Renklenme, Renklenmeyi Ne Oluşturur?

**Şengül Şirin** · 09-27-2012

RENKLENME

Renklenme,canlıların dış yüzeylerinden yansıyan ya da yayılan ışık tarafından belirlenen görünümü

Renklenmeyi pigmentler ve canlının yapısal özellikleri oluşturur

Rengin birçok ekolojik ve fizyolojik işlevi vardır

Işığı yansıtan ya da ileten pigmentler ile canlının yapısal özellikleri ( örn

ışığı değişik yönlere kıran ya da değişik oranlarda yansıtan mikroskopik yapılar)

renklenmeye yol açar

Kalıtım yoluyla yeni kuşaklara aktarılan biyolojik renklenmenin başlıca işlevi başka canlıları çekmek ya da uzaklaştırmak,canlıyı avcılardan ya da avından gizlemektir

Renklenme fotosentez gibi biyokimyasal tepkimelere yaşamsal bir önem kazanır

Ayrıca güneş enerjisini soğurarak ya da yansıtarak canlının ısı dengesine de katkıda bulunur

Yapısal renklenme canlının üzerine düşen ışığın yansıması,çeşitli dalgaboylarında ayrışması ya da kırılmasıyla oluşur

Işık tayfının tümüyle yansıması,örneğin çiçeklerin taçyapraklarına ,kuş tüylerine ,posta ve kıllara beyazlığı verir

Işığın bu biçimde yansımasına genellikle canlıların dış katmanlarındaki ve yapılarındaki çok küçük hava boşlukları neden olur

Son derece ince katmanlarda art arda yansıyan ışık,renkli bileşenlerine ayrılarak tavuskuşunun tüyleri,bazı böceklerin kanatları ve incide görüldüğü gibi yanardöner renklerin oluşmasına yol açar

Mavi renk bazı gözlerde ve kıllarda olduğu gibi koyu pigment katmanının üstünde dağılmış çok küçük parçacıkların ya da hava keseciklerinin,ışığın yalnız kısa ( mavi) dalgaboylarını yansıtması sonucunda ortaya çıkar

Daha uzun (örn

kırmızı,turuncu,sarı) dalgaboyları ise alttaki pigment katmanına geçerek soğurulur

Yapısal renk oluşumu genellikle pigmentlerin etkisiyle güçlenmekte ya da değişikliğe uğramaktadır

Örneğin balıkların,amfibyumların ya da sürüngenlerin yeşil rengi,çoğunlukla sarı bir pigment katmanının arasında ışığın kısa dalgaboylarını yansıtan yapıların bulunmasından kaynaklanır

Genellikle bileşimlerinde azotun bulunup bulunmadığına göre sınıflandırılan pigmentler molekülleri belirli bir aralıktaki dalgaboyunu soğurur

Yansıyan ışıktaki baskın dalgaboyu pigmentin rengini belirler

Birçok pigment biyokimyasal tepkimelere katalizör olarak katılırken fotosentez olayı ve A vitamininin üretimi gibi metabolizma etkinliklerinde belirleyici bir rol oynayabilir

Karotenoitleri,kinonları ve flavonoitleri de içeren azotsuz pigmentlerin birçoğu ancak bu pigmentleri bireşimleyen bitkilerin yenmesiyle hayvanların vücuduna girer

Sarı,turuncu ve kırmızı pigmentler olan karotenoitler yeryüzünde yaşayan hemen hemen tüm canlılarda bulunur

Kionlar bitkilerde ve bu bitkileri yiyen hayvanlarda sarı,,turuncu,kırmızı,mor ve yeşil renklenmeye yol açar

Flavonoitler birçok bitkiye sarı,turuncu ve kırmızı renk verir

Azotlu pigmentler arasında ise başlıca porfirinler ,indoller ve flavinler sayılabilir

Porfirin grubundaki en önemli pigmentlerden biri bitkilerdeki fotosentez sürecinde rol oynayan yeşil renkli klorofil,öbürü hayvanların çoğunda oksijenin dokulara taşınmasını sağlayan kırmızı renkli hemo
globindir

İndol pigmentlerinden melanin insan derisinde bulunan kahverengimsi ya da siyah renkli bir bileşiktir

ve dokuları morötesi ışınlardan korur

Gene bir indol türevi olan indigoitlerden en yaygını mavi renkli indigo pigmentidir

bitkilerde sıkça rastlanan bu pigment boyamadde olarak kullanılır

Bazı deniz salyangozlarından çıkarılan Sur firfirinden ise kırmızı-mor renkli bir boya üretiminde yararlanılır

Canlılarda renk çeşitli uyarlanma biçimlerinin gelişmesine yol açmıştır

Örneğin bir çok hayvan rengi sayesinde hareketlerini ,bulunduğu eri ve kimliğini gizler

Gizleyici renklenme bazen bir böceğin bitki dalına,bir deniz hayvanının kayaya ya da mercana benzemesinde olduğu gibi taklide dayalıdır

Bukalemunun renk değiştirmesi,pars ve aslanın maskeleyici renkleri ise hayvanın doğal fona karışmasını sağlar

Bir gizlenme yöntemi olan doğal fona karışma hayvanın genel görünüşü ve geliştirdiği davranış biçimleriyle de yakından ilintilidir

Bazı hayvanların vücudunu kaplayan desenler ,dış çizgilerini bozarak gerçek biçimlerini maskeler ya da karışık renkli doğal fondan ayırt edilmelerini güçleştirir

