Yeniçeri Ne Demektir?

Yeniçeri Ne Demektir?

Yeniçeri, Osmanlı İmparatorluğu'nun belirli bir döneminde kurulan ve kendine has bir düzeni olan askeri örgüte mensup ere verilen isimdir Yeniçeri örgütü, o zamanki deyimiyle "Yeniçeri Ocağı" 500 yıl süreyle İmparatorluk ordusunun temel direği olmuş, sonradan politik etkilerle düzenin çözülmesi yüzünden sık sık ayaklanmaların görülmesi üzerine, faydadan ziyade zarar getireceği düşünülerek ortadan kaldırılmıştı

Osmanlı Devleti'nin kuruluşu yıllarında askerin çoğu atlıydı 1329 yılında I Orhan zamanında, "yaya" diye tanımlanan ilk Osmanlı piyade örgütü kuruldu

Sınırların genişlemesi, devletin giderek büyümesi,bu "yaya" örgütü yerine daha güçlü ve yeterli birliklerin varlığını gerektirdi "Hüdavendigar" namıyla anılan I Murat, 1362 yılında "Yeniçeri" Örgütünün kurucusu oldu "Yaya" asker de, ordunun geri saflarında görevlendirilecek şekilde yeni düzene kokuldu

Yeniçeri birliklerine yetiştirilmiş asker sağlamak amacıyla kurulması düşünülen ilk "acemi ocağı" 1363 yılında gerçekleştirildi Bu ocak Gelibolu'da kurulmuştu

Savaşlarda alınan tutsaklardan işe yarar görülenler,bu ocağa kaydedilecekti

Askerliğe elverişli olmayan tutsaklardan,kanunla belirlenen miktarda vergi alınıyordu Erkek esirler, yaşlarına göre (Şirhor), (Beççe), (Guiamçe), (Gulam), (Sakallı) ve (Pir) diye gruplandırılıyordu Sonradan bu kanunda temelden değişiklikler yapıldı

Başlangıçta,bu amaçla alınan tutsakların yaşlarına dikkat edilmiyordu Bir süre sonra,yaşları 10-20 arasında erkek çocukların alınması esas tutuldu Zamanla, Hıristiyanlardan Acemi Oğlanı alınması,yani "devşirme" uygulaması ortaya çıktı "Devşirme kanunu" hazırlandıHıristiyan uyrukların ,belirli yaştaki birden fazla erkek çocuğundan birinin ocağa alınmasına başlandı

Yaklaşık olarak iki buçuk yüzyıl bu sistem uygulandı

Bu düzendeki "Acemi Ocağı" başlangıçta 3000 mevcutluydu kanuni döneminde ocak mevcudu 4000'i buldu Sonraları giderek 12000-13000'e kadar yükseldi Yeniçeri Ocağı'nı meydana getiren sınıfların hepsi birden "Kapıkulu" diye tanımlanırdı

Ocaklar ise şöylece sıralanıyordu :

(1) Acemi Ocağı, (2) Yeniçeri Ocağı; (3) Cebeci Ocağı, (4) Topçu Ocağı, (5) Top arabacıları, (6) Humbaracı Bölükleri, (7) Lağımcı Bölükleri

Ocak subayları, "Ocak" ve "Orta" subayları olmak üzere iki guruptu

Yeniçeri Ağası, Yeniçeri ve Acemi Ocakları'nın Başkomutanı'ydı

Onun ardından, Sekban Ortaları Komutanı olan "Sekbanbaşı" geliyordu Yeniçeri Ağası,Sancak Beyi ayarında sayılırdıTerfi ederek beylerbeyi veya "Kaptan-ı Derya" olurdu

Daha yukarda değinmiş olduğumuz gibi, zamanla düzeni çözülen,törelere,geleneklere bağlılığı,disiplin anlayışı gevşeyen, kendi çıkarlarını her şeyden yeğ tutan, sık sık "kazan kaldıran" Yeniçeriler, 1796 yılında III Selim tarafından kurulan "Nizam-ı Cedit",yani "Yeni Düzen" örgütüyle geri plana itildi Yeniçeriler,bu yeni kuruluşa katılmak istemediler"Nizam-ı Cedit" ayrı bir örgüt olarak kuruldu Anlaşmazlık sonucu çıkan kabakçı Mustafa isyanı ile III Selim tahttan indirildi

Yeniçeri ocağı artık devletin yönetimine de el atmağa kalkışıyordu

1826 yılında Et Meydanı'nda toplanıp tekrar ayaklanmaları üzerine, Sancak-ı Şerif altına çağrılan ve toplanan, Hükümete bağlı kuvvetler, Yeniçerileri kışlalarında sıkıştırdılar

Kışlaların topa tutulması, 500 yıllık bir örgütün sonu oldu-ALINT-