz denilirdi Askerin ihtiyaçlarını ve ordunun savaşa hazır bir durumda bulunmasını sağlamak, askerin sayısını bilmek ve gerektiği zaman sultana bildirmek, sultanın gezilerinde ihtiyaçlarını gidermek gibi görevleri vardı Bu devlette ordu, dört kısımdan meydana gelirdi Bunlardan süvariler ilk kısmı meydana getirir ve ordunun en kalabalık bölümünü teşkil ederdi Çoğunun iki atı vardı İkinci bölümü yayalar meydana getirip sayıları az, başlıca vazifeleri ise şehirleri korumalarıydı Ordunun üçüncü kısmı sultanın özel birliğiydi Buradaki askerler, Türkistan’daki oymak savaşlarında hakimiyet altına alınan yerlerdeki Türk çocuklarıydılar Ordunun son bölümünü, filler meydana getirirdi Bunlar doğrudan doğruya sultan tarafından denetlenirdi Filcilerin çoğu Hintliydi Bunların muharebelerdeki görevi, düşman saflarını bozmak ve yarmak, düşman atları, kendilerine ve kokularına alışmamışsa, onları ürkütüp bozgun çıkarmak, okçulara yüksek atış yeri sağlamaktı Dîvân-ı Risâlet veya İnşâ, devletin genel haberleşme dairesiydi Hükümetle işi olan halk da buraya başvururdu Dîvân-ı İşrâf, devletin gizli haber alma teşkilâtı olup, çok gelişmişti