Bu durum özellikle balıklar arasında yaygındır

Kaynak:AnaBritannica cilt 26 frmsinsi

net için derlenmiştir

09-27-2012	#1
Şengül Şirin	Renklenme, Renklenmeyi Ne Oluşturur? RENKLENME Renklenme,canlıların dış yüzeylerinden yansıyan ya da yayılan ışık tarafından belirlenen görünümüRenklenmeyi pigmentler ve canlının yapısal özellikleri oluştururRengin birçok ekolojik ve fizyolojik işlevi vardır Işığı yansıtan ya da ileten pigmentler ile canlının yapısal özellikleri ( örnışığı değişik yönlere kıran ya da değişik oranlarda yansıtan mikroskopik yapılar)renklenmeye yol açarKalıtım yoluyla yeni kuşaklara aktarılan biyolojik renklenmenin başlıca işlevi başka canlıları çekmek ya da uzaklaştırmak,canlıyı avcılardan ya da avından gizlemektirRenklenme fotosentez gibi biyokimyasal tepkimelere yaşamsal bir önem kazanırAyrıca güneş enerjisini soğurarak ya da yansıtarak canlının ısı dengesine de katkıda bulunur Yapısal renklenme canlının üzerine düşen ışığın yansıması,çeşitli dalgaboylarında ayrışması ya da kırılmasıyla oluşurIşık tayfının tümüyle yansıması,örneğin çiçeklerin taçyapraklarına ,kuş tüylerine ,posta ve kıllara beyazlığı verirIşığın bu biçimde yansımasına genellikle canlıların dış katmanlarındaki ve yapılarındaki çok küçük hava boşlukları neden olurSon derece ince katmanlarda art arda yansıyan ışık,renkli bileşenlerine ayrılarak tavuskuşunun tüyleri,bazı böceklerin kanatları ve incide görüldüğü gibi yanardöner renklerin oluşmasına yol açarMavi renk bazı gözlerde ve kıllarda olduğu gibi koyu pigment katmanının üstünde dağılmış çok küçük parçacıkların ya da hava keseciklerinin,ışığın yalnız kısa ( mavi) dalgaboylarını yansıtması sonucunda ortaya çıkarDaha uzun (örnkırmızı,turuncu,sarı) dalgaboyları ise alttaki pigment katmanına geçerek soğurulurYapısal renk oluşumu genellikle pigmentlerin etkisiyle güçlenmekte ya da değişikliğe uğramaktadırÖrneğin balıkların,amfibyumların ya da sürüngenlerin yeşil rengi,çoğunlukla sarı bir pigment katmanının arasında ışığın kısa dalgaboylarını yansıtan yapıların bulunmasından kaynaklanır Genellikle bileşimlerinde azotun bulunup bulunmadığına göre sınıflandırılan pigmentler molekülleri belirli bir aralıktaki dalgaboyunu soğururYansıyan ışıktaki baskın dalgaboyu pigmentin rengini belirlerBirçok pigment biyokimyasal tepkimelere katalizör olarak katılırken fotosentez olayı ve A vitamininin üretimi gibi metabolizma etkinliklerinde belirleyici bir rol oynayabilir Karotenoitleri,kinonları ve flavonoitleri de içeren azotsuz pigmentlerin birçoğu ancak bu pigmentleri bireşimleyen bitkilerin yenmesiyle hayvanların vücuduna girerSarı,turuncu ve kırmızı pigmentler olan karotenoitler yeryüzünde yaşayan hemen hemen tüm canlılarda bulunurKionlar bitkilerde ve bu bitkileri yiyen hayvanlarda sarı,,turuncu,kırmızı,mor ve yeşil renklenmeye yol açarFlavonoitler birçok bitkiye sarı,turuncu ve kırmızı renk verir Azotlu pigmentler arasında ise başlıca porfirinler ,indoller ve flavinler sayılabilirPorfirin grubundaki en önemli pigmentlerden biri bitkilerdeki fotosentez sürecinde rol oynayan yeşil renkli klorofil,öbürü hayvanların çoğunda oksijenin dokulara taşınmasını sağlayan kırmızı renkli hemo globindirİndol pigmentlerinden melanin insan derisinde bulunan kahverengimsi ya da siyah renkli bir bileşiktirve dokuları morötesi ışınlardan korurGene bir indol türevi olan indigoitlerden en yaygını mavi renkli indigo pigmentidirbitkilerde sıkça rastlanan bu pigment boyamadde olarak kullanılırBazı deniz salyangozlarından çıkarılan Sur firfirinden ise kırmızı-mor renkli bir boya üretiminde yararlanılır Canlılarda renk çeşitli uyarlanma biçimlerinin gelişmesine yol açmıştırÖrneğin bir çok hayvan rengi sayesinde hareketlerini ,bulunduğu eri ve kimliğini gizlerGizleyici renklenme bazen bir böceğin bitki dalına,bir deniz hayvanının kayaya ya da mercana benzemesinde olduğu gibi taklide dayalıdırBukalemunun renk değiştirmesi,pars ve aslanın maskeleyici renkleri ise hayvanın doğal fona karışmasını sağlarBir gizlenme yöntemi olan doğal fona karışma hayvanın genel görünüşü ve geliştirdiği davranış biçimleriyle de yakından ilintilidirBazı hayvanların vücudunu kaplayan desenler ,dış çizgilerini bozarak gerçek biçimlerini maskeler ya da karışık renkli doğal fondan ayırt edilmelerini güçleştirirBu durum özellikle balıklar arasında yaygındır Kaynak:AnaBritannica cilt 26 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır