Oğuz Boyları Ve Oğuz Yabgu Devleti

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-06-2012

Oğuz Boyları ve Oğuz Yabgu Devleti

Oğuz Adı ve Anlamı: Oğuz ismi; Türkçede boy kabile manasına gelen ?Ok? ve eski çoğul eklerinden ?z? ekiyle yapılmıştır

Arap kaynaklarında ?Guz? Bizans kaynaklarında ?Uz? olarak geçer

Oğuz adına ilk defa Yenisey Kitabeleri?nde rastlanmıştır

Burada geçen ?Altı Oğuz budun? Oğuzların VI

yüzyılda altı boy olduğunu belirtir

Efsaneye göre Oğuz Han?ın neslinden türeyen Oğuzlar önce Bozoklar ve Uçoklar olmak üzere iki kola ayrılır

Her kol da 12 boya ayrılır

Hepsi 24 Oğuz boyu adı altında toplanır

Oğuzlar X

yüzyılda Müslümanlığı kabul ettikten sonra Türkmen ismiyle de anılmışlardır

Tarihte Oğuzlar: Efsaneye göre Oğuz Han?ın neslinden türeyen Oğuzlar Bozoklar (sağ) ve Uçoklar (sol) diye iki kola her kol da 12 boya ayrılır

Bozoklar Oğuz? un üç büyük oğlundan (Gün Han Ay Han Yıldız Han)Uçoklar ise Oğuz?un üç küçük oğlundan (Gök Han Dağ Han ve Deniz Han) türedi

Oğuz Boyları

Tarih boyunca siyasi üstünlük Bozuklarda olup tarihte Türk hükümdarları daha çok Bozok kolundan (Kayı Yazır Afşar ve Begdili boylarından) yetişmiştir

Üçok kolundan ise hükümdar ailesi Eymur ve Kınık boylarından çıkmıştır

X

Yüzyılda Oğuzların Durumu ve Bulundukları Yerlerdeki Yaşayışları

Islamiyetten önce bir çok Türk devleti kuran Oğuzlar Göktürk tmparatorluğu? nun yıkılmasından sonra çeşitli yerlere dağılmışlardır

X

asırda Hazar Denizi?nin doğusundan Sirderya?nın (Seyhun) ortalarına kadar uzanan sahalarda yaşıyorlardı

Oğuzların batısında Türk Hazarlar ve Bulgarlar doğusunda Karluklar kuzeyinde Kimekler (Kıpçaklar) güneyinde ise islam dünyası bulunuyordu

Oğuzlarda aileler obaları obalar boylan boylar da birleşip Oğuzclini meydana getirirdi

Boyların başında ?Bey? adı veriİen unvanlı kişiler bulunur ve kendilerine has bir damgaları olurdu

Geniş alaniarda dağınık yaşayan Oğuzlar bir tehlike anında çok çabuk toparlanabiliyorlardı

Oğuz Yabgu Devleti

X

yüzyılın başında Oğuzlar devleti bağımsız bir görünümdedir

Oğuzların başında Yabgu unvanını taşıyan bir hükümdar bulunmaktaydı

Kuruluşu ve egemenlik alanı kesin olarak bilinmeyen Oğuz Yabgu Devleti?nde Yabgubizzat devletin idaresi ile meşgul olmamakta; onun namına devlet ileri gelenleri devletin iç ve dış işlerini idare etmekteydi

Yabgu?nun kışlağı veya devletin başkenti Seyhun Irmağı?mn denize döküldüğü yere yakın olan ve Yenikent (Cankent harabeleri) olarak bilinen yerdi

Yönetimde Yabgu?dan sonra onun vekili ve Başkomutan olan Subaşı geliyordu

Bunun dışında tarhan yinal tugracı gibi yüksek devlet memuriyetleri vardı

Otoriter ve merkeziyetçi bir tutum veya yetkilerin tek bir elde toplanması yerine ?ortak bir sorumluluk sistemi? diyebileceğimiz bu sistem devletin bütün bünyesine hakimdi

Kısacası Oğuzlarda devlet bir bakıma demokratik prensiplere göre idare edilmekteydi

Ama devlet büyüklerine sonsuz bir saygı gösterilir ve emirlerine itaat edilirdi

Oğuzlar genel yaşayışları ve devlet gelenekleri yönünden Göktürkler benzerdi

Göçebe bir hayat sürdükleri için küçüğünden büyüğüne kadar bütün Oğuzlar savaşa hazırdı

Eli silah tutan herkes askerdi

Disiplinli ve planlı bir hayata alışmışlardı

Üstün basan sağlamalarının sebebi buydu

X

yy

sonlarında Oğuz Yabgu Devleti?nin yıkılmasından sonra Oğuzlar dağılma Oğuzların Göçleri

Oğuzlar X

yüzyılın sonlarında iki kola ayrıldılar

Hazar Dcnizi?ne yakın olanlar Peçenekleri izleyerek Karadeniz kıyılarından Tuna boylarına doğru indiler

Zamanla Bizans?ı tehdit etmeye başladılar

Çoğunluğu oluşturan ve Aral Gölü ile Seyhun boylarında oturanlar ise Samanoğullanna hizmet etmiş bu devletin yıkılmasından sonra Karahanlılarla savaşmışlardı

Karahanhların baskıları üzerine Horasan?ı aşmış ve Gaznelilcrle savaşmaya başlamışlardır

Cenkçi mert ve yiğit olan bu Oğuz kolunun düşmanı da çoktu

X

yüzyıl sonlarıyla XI

yüzyılın başlarında Oğuz boy beylerinden ünlü Subaşı Dukak?ın oğlu Selçuk Bey ile torunları dağınık bir halde bulunan Oğuz boylarını etraflarında topladılar

Bir Türkİslam devleti olan Selçuklu Devleti?ni kurdular

Alıntı

10-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Oğuz Boyları Ve Oğuz Yabgu Devleti Oğuz Boyları ve Oğuz Yabgu Devleti Oğuz Adı ve Anlamı: Oğuz ismi; Türkçede boy kabile manasına gelen ?Ok? ve eski çoğul eklerinden ?z? ekiyle yapılmıştır Arap kaynaklarında ?Guz? Bizans kaynaklarında ?Uz? olarak geçerOğuz adına ilk defa Yenisey Kitabeleri?nde rastlanmıştır Burada geçen ?Altı Oğuz budun? Oğuzların VI yüzyılda altı boy olduğunu belirtir Efsaneye göre Oğuz Han?ın neslinden türeyen Oğuzlar önce Bozoklar ve Uçoklar olmak üzere iki kola ayrılır Her kol da 12 boya ayrılır Hepsi 24 Oğuz boyu adı altında toplanır Oğuzlar X yüzyılda Müslümanlığı kabul ettikten sonra Türkmen ismiyle de anılmışlardırTarihte Oğuzlar: Efsaneye göre Oğuz Han?ın neslinden türeyen Oğuzlar Bozoklar (sağ) ve Uçoklar (sol) diye iki kola her kol da 12 boya ayrılır Bozoklar Oğuz? un üç büyük oğlundan (Gün Han Ay Han Yıldız Han)Uçoklar ise Oğuz?un üç küçük oğlundan (Gök Han Dağ Han ve Deniz Han) türedi Oğuz Boyları Tarih boyunca siyasi üstünlük Bozuklarda olup tarihte Türk hükümdarları daha çok Bozok kolundan (Kayı Yazır Afşar ve Begdili boylarından) yetişmiştir Üçok kolundan ise hükümdar ailesi Eymur ve Kınık boylarından çıkmıştır X Yüzyılda Oğuzların Durumu ve Bulundukları Yerlerdeki Yaşayışları Islamiyetten önce bir çok Türk devleti kuran Oğuzlar Göktürk tmparatorluğu? nun yıkılmasından sonra çeşitli yerlere dağılmışlardır X asırda Hazar Denizi?nin doğusundan Sirderya?nın (Seyhun) ortalarına kadar uzanan sahalarda yaşıyorlardı Oğuzların batısında Türk Hazarlar ve Bulgarlar doğusunda Karluklar kuzeyinde Kimekler (Kıpçaklar) güneyinde ise islam dünyası bulunuyordu Oğuzlarda aileler obaları obalar boylan boylar da birleşip Oğuzclini meydana getirirdi Boyların başında ?Bey? adı veriİen unvanlı kişiler bulunur ve kendilerine has bir damgaları olurdu Geniş alaniarda dağınık yaşayan Oğuzlar bir tehlike anında çok çabuk toparlanabiliyorlardı Oğuz Yabgu Devleti X yüzyılın başında Oğuzlar devleti bağımsız bir görünümdedir Oğuzların başında Yabgu unvanını taşıyan bir hükümdar bulunmaktaydı Kuruluşu ve egemenlik alanı kesin olarak bilinmeyen Oğuz Yabgu Devleti?nde Yabgubizzat devletin idaresi ile meşgul olmamakta; onun namına devlet ileri gelenleri devletin iç ve dış işlerini idare etmekteydi Yabgu?nun kışlağı veya devletin başkenti Seyhun Irmağı?mn denize döküldüğü yere yakın olan ve Yenikent (Cankent harabeleri) olarak bilinen yerdi Yönetimde Yabgu?dan sonra onun vekili ve Başkomutan olan Subaşı geliyordu Bunun dışında tarhan yinal tugracı gibi yüksek devlet memuriyetleri vardı Otoriter ve merkeziyetçi bir tutum veya yetkilerin tek bir elde toplanması yerine ?ortak bir sorumluluk sistemi? diyebileceğimiz bu sistem devletin bütün bünyesine hakimdi Kısacası Oğuzlarda devlet bir bakıma demokratik prensiplere göre idare edilmekteydi Ama devlet büyüklerine sonsuz bir saygı gösterilir ve emirlerine itaat edilirdiOğuzlar genel yaşayışları ve devlet gelenekleri yönünden Göktürkler benzerdi Göçebe bir hayat sürdükleri için küçüğünden büyüğüne kadar bütün Oğuzlar savaşa hazırdı Eli silah tutan herkes askerdi Disiplinli ve planlı bir hayata alışmışlardı Üstün basan sağlamalarının sebebi buydu Xyy sonlarında Oğuz Yabgu Devleti?nin yıkılmasından sonra Oğuzlar dağılma Oğuzların Göçleri Oğuzlar X yüzyılın sonlarında iki kola ayrıldılar Hazar Dcnizi?ne yakın olanlar Peçenekleri izleyerek Karadeniz kıyılarından Tuna boylarına doğru indiler Zamanla Bizans?ı tehdit etmeye başladılar Çoğunluğu oluşturan ve Aral Gölü ile Seyhun boylarında oturanlar ise Samanoğullanna hizmet etmiş bu devletin yıkılmasından sonra Karahanlılarla savaşmışlardı Karahanhların baskıları üzerine Horasan?ı aşmış ve Gaznelilcrle savaşmaya başlamışlardır Cenkçi mert ve yiğit olan bu Oğuz kolunun düşmanı da çoktuX yüzyıl sonlarıyla XI yüzyılın başlarında Oğuz boy beylerinden ünlü Subaşı Dukak?ın oğlu Selçuk Bey ile torunları dağınık bir halde bulunan Oğuz boylarını etraflarında topladılar Bir Türkİslam devleti olan Selçuklu Devleti?ni kurdular Alıntı